Görme Yetersizliği Olan Öğrencilerin Dinleme Stratejilerinin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 4, 699 - 722, 01.12.2018

Selma Şenel , Ersoy Topuzkanamış

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.397642

Cited By: 1

Öz

Görme yetersizliği olan öğrencilerin dinlediklerini anlamak için kullandıkları stratejilerin neler olduğunu ve bu
stratejileri ne düzeyde kullandıklarını ortaya koymak, bu öğrencilere yönelik tüm eğitimlerde anlamlı veriler
sağlayabilir. Bu araştırmada, görme yetersizliği olan bireylerin dinleme stratejilerini belirlemek amaçlanmıştır.
Araştırmada tarama modeli temel alınmıştır. Araştırma kapsamında görme yetersizliği olan 37 öğrenci ve görme
yetersizliği olmayan 48 öğrenci olmak üzere iki ayrı grup ile çalışılmıştır. Araştırma kapsamında beşli Likert
tipinde bir ölçek geliştirilmiştir. Araştırma sonuçlarının analizinde ilişkisiz örneklemler t-testi ve betimsel
istatistikler kullanılmıştır. Araştırma bulguları, görme yetersizliği olan bireylerin sıklıkla veya her zaman dinleme
stratejilerini kullandıklarını göstermektedir. Araştırmanın önemli bir bulgusu da, görme yetersizliği olan bireylerin
dinleme stratejilerini, görme yetersizliği olmayan bireylerden daha fazla kullanıyor olmasıdır. Öğrencilerin en sık
kullandıkları stratejilerin; dinleme amaç ve yöntemini belirleme, dikkatini toplamaya çalışma, tekrar dinleme,
dokunsal sahne oluşturma, ara özet yapma ve tartışma olduğu görülmüştür. Araştırmanın uygulamaya dönük temel
önerisi, daha az kullanılan stratejilere ilişkin eğitimler düzenlenmesidir

Anahtar Kelimeler

dinleme stratejileri ölçeği, dinleme becerileri, özel gereksinimli öğrenciler, kapsam geçerlik oranı, Görme yetersizliği olan öğrenciler

