Bir Başarı Testi Geliştirme Çalışması: Isı Ve Sıcaklık Başarı Testi Geçerlik Ve Güvenirlik Araştırması

Yıl 2016, Cilt: 35 Sayı: 1, 87 - 103, 21.11.2016

Dr. Hakan Şevki Ayvacı , Ayşe Durmuş

Öz

• Amacına yönelik olması açısından hazırlanan ölçme araçlarının geçerlik ve güvenirliklerinin yüksek olması gerekmektedir. Bu çalışmada test geliştirme basamakları dikkate alınarak Isı ve Sıcaklık konusunda geçerli ve güvenilir iki aşamalı bir başarı testi geliştirmek amaçlanmıştır. İki aşamalı Isı ve Sıcaklık Başarı Testi geliştirilirken ilköğretim 6., 7., 8. Sınıf Fen Bilimleri Öğretim Programında yer alan Isı ve Sıcaklık konusuna ait kazanımlar ve Fen Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programı Genel Fizik III Laboratuvarı derslerinin içeriğinde yer alan Isı ve Sıcaklık konularının kapsamı dikkate alınmıştır. Bu doğrultuda 23 sorudan oluşan başarı testi hazırlanmıştır.  Hazırlanan testin soru köklerinin ve cevap şıklarının, ifade açıklığını, bilimsel bilgilerle tutarlılığını kesinleştirme amacıyla fen bilgisi eğitimi alanında uzman 3 öğretim elemanının, dil bilgisi yönünden de 1 dil uzmanının görüşlerinden faydalanılarak test maddelerinde çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Hazırlanan testin, Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı’nda 2. Sınıfta öğrenim gören 47 öğrenci ile pilot çalışması yapılmıştır. Öğrencilerin testte yer alan sorulara verdikleri cevaplar doğrultusunda madde analizi yapılarak, her bir maddenin ayırt edicilik indeksleri ve güçlük dereceleri hesaplanmıştır. Madde analizi sonucunda 4 madde testten çıkarılmış ve 19 sorudan oluşan Isı ve Sıcaklık Başarı Testi oluşturulmuştur. Testin ortalama güçlüğü 0,49, ortalama ayırt ediciliği 0,34 olarak hesaplanmıştır. Testin analizinden elde edilen veriler SPSS paket istatistik programı ile analiz edilmiş ve testin Cronbach Alpha Güvenirlik Katsayısı 0,76 olarak hesaplanmıştır.

