Farklı Yağ Kaynakları ve Yağ Asitlerinin Piliç Eti Kalitesi Üzerine Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 22 - 28, 13.04.2023

Ayşenur Kandemir , Hatice Kaya

https://doi.org/10.5152/JASE.2023.1221295

Öz

Tavuk eti; yağ ve enerji düzeyinin düşük olması, sağlık üzerindeki olumlu etkileri, kolay ulaşılabilir ve ekonomik olması sebebiyle günümüzde insanlar için önemli ve ideal bir hayvansal protein kaynağı haline gelmiştir. Dünyadaki beslenme sorununa ve hayvansal protein ihtiyacına hızlı bir şekilde cevap verebilmesinin yanı sıra üreticiler için de tavukçuluğun karlı bir iş kolu haline gelmesiyle birlikte daha sağlıklı ve değer arttırılmış ürünlerin eldesi için etlik piliçlerin et kalitesini arttırmaya yönelik çalışmalar önem ve hız kazanmıştır. Elde edilen et kalitesi yem ve besleme metodlarından önemli derecede etkilendiğinden bu derleme çalışmasında farklı yağ kaynaklarının ve yağ asitleri kompozisyonun etlik piliçlerin performans ve et kalitesi üzerine etkileri irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Etlik Piliç, Et Kalitesi, Yağ Asidi

