İşyeri Nezaketsizliği: Ulusal Literatür Üzerine Bir İçerik Analizi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 39, 521 - 552, 01.07.2021

Çağdaş Işıkay , Soner Taslak

https://doi.org/10.26466/opus.839745

Cited By: 4

Öz

İşyeri nezaketsizliğinin çalışanlar arasında neden ortaya çıktığı, hangi doğrultuda geliştiği, ne gibi etkilerinin olduğu ve örgütlerin geliştirdiği çözüm önerilerinin tespiti ülkemiz açısından önemli olabilir. Çalışmanın amacı, işyeri nezaketsizliğine yönelik olarak yapılan araştırmaları, yıl, tür, nitelik, kullanılan ölçek, veri toplama tekniği, kullanılan dil, örneklem grubu, yapılan analiz teknikleri, ilişkili bağımlı-bağımsız değişkenler, değişkenler arasındaki korelasyonun yönü gibi özellikler açısından incelemek ve bu yolla literatüre katkı sağlamaktır. Bu araştırmada, işyeri nezaketsizliği ile ilgili makale, tez, bildiri ve kitap bölümlerinden oluşan otuz yedi çalışma incelenmiştir. Bu incelemede, nitel araştırma yöntem türlerinden olan içerik analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak; işyeri nezaketsizliği ile ilgili araştırmaların yıllar geçtikçe arttığı, nicel araştırmaların çoğunlukta olduğu, sağlık çalışanları örnekleminin daha çok tercih edildiği, uluslararası ölçeklerin daha çok kullanıldığı saptanmıştır. İşyeri nezaketsizliği kavramının en yüksek oranda, iş doyumu, işten ayrılma niyeti ve makyavelist kişilik ile ilişkilendirildiği belirlenmiştir. İşyeri nezaketsizliğinin iş doyumu ile negatif yönde ilişkili olduğu buna karşın işten ayrılma niyeti ve makyavelist kişilik ile pozitif yönde ilişkili olduğu saptanmıştır. İlaveten, araştırmacılara gelecekte yapılabilecek çalışmalar konusunda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İşyeri Nezaketsizliği, Nitel Araştırma, İçerik Analizi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Workplace Incivility: A Content Analysis on National Literature

Öz

It may be important for our country to determine why workplace incivility occurs among employees, in what direction it develops, what effects it has, and the solution proposals developed by organizations. The aim of the study is to examine the studies conducted for workplace incivility in terms of features such as year, type, quality, scale used, data collection technique, language used, sample group, analysis techniques, related dependent-independent variables, direction of correlation between variables and to contribute to the literature in this way. In this study, thirty-seven studies consisting of articles, theses, papers and book chapters about workplace incivility were examined. Content analysis, one of the qualitative research methods, was used in this study. As a result; it has been determined that the studies on workplace incivility have increased over the years, quantitative studies are the majority, the sample of healthcare professionals is more preferred, and international scales are used more. It has been determined that the concept of workplace incivility is associated with job satisfaction, intention to quit and Machiavellian personality at the highest rate. It was found that workplace incivility was negatively correlated with job satisfaction, but positively correlated with the intention to quit and Machiavellian personality. In addition, suggestions were made to researchers about future studies.