Kaynakça

• Abner, G., & Lahm, E. (2002). Implementation of assistive technology with students who are visually impaired: Teachers' readiness. Journal of Visual Impairment & Blindness (JVIB), 96(02).
• Brauner, D. (2009). I hear with my little ear: Teaching auditory object perception (AOP) to Young Students. AER Report, 26(3).
• Bulut, B. (2013). Etkin dinleme eğitiminin dinlediğini anlama, okuduğunu anlama ve kelime hazinesi üzerine etkisi[The effect of active listening training on listening comprehension, reading comprehension and vocabulary] (Unpublished master’s thesis, Adnan Menderes University, Aydın, Turkey).
• Buzan, T. (2017). Aklını en iyi şekilde kullan [Use your mind the best way]. Çev. Esra Gül Coşkun, İstanbul, Olimpos.
• Ceran, D. (2015). Seçici dinleme ile not alarak dinleme yöntemlerinin altıncı sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisine etkisi [The effect of selectıve listening and listening methods by note-taking on listening comprehension skill of sixth grade students], Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 7/1, s. 205-219.
• Cihangir, Z. (2004). Kişilerarası iletişimde dinleme becerisi [Listening skills in interpersonal communication. Ankara, Nobel Yayınları.
• Cohen, A. (1998). Strategies in learning and using a second language. London: Longman.
• Coşkun, E. (2007). Geçmişten günümüze Türkçe öğretimi, İlköğretimde Türkçe öğretimi [Turkish teaching from past to the present, Teaching Turkish in elementary education] ed. Ahmet Kırkkılıç ve Hayati Akyol, Ankara, PegemA Yayıncılık.
• Çelikbaş, K. A. (2010). Anlama / dinleme stratejilerinin kullanımı ile dinlediğini anlama düzeyleri arasındaki ilişki [The relationship between the use of understanding / listening strategies and the levels of comprehension] (Unpublished master’s thesis, Yüzüncü Yıl University, Van, Turkey).
• Demir Atalay, T., & Melanlıoğlu, D. (2016). “Ortaokul öğrencileri için dinleme stratejileri ölçeği”nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması [A validity and reliability study of “The listening strategies for middle school students scale”]. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED, 57, 1885-1904.
• Doğan, Y. (2011). Dinleme eğitimi [Listening training]. Ankara, Pegem Akademi.
• Durkel, J. (2010). The importance of auditory training for children who are deafblind. CCC SPL/A and Statewide Staff Development Coordinator, TSBVI Outreach. Web: http://www.tsbvi.edu/the-importance-of-auditory-training-for-children-who-are-deafblind
• Floyd, J. (2017). Commercially available programs for teaching listening skills. Web: http://www.pathstoliteracy.org/blog/listening-skills
• Ghoneim, N. M. M. (2013). The Listening Comprehension Strategies Used by College Students to Cope with the Aural Problems in EFL Classes: An Analytical Study. English Language Teaching. 6(2). 100-112.
• Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi [Turkish and writing education in our secondary schools]. Ankara, Kadıoğlu Matbaası.
• Heward, L.W. (2013). Exceptional children: An introduction to special education (10th ed.). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• İrgin, P. (2011). İngilizceyi yabancı dil olarak öğrenen Türk öğrencilerinin kullandığı dinleme stratejileri: Dinleme Stratejileri Envanteri'nin geliştirilmesi [Listening strategies used by Turkish students learning english as a foreign language: The development of “Listening Strategy Inventory”] (Unpublished master’s thesis, Mersin University, Mersin, Turkey).
• KB (Kültür Bakanlığı). (1936). İlkokul Programı [Primary School Curriculum], İstanbul, Devlet Basımevi.
• KB (Kültür Bakanlığı). (1938). Ortaokul Programı [Secondary School Curriculum], İstanbul, Devlet Basımevi.
• Kocaadam, D. (2011). Not alarak dinleme eğitiminin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisi üzerindeki etkisi [The effects of listening education with note taking to listening skills of 7th grade students] (Unpublished master’s thesis, Gazi University, Ankara, Turkey).
• Kutlu, Ö., Doğan, D. C., & Karakaya, İ. (2009). Öğrenci başarısının belirlenmesi: performansa ve portfolyaya dayalı durum belirleme [Determination of student achievement: performance and portfolio based assessment]. Ankara: Pegem Akademi.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personal Psychology, 28, 563-575.
• Maxwell, J. C., & Dornan, J. (2011). Etkili İnsan Olmak [Becoming an effective human being]. Çev. Demet Dizman, İstanbul, Sistem Yayıncılık
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (1948). İlk okul programı [Primary school curriculum], İstanbul, Millî Eğitim Basımevi.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (1949). Orta okul programı [Secondary school curriculum], Ankara, Millî Eğitim Basımevi.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (1962). Ortaokul programı [Secondary school curriculum], İstanbul, Millî Eğitim Basımevi.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). ( 1968). İlkokul programı [Primary school curriculum], İstanbul, Millî Eğitim Basımevi.