Kaynakça

• Açıkgöz Z, Altan Ö, Bayraktar H, 2003. Karma yeme asit yağ ilavesinin etlik piliç performansı üzerine etkileri. Hayvansal Üretim, 44(1): 1-8.
• Aletor V A, Eder K, Becker K, Paulicks BR, Roth F X, Roth-Maier DA, 2003. The effects of conjugated linoleic acids or an alpha-glucosidase inhibitor on tissue lipid concentrations and fatty acid composition of broiler chicks fed a low-protein diet. Poultry Science, 82 (5), 796-804.
• Altınsoy BD, 2020. Lipidler. pdf. https://gavsispanel.gelisim.edu.tr. 07.12.2022
• Ası T, 1996. Tablolarla Biyokimya. Nobel Tıp Kitabevi, 350, İstanbul.
• Badinga L, Selberg KT, Dinges AC, Comer CW and Milles RD, 2003. Dietary conjugated linoleic acid alters hepatic lipid content and fatty acid composition in broiler chickens. Poultry Science, 82, 111-116.
• Balevi T, Coşkun B, Aktümsek A, 1996. Broyler rasyonlarında yağ sanayi yan ürünlerinin kullanımı. Vet. Bil. Derg. , 11(2): 101-106.
• Bayraktar L, 2003. Broyler rasyonlarına balık yağı, E ve C vitaminleri ilavesinin etteki yağ asidi kompozisyonuna ve besi performansına etkisi. (Doktora tezi). İstanbul üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bozkurt M, Çatlı AU, Küçükyılmaz K, Çınar M, Çabuk M, 2007. Mısır ve buğday esaslı yemlere esansiyel yağ karışımı ilavesinin erkek ve dişi etlik piliçlerin besi performansı ve kesim özellikleri ile bazı bağışıklık parametreleri üzerine etkileri. TAGEM/HAYSÜD/07/13/04/01
• Brue RN, Latshaw D, 1985. Energy utilization by the broiler chickens as affected by various fats and levels. Poultry Sci., 64: 2119-2130.
• Burlikowska K, Piotrowska A, Szymeczko R, 2010. Effect of dietary fat type on performance, biochemical indices and fatty acids profile in the blood serum of broiler chickens. J. Anim. Feed Sci. 19, 440-451.
• Ceylan N, Kutlu HR, 2022. Beyaz et kalitesi ve kanatlı hayvan besleme ilişkisi. https://sagliklitavuk.org/post/uzman-gorusleri/beyaz-et-kalitesi-ve-kanatli-hayvan-besleme-iliskisi. 01.10.2022
• Ceylan N, 2018. Kanatlı hayvan besleme: Beslemenin ürün kalitesine etkileri. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/69121/mod_resource/content/0/KB11__11Hafta_Besleme_%C3%9Cr%C3%BCn_Kalite_%C4%B0li%C5%9Fkisi_2018.pdf.
• Cho S, Ryu C, Yang J, Mbiriri D, Choi CW, Chae J, Kim YH, Shim KS, Kim YJ, Cho NJ, 2013. Effect of conjugated linoleic acid feeding on the growth performance and meat fatty acid profiles in broiler: Meta-analysis. Asian Australasian J. of Animal Sciences 26(7):995-1002.
• Cihan T, 2007. Farklı yağ kullanılarak hazırlanan etlik piliç rasyonalarında L-Karnitin kullanılmasının performans üzerine etkisi.(Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniveristesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Çelebi Ş, Kaya H, Kaya A, 2017. Omega-3 yağ asitlerinin insan sağlığı üzerine etkileri. Alınteri Journal of Agricultural Sciences. 32(2): 105-112.
• Du M, Ahn DU, and Sell JL, 2000. Effects of dietary conjugated linoleic acid and linoleic:linolenic acid ratio on polyunsaturated fatty acid status in laying hens, Poultry Science, 79, 1749–1756.
• Ertaş ON, Güler T, Çiftçi M, Dalkılıç B, Şimşek G, 2005. The effect of an essential oil mix derived from oregano, clove and anise on broiler performance. International Journal of Poultry Science, 4 (11), 879-884.
• Hamilton PB, 1992. The use of high-performance liquid chromatography foı studying pigmentation. Poultry Sci. 7l: 7 lg_724.
• Hargis P S, Van Elswyk ME, 1993. Manipulating the fatty acid composition of poultry meat and eggs for the health conscious consumer. World’s Poultry Science Journal 49: 251- 264.
• Heath JL, Shaffner CS, 1972. The affect of dietary soybean oir on the deposition of xanthophyll in broiler skin. Poultry Sci. 5l: 502.
• Kara Z, 2015. Bıldırcın rasyonlarına katılan farklı yağ kaynaklarının besi performansı, karkas ve bazı kan parametreleri ile oksidatif durum üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
• Kelly GS, 2001. Conjugated linoleic acid: a review. Altern. Med. Rev. 6(4): 367-382.
• Kırkpınar F, Taluğ AM, Sevgican F, Erkek R, 1998. Sarı mısır temeline dayalı etlik piliç karma yemlerine farklı yağ kaynakları ilavesinin pigmentasyon üzerine etkileri. Hayvansal Üretim (l998) 38: 55-62.
• Kırkpınar, F, Taluğ AM, Erkek R, Sevgican F, 1999. Etlik piliç karma yemlerine ilave edilen değişik yağların performans ve yağlanma ile ilgili bazı parametreler üzerine etkileri, Tr. J. of Veterinary and Animal Sciences, 23, 523-532.
