TOPLUMSAL CİNSİYETE DUYARLI KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU AVRUPA UYGULAMALARI VE TÜRKİYE İÇİN ÖNERİLER

Yıl 2018, Sayı: 9, 75 - 106, 31.12.2018

Gamze Yıldız Şeren Kurular

Öz

Halkın avukatlığını üstlenerek, temel insan hak
ve özgürlükleri hususunda birey ve devlet arasında bir köprü olan kamu
denetçiliği kurumu (KDK) Türkiye’de 2012 senesinde 6328 sayılı yasa ile
kurulmuştur. Bir toplumdaki her bireyin devletten beklentileri aynı olmayacağı
gibi devletin uyguladığı kamu politikaları da her kesimi eşit etkilememektedir.
Bu noktada toplumsal cinsiyet şemsiyesi altında toplayabileceğimiz toplumda
kalıp yargılardan ötürü dışlanan kesimin kamu kurumları tarafından özel bir dikkat
ve özenle takip edilmesi ve bu özelliklere duyarlı bir kamu politikası izlenmesi
toplumda eşitliğin sağlanması bakımından bilhassa mühimdir. Bu makalede Avrupa
eşitlik kurumları ışığında Türkiye’deki kamu denetçiliği kurumunun toplumsal
cinsiyete duyarlılığının bir değerlendirmesi yapılmış ve kimi öneri ve
düşüncelere yer verilmiştir. Uzun vadede toplumun kalıp yargılarında zihinsel
dönüşümün sağlanması, kısa vadede kurumun çeşitli kanallar aracılığıyla
tanınılırlığının artması, her ayrımcılık türüne ayrı denetçilerin bakması ve
departmanların oluşturulması bu kapsamda öne sürülen tavsiye ve düşüncelerdir