Anahtar Kelimeler

Workplace Incivility, Qualitative Research, Content Analysis

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akcakavaklı, H. (2019). İşyeri nezaketsizliği ile stres arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin rolü. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Altuntaş, G., Özalp, B. ve Deniz, N. (2015). Örgüt kültürünün sosyal kaytarma davranışına etkisinde işyeri nezaketsizliğinin rolü, 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 505-512, 14-16 Mayıs, MUĞLA.
• Andersson, L.M. ve Pearson, C. M. (1999). Tit for tat? The spiraling effect of incivility in the workplace. Academy of Management Review, 24(3), 452-471.
• Arslaner, E. ve Demirci, B. (2017). Presenteeism: Literatüre bakış ve içerik analizi. 7th International Conference of Strategic Research on Social Science and Education, 267-274.
• Baran, H. (2019). İşyeri nezaketsizliğinin işe adanmaya etkisinde psikolojik sermayenin rolü. Doktora Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Batga, B. ve Ceyhan, S. (2019). İşyeri nezaketsizliğinin çalışanlar üzerindeki etkisi: Banka çalışanları üzerine bir araştırma. Çukurova Araştırmaları, 5(2), 250-262.
• Bayrakci, C. (2019). İşyeri nezaketsizliği ile iş stresi arasındaki ilişki: Akademisyenler üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi, Kars.
• Beattie, L. ve Griffin, B. (2014). Accounting for within‐person differences in how people respond to daily incivility at work. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 87(3), 625–644.
• Bolat, Ezgi (2018). Hemşirelikte Nezaketsizlik Ölçeği’nin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Ceyhan, S., Batga, B. ve Çavuşoğlu, S. (2019). Hizmet sektöründe çalışanların işyeri nezaketsizliğine yönelik algılarının demografik özelliklere göre analizi: Bingöl ilinde bir alan çalışması. International Black Sea Coastline Countries Symposıum, 269-282, May 2-5, Batumi / Georgıa.
• Cingöz, A. ve Kaplan, A. (2015). The effect of workplace incivility on job satisfaction and organizational trust: A study of industrial enterprises in Turkey. 12-15, The 2015 WEI International Academic Conference Proceedings Vienna, Austria
• Cortina, L. M., Magley, V. J., Williams, J. H. ve Langhout, R. D. (2001). Incivility in the workplace: Incidence and impact. Journal of Occupational Health Psychology, 6(1), 64-80.
• Çelik, N. (2016). Yenilikçilik konusunda yapılan doktora tezlerinin içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 2(1), 29-42.
• Delen, M. G. (2010). Çalışma hayatında işyeri kabalığı olgusu. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 53,43-58.
• Demirkasımoğlu, N. ve Arastaman, G. (2017). Öğretmenlerin okulda nezaketsizlik olgusuna ilişkin görüşleri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 167-188.
• Demirsel, M. T. ve Erat, L. (2019). Algılanan işyeri nezaketsizliğinin çalışan memnuniyeti üzerindeki etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. Fuat Sezgin Özel Sayısı, 209-221.
• Deniz, M. ve Çoban, R. (2018). Çalışanların işyeri nezaketsizliği ve örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik imalat sektörü üzerinde bir araştırma. 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 343-354, 2-3 Kasım Isparta.
• Dion, M. J. (2006). The impact of workplace incivility and occupational stress on the job satisfaction and turnover intention of acute care nurses. Doctoral Dissertation. ETD Collection for University of Connecticut, Storrs.
• Erdaş, K. D. (2016). Workplace incivility in the context of honor culture. Doctoral Thesis. Sabancı University, İstanbul.
• Erol, Y., Karakoç, G.A. ve Aydın, N.C. (2018). İş yeri zorbalığı ve iş yeri nezaketsizliğinin algılanan stres üzerine etkisi: Sağlık kurumlarında bir araştırma, 2nd International EMI Entrepreneurship & Social Sciences Congress, 968-979, 09-11 November, Cappadocia.
• Felblinger, D. M. (2009). Incivility and bullying in the workplace and nurses’shame responses. Journal of Obstetric, Gynecologic and Neonatal Nursing, 37(2), 234–242.
• Gallus, J. A., Bunk, J. A., Matthews, R. A., Barnes-Farrell, J. L., ve Magley, V. J. (2014). An eye for an eye? Exploring the relationship between workplace incivility experiences and perpetration. Journal of Occupational Health Psychology, 19(2), 143-154.
• Gök, S., Karatuna, I. ve Başol, O. (2019). İşyeri Nezaketsizliği Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. Türk Psikoloji Yazıları, 22(44), 106-115.
• Göktepe, E. A. ve Keleş, D. (2019). İşyeri nezaketsizliği ve işten ayrılma eğilimi ilişkisi; akademik personel üzerine bir araştırma. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 5(8), 262-273.
• Guo, J., Qiu, Y. ve Gan, Y. (2020). Workplace incivility and work engagement: The chain mediating effects of perceived insider status, affective organizational commitment and organizational identification. Current Psychology, Springer, 1-12.