• MEB. (Millî Eğitim Bakanlığı). (2006a). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim program [Primary education Turkish course (6th, 7th, 8th grade) curriculum]. Ankara: MEB Yayınları.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (2006b). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği [The regulation of special education services]. Ankara: MEB Yayınları.
• MEGSB (Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı). (1988). İlkokul programı [Primary school curriculum], İstanbul, Millî Eğitim Basımevi.
• MV (Maarif Vekâleti). (1340a) İlk mekteplerin müfredat programı [Primary school curriculum], İstanbul, Matbaa-yı Âmire.
• MV (Maarif Vekâleti). (1340b). Lise birinci devre müfredat programı [Primary stage high school curriculum], İstanbul, Matbaa-yı Âmire.
• MV (Maarif Vekâleti). (1926). İlkmektep müfredat programı [Primary school curriculum], İstanbul, Devlet Matbaası.
• MV (Maarif Vekâleti). (1929). Orta mektep ve liselerin Türkçe müfredat Programı [Turkish curriculum for secondary school and high school], Ankara, Yeni Gün Matbaası.
• MV (Maarif Vekâleti). (1930). İlkmektep müfredat programı [Primary school curriculum], İstanbul, Devlet Matbaası.
• O’Malley, J. M., Chamot, A. U., & Kupper, L. (1989).Listening comprehension strategies in second language acquisition. Applied Linguistics, 10(4), pp. 418-437.
• Odacı, T. (2006). Açık dinleme anlama stratejileri eğitiminin strateji kullanımı ve dinleme anlama düzeyi üzerindeki etkisi [The effect of explicit listening comprehension strategy training on listening comprehension strategy use and listening proficiency level ] (Unpublished master’s thesis, Anadolu University, Eskişehir, Turkey).
• O'Malley, J. M., Chamot, A. U., Stewner‐Manzanares, G., Russo, R. P., & Küpper, L. (1985). Learning strategy applications with students of English as a second language. TESOL quarterly, 19(3), 557-584
• Özbay, M. (2009). Anlama Teknikleri II: Dinleme Eğitimi [Comprehension Techniques II: Listening Training]. Ankara, Öncü Kitap.
• Sever, S. (2011). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme [Turkish teaching and mastery learnig] (5. ed). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tuttle, D. (1996). Point/counterpoint “Is listening literacy" . Journal of Visual Impairment & Blindness, 90(3), 173.
• Tüzel, S. (2014). Dinleme eğitimi, yeni gelişmeler ışığında Türkçe öğretimi [Listening training, Turkish teaching in the way of new developments], ed. Muamber Yılmaz, Ankara, Pegem Akademi.
• Vandergrift, L. (2007). Recent developments in second and foreign language listening comprehension research. Language Teaching, 40(3), 191-210. Web: http://dx.doi.org/10.1017/s0261444807004338
• Vineyard, E. E., & Bailey, R. B. (1960). Interrelationships of reading ability, listening skill, intelligence, and scholastic achievement. Journal of Developmental Reading, 3(3), 174-178.
• Wilson, F. R., Pan, W., & Schumsky, D. A. (2012). Recalculation of the critical values for Lawshe’s content validity ratio. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 45(3), 197-210.
• www.pathstoliteracy.org (2017). Developing listening skills. Path to literacy for students who are blind or visually impaired. This website is the result of a joint project between Perkins School for the Blind and Texas School for the Blind and Visually Impaired. Web: http://www.pathstoliteracy.org/topic/auditory-strategies/developing-listening-skills
• Yangın, B. (1998). Dinlediğini anlama becerisini geliştirmede ELVES yönteminin etkisi [The effect of ELVES method in the development of the capability of listening comprehension] (Unpublished PhD thesis, Hacettepe University, Ankara, Turkey).
• Yıldız, N., & Kılınç, A. (2005). Dinleme Stratejileri Öğretiminin Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Dinlediğini Anlama Becerilerine Etkisi [Effects of teaching listening strategies to listening comprehensıon skills level in the fifth grade students]. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE) ÖS-II: 17-34.
• Yurdakul, Y. (2015). Amaç belirlemenin dinlediğini anlama üstündeki etkisi [The effect of goal setting on listening comprehension] (Unpublished master’s thesis, Akdeniz University, Antalya, Turkey).
• Yurdugül, H., & Bayrak, F. (2012). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerlik ölçüleri: Kapsam geçerlik indeksi ve Kappa istatistiğinin karşılaştırılması [Content validity measures in scale development studies: comparison of content validity index and kappa statics] . Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 2, 264-271.