Anahtar Kelimeler

Kamu Hizmeti, Toplumsal Cinsiyet, Ombudsman, Kamu Denetçiliği

Kaynakça

• KAYNAKÇA6328 SAYILI KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUNU, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6328.pdf (Erişim Tarihi: 28.04.2018).
• CANSIZ, Harun (2009). Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Yaklaşımı ve Türkiye’ye İlişkin Öneriler, Gazi Kitabevi, Ankara.
• DOĞAN, Alper (2013). “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamaya Yönelik Hizmet Veren Kamu Kurumları ve Hizmetleri Üzerine Bir Değerlendirme”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), http://dergipark.gov.tr/download/article-file/107787 (Erişim Tarihi: 20.04.2018), ss.75-95.
• DSKRİMİNERİNGSOMBUDSMANNEN (2011). About the Equality Ombudsman.EIGE. The Greek Ombudsman (Department of Gender Equality), http://eige.europa.eu/gender-mainstreaming/structures/greece/greek-ombudsman-department-gender-equality , (Erişim Tarihi:23.04.2018).
• EQUALITY AND HUMAN RIGHTS COMMISSION. What we do?,https://www.equalityhumanrights.com/en/about-us/what-we-do(ErişimTarihi:24.04.2018).EQUINET (2017).
• Calendar 2017, http://www.equineteurope.org/IMG/pdf/calendar_8_web.pdf , (Erişim Tarihi: 23.04.2018)EQUINET (2018).
• Calendar 2018, http://www.equineteurope.org/IMG/pdf/equinet_calendar_2018.pdf (Erişim Tarihi: 24.04.2018).
• EQUINET. Croatıa: Gender Equality Ombudwoman, http://www.equineteurope.org/spip.php?action=memberdata_pdf_export&arg=27&hash=05f475f69e68992ee705b408ea6750dcea5b4946&redirect=%23SELF (Erişim Tarihi: 23.04.2018).
• EQUINET. Czech Republıc: Publıc Defender Of Rights, http://www.equineteurope.org/Office-of-the-Public-Defender-of(ErişimTarihi:24.04.2018).
• EQUINET. Equality Ombudsman – Sweden, http://www.equineteurope.org/ (Erişim Tarihi:23.04.2018).
• EQUINET. Estonia: Gender Equality and Equal Treatment Commissioner, http://www.equineteurope.org/Gender-Equality-and-Equal (Erişim Tarihi: 28.04.2018).
• EQUINET. Finland: Ombudsman for Equality, http://www.equineteurope.org/spip.php?action=memberdata_pdf_export&arg=25&hash=8d5a78474a2d46036e734155dcdd3758c120e793&redirect=%23SELF (Erişim Tarihi: 23.04.2018)
• EQUINET. Great Britain: Equality and Human Rights Commission,http://www.equineteurope.org/Great-Britain-Equality-and-Human (24.04.2018).
• EQUINET. Lithuania: Office of the Equal Opportunities Ombudsperson, https://translate.google.com.tr/#en/tr/OFFICE%20OF%20THE%20EQUAL%20OPPORTUNITIES%20OMBUDSPERSON (Erişim Tarihi: 24.04.2018).
• EQUINET. Malta: National Commission For The Promotion of Equality, http://www.equineteurope.org/National-Commission-for-the(Erişim Tarihi:24.04.2018).
• EQUINET. Norway: Equality and Anti-discrimination Ombud, http://www.equineteurope.org/spip.php?action=memberdata_pdf_export&arg=28&hash=492aea7edd4640c5969372174ed9ebdf746fafd7&redirect=%23SELF (Erişim Tarihi: 23.04.2018),
• EUROPEAN COMMISSION, The European Network of Equality Bodies, https://ec.europa.eu/info/strategy/justice-and-fundamental-rights/discrimination/gender-equality/who-we-work-gender-equality/national-gender-equality-bodies_en, (Erişim Tarihi:24.04.2018).
• GOVERNMENT OFFICES OF SWEDEN. The Equality Ombudsman (DO), http://www.government.se/government-agencies/equality-ombudsman-do/ (Erişim Tarihi: 20.04.2018).
• KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUNUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK, Resmi Gazete Tarihi: 28.03.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28601 (mükerrer) https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/711KAMU-DENETCILIGI-KURUMU-KANUNUNUN-UYGULANMASINA-ILISKIN-USUL-VE-ESASLAR-HAKKINDA-YONETMELIK.pdf (Erişim Tarihi: 28.04.2018).
• KDK (2017). Kadın Hakları ve Ombudsmanlık, Çalıştay Raporu, Ankara, https://kadin.ombudsman.gov.tr/wp-content/uploads/2018/02/kadin-haklari-ve-ombudsmanlik-calistay-raporu.pdf (Erişim Tarihi: 20.04.2018).
• KDK (2018). Yıllık Rapor 2017, Ankara, https://www.ombudsman.gov.tr/wp-content/uploads/2016/06/2017-y%C4%B1ll%C4%B1k-rapor-SON-PDF.pdf (Erişim Tarihi: 28.04.2018).
• NCPE. The Functions of the Commission, https://ncpe.gov.mt/en/Pages/About_Us/Functions.aspx# , (Erişim Tarihi:24.04.2018).OMBUDSMAN PUBLIC DEFENDER OF RIGHTS. History and Background of the Institution of Ombudsman, https://www.ochrance.cz/en/history-of-the-institution-of-ombudsman/ (Erişim Tarihi: 21.04.2018)
• ÖZER, M. Akif (2017). “Avrupa Ombudsmanı Ve Türkiye Kamu Denetçiliği Kurumu: Mukayeseli Bir İnceleme”, TAAD, Yıl:8, Sayı:31, ss.65-96.PUBLIC DEFENDER OF RIGHTS. Discrimination, https://www.ochrance.cz/en/discrimination/ (Erişim Tarihi: 24.04.2018).
• SARIER, Burcu (2010). Kadın-Erkek Eşitliği Bağlamında Bağımsız Bir Kamu Denetim Kurumu: Ombud(sman), T.C.Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Ankara.STEPHENSON, Mary-Ann (2018). A Guide to Gender-Responsive Budgeting What is gender-responsive budgeting?,
• OxfamWomen's Budget Group https://policy-practice.oxfam.org.uk/publications/a-guide-to-gender-responsive-budgeting-620429 (Erişim Tarihi: 20.04.2018).
• SWEDEN SVERIGE. Gender Equality in Sweden, https://sweden.se/society/gender-equality-in-sweden/ (Erişim Tarihi:23.04.2018).
• ŞEREN KURULAR, Gamze Yıldız (2016). Toplumsal Cinsiyeti Ana Akımlaştırma Stratejisi Doğrultusunda Bir Maliye Politikası Aracı Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı& Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması, Ankara, http://www.hips.hacettepe.edu.tr/KKSA-TRAnaRaporKitap26Mart.pdf, (Erişim Tarihi: 21.12.2015).
• TC. ANAYASASI
• TEIGEN, Mari (1999). “Documenting Discrimination: A Study of Recruitment Cases Brought to the Norwegian Gender Equality Ombud”, Gender, Work&Organization, Vol.6, Issue 2, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1468-0432.00073 (23.04.2018), ss.91-105.
• THE OFFICE OF THE EQUAL OPPORTUNITIES OMBUDSPERSON. About Office, http://www.lygybe.lt/en/about (Erişim Tarihi: 24.04.2018).