• Gültaç, A. S. (2019). Örgütsel sapma ve nezaketsizlik davranışları ilişkisinde işyerinde dışlanmanın aracı rolü: Sağlık kurumlarında bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Güzel, C. (2019). The mediating effect of organizational commitment and job satisfaction in the relationship between workplace incivility and turnover intention, Master Thesis. Middle East Technical University, Ankara.
• Hershcovis, M. S. (2011). Incivility, social undermining, bullying...oh my! A call to reconcile constructs within workplace aggression research. Journal of Organizational Behavior, 32, 499-519.
• Huang, H. T. ve Lin, C.P. (2019). Assessing ethical efficacy, workplace incivility and turnover intention: A moderated-mediation model. Review of Managerial Science, 13(1), 33-56.
• Hüner, B. B. (2019). Customer incivility and turnover intention of bank employees: The moderating role of perceived organizational support and big five personality traits. Master Thesis. Middle East Technical University, Ankara.
• Ismail, I. R. (2011). Effect of workplace incivility on coworker helping: The mediating role of hurt feelings. Universiti Tun Abdul Razak e-Journal, 7(2), 11-22.
• Işıkay, Ç. (2018). İşyeri nezaketsizliği, tükenmişlik ve iş doyumu ilişkisinde örgütsel adalet algısının aracılık rolü: Muğla ili kamu hastaneleri birliğinde görev yapan hemşireler üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Işıkay, Ç. (2019). Yıkıcı örgütsel sapma: Bir literatür değerlendirmesi. International Social Sciences Studies Journal, 5(50), 6623-6634.
• İlgın, C. (2019). İşyeri nezaketsizliği ile sinizm arasındaki ilişkide öznel iyi oluş halinin rolü. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın.
• Kanten, P. (2014). İşyeri nezaketsizliğinin sosyal kaytarma davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde duygusal tükenmenin aracılık rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 11-26.
• Kaya, E. Ü. (2015). İşyeri kabalığı, örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme ve iş tatmin değişkenleri arasındaki ilişkiler ve birbirleri üzerindeki etkileri: Yüksek öğretimde bir çalışma. The Journal of Academic Social Science Studies, 41, 55-78.
• Keçeci, M. (2017). The role of supervisor and coworker incivility on ıntention to share knowledge and satisfaction: The moderating effect of conscientiousness and the mediating effect of desire for revenge. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Khadjehturian, R. (2012). Stopping the culture of workplace incivility in nursing. Clinical Journal of Oncology Nursing,16(6), 638–639.
• Kızıloğlu, E. (2019). İşyeri nezaketsizliğinin bilgi paylaşma tutumu ve iş çıktıları üzerindeki etkisi: Algılanan etik iklimin aracı rolü. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Koçak, D. (2019). İşyeri nezaketsizliğinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: Üretim sektöründe bir araştırma. İ. Elagöz, G. Erdoğan, A. Gezer ve A. Yılmaz (Ed.). Sosyal Bilimler Alanında Araştırma Makaleleri-1 içinde (ss. 322 -340). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Köse, S., İspirli, D. ve Eryılmaz, İ. (2014). Düzenleyici odaklar ve işyeri nezaketsizliği ilişkisinde örgütsel iklimin düzenleyici etkisi: Keşfedici bir araştırma, 2. Örgütsel Davranış Kongresi, 241-249, 7–8 Kasım, Kayseri.
• Kumral, T. (2017). İşyeri nezaketsizliği ve örgütsel sessizlik ilişkisinde örgütsel dışlanmanın aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kumral, T. ve Çetin, C. (2016). İşyeri nezaketsizliği üzerine bir yazın incelemesi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sonbahar, Ek Sayı 1, 153-171.
• Kutanis, R.Ö., Özsoy, E., Karakiraz, A., Aras, M., Erol, E. ve Uslu, O. (2015). Örgüt kültürü çalışmalarının yöntem ve kapsam bakımından incelenmesi: Lisansüstü tezler üzerinden bir inceleme. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 123-141.
• Kutlu, A. ve Bilgin, N. (2017). İşyeri nezaketsizlik ölçeğinin hemşireler üzerinde Türkçe geçerlik ve güvenirliği çalışması. Sağlık ve hemşirelik yönetimi dergisi, 2(4), 56-62.
• Küçük, Ö. ve Çakıcı, A. (2018a). İşyeri kabalığının öznel iyi oluş haline etkisi. İş ve İnsan Dergisi, 5(1), 75-87.
• Küçük, Ö. ve Çakıcı, A. (2018b). İşyeri kabalığının çalışan performansına etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(39), 365-385.
• Lim, S., Cortina, L. M. ve Magley, V. J. (2008). Personal and workgroup incivility: Impact on work and health outcomes. Journal of Applied Psychology, 93(1), 95–107.
• Lim, S. ve Lee, A. (2011). Work and nonwork outcomes of workplace incivility: Does family support help? Journal of Occupational Health Psychology, 16(1), 95-111.
• Logan, T. R. (2016). Influence of teamwork behaviours on workplace incivility as it applies to nurses. Creighton Journal of Interdisciplinary Leadership, 2(1), 47–53.