• Köknaroğlu H, 2007. Beslemenin sığır eti konjuge linoleik asit miktarına etkisi. Hayvansal Üretim 48(1): 1-7, 2007.
• Kim YJ, Kim BK, Yoon YB, 2008. Effect of dietary conjugated linoleic acid on growth performance, carcass characteristics and muscular fatty acid composition in broiler. Korean J., Food Science of Animal Resources, 28(4):451-456.
• Kulkami P, 2020. Oxidation of oil and its associated losses in poultry nutrition. https://en.engormix.com/poultry-industry/articles/oxidation-oil-its-associated-t45429.htm
• Kutlu HR, Ünsal İ, Ayaşan T, 1999. Etlik piliç üretiminde et kalitesi ve et kalitesini etkileyen faktörler. Çiftlik Dergisi, 1999 sayı:179, sayfa: 59-74.
• Kutlu H, 2014. Tavukların beslenmesi. Tavukçuluk bilimi, Ed: Türkoğlu, M., Sarıca, M., Ofset matbaacılık, Ankara, 549.
• Lopez-Ferrer S, Baucells MD, Barroeta AC, Grashorn MA, 1999. n-3 enrichment of chicken meat using fish oil: Alternative. Poultry Science 78: 356-365.
• Lopez-Ferrer S, Baucells MD, Barroeta AC, Galobart J, Grashorn MA, 2001. n-3 enrichment of chicken meat. 2. Use of precusors of long-chain polyunsaturated fatty acids: Linseed oil. Poultry Science 80: 753-761.
• Newman RE, Bryden W, Fleck E, Ashes JR, Storlien LH, Downing JA, 2002. Dietary n-3 and n-6 fatty acids alter avian metabolism: molecular-species composition of breast-muscle phospholipids. British Journal of Nutrition, 88:11-18.
• Okuyan MR, 1997. Lipidler. Hayvan besleme biyokimyası. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Okuyan MR, Filya İ, 2012. Hayvan besleme biyokimyası. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları no:94, 15s, Bursa.
• Özdoğan M, Sarı M, 2001. Kanatlı Rasyonlarına Yağ Katkısı. Hayvansal Üretim, 42 (1): 28-34.
• Powell L, Wallace EC, 2020. - Fatty Acid Metabolism, Ed: Pizzorno, J.E., Murray, M.T., Textbook of Natural Medicine (Fifth Edition), Churchill Livingstone, (pp. 584-592).
• Round JSK, 1992. Influence of feed on carcase composition and quality. World's Poult. Sci. J., 48 (1): 69-70.
• Sanz M, Flores A, Perez De Ayala P, Lopez- Bote CJ, 1999. Higher lipid accumulation in broilers fed on saturated fats than in those fed on unsaturated fats. Br. Poult. Sci., 40, 95-101.
• Salar B, 2021. Omega Yağ Asitleri: Biyolojik Etkileri ve Bitkisel Kaynakları. Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy Volume 41 / Number 3 / September 2021 / pp. 196-211.
• Sarıca Ş, 2003. Omega-3 yağ asitlerinin insan sağlığı üzerine etkileri ve tavuk etinin omega-3 yağ asitlerince zenginleştirilmesi. Hayvansal Üretim 44(2): 1-9.
• Scaife JR, Moyo J, Galbraith H, Michie W and Campbell W, 1994. Effect of different dietary supplemental fats and oils on the tissue fatty acid composition and growth of female broilers. Brit. Poultry Sci., 35(1):107-118.
• Sirri F, Tallarico N, Meluzzi A, Franchini A, 2003. Fatty acid composition and productive traits of broilerfed diets containing conjugated linoleic acid. Poultry Science, 82, 1356–1361.
• Şenköylü N, 2001. Modern Tavuk Üretimi, Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi Üçüncü baskı, Anadolu Matbaası, İstanbul, sy. 387-393.
• Turcu RP, Panaite TD, Untea AE, Șoica C, Iuga M, & Mironeasa S, 2020. Effects of supplementing grape pomace to broilers fed polyunsaturated fatty acids enriched diets on meat quality. Animals, 10(6), 947.
• Tüzün AE, Yıldız AÖ, 2020. Etlik piliç karma yemlerinde farklı yağ kaynağı kullanımının büyüme performansı ve serum lipit konsantrasyonuna etkisi. Ziraat Mühendiliği, (370), 94-103.
• Valencia ME, Watkins SE, Waldroup AL, Waldroup PW, Ftecher DL, 1993. Utilization of crude and rafined palm and palm kernel oils in broiler diets. Poult. Sci., 72, 2200-2215.
• Wang J, Clark DL, Jacobi SK, & Velleman SG, 2020. Effect of vitamin E and omega-3 fatty acids early posthatch supplementation on reducing the severity of wooden breast myopathy in broilers. Poultry science, 99(4), 2108-2119.
• Yıldırım M, 2011. Etlik piliç yemlerine farklı oranlarda ilave edilen konjuge linoleik asitin (KLA) piliç etindeki KLA miktarına ve et kalitesi üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniveristesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Yücesoy F. & Kaya H, 2022. Kanatlı et kalitesi üzerine beslemenin etkisi. Palandöken Journal of Animal Science, Technology and Economics, 1(1), 42-53.
• Zollitsch W, Knaus W, Aichinger F and Lettner F, 1997. Effects of different dietary fat sources on performance and carcass characteristics of broilers. Anim.Feed Sci.Tech. 66(1-4):63-73.