Kaynakça

• ADAMCZYK, P. & WİLLSON, M. (1996). Using concept maps with trainee physics teachers. Physics Education, 31 (6), 374-381.
• AKDUR, T. E. (1996). Yardımlaşarak bilgisayar ortamında kavram haritalarının hazırlanmasının, lise seviyesindeki öğrencilerin fizik başarısı, fizik dersine ve kavram haritalamaya yönelik tutumları ve bilişsel beceri üzerine etkisi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
• ANDERSON, D.L., FİSHER, K.M., & NORMAN, G.J. (2002). “Development and evaluation of the conceptual inventory of natural selection”. Journal of Research in Science Teaching, 39(10), 952-978.
• AYDIN, Z. (2007). Isı ve sıcaklık konusunda rastlanan kavram yanılgıları ve bu kavram yanılgılarının giderilmesinde kavram haritalarının kullanılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• AYDIN, G. ve BALIM, A. G. (2013). Öğrencilerin “hücre bölünmesi ve kalıtım” konularına ilişkin kavram yanılgıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1).
• AYDOĞAN, S., GÜNEŞ, B. ve GÜLÇİÇEK, Ç. (2003). Isı ve sıcaklık konusunda kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 111–124.
• BAŞER, M. ve ÇATALOĞLU E. (2005). Kavram değişimi yöntemi ile öğrencilerin ısı ve sıcaklık kavramları konusundaki “yanlış kavramlar”ının giderilmesindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29,43-52.
• BAR, V. & TRAVİS, A. S. (1991). Children's views concerning phase changes. Journal of Research in Science Teaching, 28, 363-382.
• CARLTON, K. (2000). Teaching about heat and temperature. Physics Education, 35(2), 101-105.
• CHANDRASEGARAN, A. L., TREAGUST, D. F. and MOCERİNO, M. (2007). The development of a two-tier multiple-choice diagnostic ınstrument for evaluating secondary school students ability to describe and explain chemical reactions using multiple levels of representation. Chemistry Education: Research and Practice, 8(3), 293-307.
• CHEN, C.C., LİN, H.S., & LİN, M.L. (2002). “Developing a two-tier diagnostic instrument to assess high school students’ understanding-the formation of images by a plane mirror”. Proceedings of the National Science Council, 12(3), 106-121.
• CLARK, D. and JORDE, D. 2004. Helping students revise disruptive experientially supported ideas about thermodynamics: Computer visualizations and tactile models, Journal of Research in Science Teaching, 30, 1-23.
• COŞTU, B. (2002). Ortaöğretimin farklı seviyelerindeki öğrencilerin buharlaşma yoğunlaşma ve kaynama kavramlarını anlama düzeylerine ilişkin bir çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• COŞTU, B. ve KESER, Ö. F. (2003). Fen konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi: TGA yöntemi ve örnek etkinlikler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 43-53.
• ÇAKIR, M. ve ALDEMİR, B. (2011). İki aşamalı genetik kavramlar tanı testi geliştirme ve geçerlik çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(8). 335-354.
• ÇALIK, M. (2006). Bütünleştirici öğrenme kuramına göre lise 1 çözeltiler konusunda materyal geliştirilmesi ve uygulanması. Yayınlanmamış doktora tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• ÇEPNİ, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (6. baskı). Trabzon: Erol Ofset Matbaacılık.
• KARİP, E. (2008). Ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• DUİT, R., TREAGUST, D.F. (2003). Conceptual change: a powerful framework for improving science teaching and learning. International Journal of Science Education, 25(6), 671–688.
• DAMLI, V. (2011). Kavramsal değişim yaklaşımına dayalı web tabanlı etkileşimli öğretimin üniversite öğrencilerinin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarını gidermeye etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• DEKKERS, P.J.J.M. & THİJS, G.D. (1998). Making productive use of students initial conceptions in developing the concept of force. Science Education, 82(1), 31-51.
• DEMİRCİ, N., EFE, S. (2007). İlköğretim öğrencilerinin ses konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 1(1). 23-56.
• ER NAS, S. (2008). Isının yayılma yolları konusunda 5E modelinin derinleştirme aşamasına yönelik olarak geliştirilen materyallerin etkililiğinin değerlendirilmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• ERGİNER, E. (2006). Yeni ilköğretim programları gerçekten yapılandırmacı mı? Bir fikir taraması. İlk Öğretmen Eğitimci Dergisi. 4, 46- 47.
• ERYILMAZ, A. ve TATLI, A. (2000). ODTÜ öğrencilerinin mekanik konusundaki kavram yanılgıları. III. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. M.E.B. ÖYGM.
• GARNETT, P.J. & TREAGUST, D.F. (1992). Conceptual difficulties experienced by senior high school students of chemistry: electrochemical (galvanic) and electrolytic cells, Journal of Research in Science Teaching, 29(10), 1079-1099.
• GÖNEN, S. ve AKGÜN, A. (2005). Isı ve sıcaklık kavramları arasındaki ilişki ile ilgili geliştirilen çalışma yaprağının uygulanabilirliliğinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 96-106.
• GÖNEN, S., KOCAKAYA, S., KOCAKAYA, F. (2011). Dinamik konusunda geçerliliği ve güvenilirliği sağlanmış bir başarı testi geliştirme çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1). 40-57.
• GRİFFARD, P. B. (2001). “The two-tier instrument on photosynthesis: What does it diagnose?” International Journal Science Education, 23(10), 1039-1052.
• İPEK AKBULUT, H. (2013). İkili yerleşik öğrenme modeli ile yapılan öğretimin öğrencilerin bilişsel alandaki başarılarına ve kavramsal değişimlerine etkisinin incelenmesi: kuvvet ve hareket ünitesi örneği, Yayımlanmamış doktora tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• JANG, N. H. (2003). Developing and validating a chemical bonding instrument for korean high school students. Unpublished Dissertation. Missouri: The Faculty Graduate School University.