• Mahfooz, Z., Arshad, A., Nisar, Q. A., Ikram, M. ve Azeem, M. (2017). Does workplace incivility and workplace ostracism influence the employees’ turnover intentions? Mediating role of burnout and job stress and moderating role of psychological capital. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(8), 398-413.
• Manzoor, M.T., Manzoor, T. ve Khan, M. (2020). Workplace incivility: A cynicism booster leading to turnover intentions, Decision, 47(1), 91–99.
• Miner, K. N., Settles, I. H., Pratt-Hyatt, J. S. ve Brady, C. C. (2012). Experiencing incivility in organizations: The buffering effects of emotional and organizational support. Journal of Applied Social Psychology, 42(2), 340-372.
• Oyeleye, O., Hanson, P., O’connor, N. ve Dunn, D. (2013). Relationship of workplace incivility, stress, and burnout on nurses’ turnover intentions and psychological empowerment. The Journal of Nursing Administration, 43(10), 536–542.
• Pearson, C. M., Andersson, L. M. ve Porath, C. L. (2000). Assessing and attacking workplace incivility. Organizational Dynamics, 29(2), 123-137.
• Pearson, C. M., Andersson, L. M. ve Wegner, J. W. (2001). When workers flout convention: A study of workplace incivility, Human Relations, 54(11), 1387-1419.
• Pearson, C. M. ve Porath, C. L. (2005). On the nature, consequences and remedies of workplace incivility: No time for ‘nice’? Think again. Academy of Management Executive, 19(1),7-18.
• Pekdemir, I. M., Sözüer, A., Yaşlıoğlu, D. T. ve Ceran, E. B. (2016). Yönetim ve organizasyon yazını üzerine inceleme: Bir anabilim dalı akademisyenlerinin 2005-2014 yılları arasındaki yayınları. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45, 81-99.
• Polatcı, S. ve Özçalık, F. (2013). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin işyeri nezaketsizliği ve tükenmişliğe etkisi. İşletme Bilimi Dergisi, 1(2), 17-34.
• Porath, C. L. ve Erez, A. (2009). Overlooked but not Untouched: How rudeness reduces on lookers’ performance on routine and creative tasks. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 109(1), 29–44.
• Porath, C. L. ve Pearson, C. M. (2010). The cost of bad behavior. Organizational Dynamics, 39(1), 64–71.
• Porath, C. ve Pearson, C. (2013). The price of incivility, Harvard Business Review, 91(1-2), 115-121.
• Reio, T. ve Ghosh, R. (2009). Antecedents and outcomes of workplace incivility: Implications for human resource development research and practice, Human Resource Development Quarterly, 20(3), 237–264.
• Ricciotti, N. A. (2016). Emotional intelligence and instigation of workplace incivilityin a business organization. Walden Dissertations and Doctoral Studies. Walden University, USA.
• Schilpzand, P., De Pater, I. E. ve Erez, A. (2016). Workplace incivility: A review of the literature and agenda for future research. Journal of Organizational Behavior, 37, 57–88.
• Sezgin, F. ve Sönmez, E. (2018). Systematic investigation of organizational culture and climate studies: A content analysis. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 19(1), 257-275.
• Shabir, M., Abrar, M., Baig, S. A. ve Javed, M. (2014). The contribution of workplace incivility and psychological capital toward job stress. International Journal of Human Resource Studies, 4(2), 1–17.
• Spence-Laschinger, H. K., Leiter, M., Day, A. ve Gilin, D. (2009). Workplace empowerment, incivility and burnout: Impact on staff nurse recruitment and retention outcomes. Journal of Nursing Management,17(3),302–311.
• Spence-Laschinger, H. K., Wong, C. A., Cummings, G. G. ve Grau, A. L. (2014). Resonant leadership and workplace empowerment: The value of positive organizational cultures in reducing workplace incivility. Nursing Economics, 32(1), 5-44.
• Taştan, S. (2014). İşyeri nezaketsizliğini öngören örgütsel ve durumsal önceller ile çalışanların davranışsal sonuçları arasındaki ilişkinin ve sosyo-psikolojik kaynakların rolünün incelenmesi: Sağlık kurumlarında yapılan bir araştırma. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(3),60-75.
• Taylor, S. J. (2010). Cold looks and hot tempers: Individual-level effects of ıncivility in the workplace, Louisiana State University, Baton Rouge, LA.
• Üstün, F. ve Ersolak, Ş. (2020a). Makyavelizm ve iş yeri nezaketsizliği: Banka çalışanları üzerine bir araştırma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (yaz), 329-343.
• Üstün, F. ve Ersolak, Ş. (2020b). Örgüt ikliminin işyeri nezaketsizliği üzerine etkisinde makyavelist kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(2), 433-460.
• Welbourne, J. L., Gangadharan, A. ve Sariol, A. M. (2015). Ethnicity and cultural values as predictors of the occurrence and impact of experienced workplace incivility. Journal of Occupational Health Psychology, 20(2), 205-217.
• Yalçınkaya, A. ve Türker, Y. (2016). Türk yönetim/örgüt yazınında örgüt kuramı çalışma alanı: 2002-2013 yılları arası bir değerlendirme. Ege Akademik Bakış, 16(3), 519-530.
• Yıldırım, A., Unal, A. ve Surucu, A. (2013). Incivil behaviours at school: Scale development. International Journal of Academic Research Part B, 5(3), 154-158.