• KAPTAN, F. ve KORKMAZ, H. (2001). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 185-192.
• KARATAŞ, F. Ö., KÖSE S. ve COŞTU, B. (2003). Öğrenci yanılgılarını ve anlama düzeylerini belirlemede kullanılan iki aşamalı testler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 54-69.
• KESİDOU, S. & DUİT, R. (1993). Students' conceptions of the second law of thermodynamics-an ınterpretive study. Journal of Research in Science Teaching, 30(1), 85-106.
• KLANGMANEE, K. and SUMRANWANİCH, W. (2009). The development of grade 5 thai students' metacognitive strategies in learning about force and pressure through predict-observe-explain (POE), In Third International Conference on Science and Mathematics Education (CoSMEd), Penang, Malaysia.
• KOCABAŞOĞLU, B. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin “maddenin halleri ve ısı” ünitesindeki başarı düzeyleri ve fenne karşı tutumlarının araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• KORAY, C. ve BAL, Ö.Ş. (2002). İlköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ışık ve ışığın hızı ile ilgili yanlış kavramları ve bu kavramları oluşturma şekilleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1). 1-11.
• KORAY, Ö., ÖZDEMİR, M. ve TATAR, N. (2005). İlköğretim öğrencilerinin birimler hakkında sahip oldukları kavram yanılgıları: Kütle ve ağırlık örneği. İlköğretim Online, 4(2), 24-31.
• KORAY, Ö. ve TATAR, N. (2003). İlköğretim öğrencilerinin kütle ve ağırlık ile ilgili kavram yanılgıları ve bu yanılgıların 6., 7. ve 8. sınıf düzeylerine göre dağılımı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 187-198.
• KÖSE, S. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarında fotosentez ve bitkilerde solunum konularında görülen kavram yanılgılarının giderilmesinde kavram haritalarıyla verilen kavram değişim metinlerinin etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• KÜÇÜKÖZER, H. (2008). “The effects of 3D computer modelling on conceptual change about seasons and phases of the moon”, Physics Education, (43), 632-636.
• LEWİS, E.L. & LİNN, M.C. (1994). Heat, energy and temperature concepts of adolescents, adults and experts: ımplications for curricular mprovements. Journal Research in Science Teaching, 31,657-677.
• MANN, M., TREAGUST, D. F. (1998). A pencil and paper ınstrument to diagnose students’ conception of breathing, gas exchange and respiration, Australian Science Teachers Journal, 44(2), 55-59.
• MASKİLL, R. & PEDROSA, H. (1997). Pupils' questions, alternative frameworks and the design of science teaching. International Journal of Science Education, 19(7), 781-799.
• MİNTZES, J. J., WANDERSEE, J. H. & NOVAK, J. D. (2001). Assessing understanding in biology, Journal of Biological Education, 35(3), 118-125.
• ODOM, A. L. & BARROW, H. L. (1995). Development and application of a two-tier diagnostic test measuring college biaology students’ understanding of diffusion and osmosis after acourse of ınstruction. Journal of Research in Science Teaching, 32(1), 45-61.
• ONGUN, E. (2006). Üniversite öğrencilerin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgıları ile motivasyon ve bilişsel stilleri arasındaki ilişki, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• ÖZÇELİK, D.A. (2006). Test hazırlama kılavuzu (3. Baskı), Ankara: ÖSYM Eğitim Yayınları.
• ÖZDAMAR, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi 1 (5. Baskı), Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• STEPANS, J. (1996). Targeting students' science misconceptions: Physical science concepts using the conceptual chance moldel. Riverview, Fla: Idea Factory.
• ŞAHİN, Y. ve ÇEPNİ, S. (2001). Türkiye’de bazı üniversitelerde kullanılan temel fizik deneyleri ve yaklaşımlarının karşılaştırılması (s. 543-549). Eğitim Fakültesi Yeni Binyılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• ŞENSOY, Ö., AYDOĞDU, M., YILDIRIM, H.İ., UŞAK, M. ve HANÇER, A.H. (2005). İlköğretim öğrencilerinin (6., 7. ve 8.sınıflar) fotosentez konusundaki yanlış kavramların tespiti üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 33(166), 213-223.
• TANAHOUNG, C., CHİTAREE, R., SOANKWAN, C., SHARMA, M. D. & JOHNSTON, I. D. (2009). The effect of interactive lecture demonstrations on students’ understanding of heat and temperature: a study from Thailand. Research in Science & Technological Education, 27(1), 61-74.
• TEKKAYA, C. ve BALCI, S. (2003). Öğrencilerin fotosentez ve bitkilerde solunum konularındaki kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 101-107.
• TREAGUST, D. F., PATHOMMAPAS, N. and TSUİ, C. H. (2007). The impact of a series of predict- observe - explain tasks on thai university students’ understanding of concepts in electrochemistry. Narst Annual Conference. Science & Mathematics Education Centre Curtin University of Technology, Perth, Australia.
• TUNÇ, T., AKÇAM, H. K. ve DÖKME, İ. (2011). Üç aşamalı sorularla sınıf öğretmeni adaylarının bazı temel fen kavramları hakkında sahip oldukları kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 817-842.
• TURGUT, M.F. (1992). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (9. Baskı), Ankara: Saydam Matbaacılık.
• VOSKA, K.W. and HEİKKİNEN, H.W. (2000). Identification and analysis of student conception used to solve chemical equilibrium problem. Journal of Research in Science Teaching, 37 (2), 160–176.
• YAĞBASAN, R. ve GÜLÇİÇEK, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102-120.