GÖRSEL MATEMATİK OKURYAZARLIĞI ÖZYETERLİK ALGISIYLA GÖRSEL MATEMATİK BAŞARISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 3 - Cilt: 3 Sayı: 3, 27 - 40, 15.07.2016

Murat Duran , Mehmet Bekdemir

Öz

Bu çalışmanın amacı ilköğretim 7.sınıf öğrencilerinin görsel matematik okuryazarlığı özyeterlik algılarının, görsel matematik başarılarının anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını belirlemektir. Çalışmada nicel ve nitel verileri bir arada kullanma imkânı veren karma yöntemin açıklayıcı deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmı, 2010-2011 öğretim yılı ikinci döneminde Doğu Anadolu Bölgesinin bir ilindeki rastgele seçilmiş on iki ilköğretim okulunun yedinci sınıflarında öğrenim gören 467 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nitel kısmı ise aynı öğretim yılı ve döneminde amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilmiş aynı ilin bir ilköğretim okulunun yedinci sınıflarında öğrenim gören 60 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre görsel matematik okuryazarlığı özyeterlik algısı ile görsel matematik başarısı arasında orta düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki vardır. Ayrıca görsel matematik okuryazarlığı özyeterlik algısı, görsel matematik başarısının anlamlı bir yordayıcısıdır. Bu istatistiksel sonuçlar, görüşme protokolüne cevap veren öğrencilerin çoğunun belirttiği gibi “görsel matematik okuryazarı olmanın görsel matematik başarısını arttıracağı” görüşüyle örtüşmüştür.

Anahtar Kelimeler

Görsel Matematik Okuryazarlığı, Özyeterlik Algısı, Görsel Matematik Başarısı

EVALUATION OF VISUAL MATH LITERACY SELF EFFICACY PERCEPTION WITH VISUAL MATHEMATICS ACCOMPLISHMENT

Öz

The aim of this study is to determine the relationship between visual math literacy self-efficacy perceptions and visual mathematics accomplishments of primary school 7th grade students. The explanatory design of mixed method, that allows use of qualitative and quantitative data together, was employed in the study. The quantitative part of the study carried out on 467 randomly selected students studying on 7th grade of 12 primary schools in the second semester of 2010-2011 academic terms in a city of the Eastern Anatolia region of Turkey. The qualitative part of the study was conducted on 60 students that were chosen with purposeful sampling methodology from a primary school in the same city in the same semester and 7th grade students. According to the results of the study; there is a positive directional, medium and significant correlation between visual math literacy self-efficacy perception and visual mathematics accomplishment. Furthermore, the visual math literacy self efficacy perception is meaningfully a predictor for the visual mathematics accomplishment. As it was expressed by the most of the students who responded interview protocol, these statistical results mesh with the review like “being visual math literate increase accomplishment in visual math”.

Anahtar Kelimeler

Visual math literacy, self efficacy perception, visual mathematics accomplishment

Kaynakça

• öğretmenlerin derste görsel öğelerle desteklenmiş problemlere yer vermesi öğrencilerin problem çözme
• becerilerini olumlu yönde etkileyecektir. Öğrencilerin görsel matematik okuryazarlığı özyeterlik algılarının anlamlı olarak görsel matematik
• başarılarını etkilediği söylenebilir. Buna göre görsel matematik okuryazarı olmanın GMB’yi arttırdığı
• bilindiğinden; derste öğrencilerin GMO özyeterlik algılarını yükseltecek farklı öğretim yöntem, teknik ve
• stratejileri uygulanmalıdır. Nitekim, Siegle ve McCoach (2007) doğru eğitim stratejileri kullanıldığında
• öğrencilerin MOY özyeterlik algılarının artacağını belirtmiştir. Buna göre öğrencilerin öğrenme sürecinin
• başında öğrenilecek konulara yönelik başarılı deneyimler yaşama olasılığı aynı öğretim yılının ileriki
• dönemlerine göre daha yüksek olduğundan (Kotaman, 2008) öğrencilere ilk defa işlenecek matematik
• konularında başarının tattırılması gerekir. Bununla ilgili olarak öğrencilere dönemin başında, konuyla ilgili
• bireysel kapasitelerini aşmayacak zorluğa sahip ve sonucu notla değerlendirilmeyecek olan “düzey
• belirleme sınavları” gerçekleştirilebilir. Başlangıçta yeterince başarı yaşayan öğrencilerin ileriki
• süreçlerde özyeterlik düzeylerinin, güdülenmelerinin ve başarılarının arttığı bilindiğinden (Chase, 2001;
• Jackson, 2002) ilk sınavlarda çok zor olmayacak türden problemler sorulabilir. Bu problemlerin grup
• çalışmalarıyla çözümleri yaptırılarak her bir öğrenciye paylaşım ve başarıyı tatma şansı verilebilir. Hatta
• yanlış yapılan sorular üzerinde durularak neden yanlış yapıldığı ve yanlışın düzeltilme süreci üzerinde
• sınıfla tartışma yapılabilir. Ortaokul öğrencilerinin ergenlik döneminde yaşıtlarını model aldıkları
• bilinmektedir. Buna göre iyi problem çözücü olan öğrencilerin, derste güçlük yaşayan diğer öğrencilerin
• özyeterliklerini ve başarılarını arttırmada yardımcı olabileceği (Schunk, Hanson ve Cox, 1987) unutulmamalıdır.
• Abraham, R. (1997). The mission of the visual math institute. http://www.vismath.org/ internet adresinden 16, 07, 2012 tarihinde edinilmiştir.
• Abraham, R. (1998). History of the visual math institute. http://www.vismath.org/ internet adresinden 16, 07, 2012 tarihinde edinilmiştir.
• Abraham, R., Broadwell, P., ve Radunskaya, A. (1993). The mathematically illuminated musical instrument and the illuminati. http://www.ralph-abraham.org/articles/Blurbs/blurb075.shtml internet adresinden 16, 07, 2012 tarihinde edinilmiştir.
• Abu-Hilal, M.M. (2000). A structurel model for predicting mathematics achievement: Its relation with anxiety and self-concept in mathematics. Psychological Reports, 86, 835-847.
• Akarsu, S. (2009). Özyeterlik, motivasyon ve PISA 2003 matematik okuryazarlığı üzerine uluslararası bir karşılaştırma: Türkiye ve Finlandiya. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Akkaya, R., ve Memnun, D. (2012). Öğretmen adaylarının matematiksel okuryazarlığa ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 96-111.
• Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 74-102.
• Altıntaş, E., Özdemir, A.Ş., ve Kerpiç, A. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterlik algılarının bölümlere göre karşılaştırılması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (2), 26-34.
• American Association for the Advancement of Science. (1990). Science for all americans: Project 2061. New York: Oxford University Press.
• Arcavi, A. (2003). The role of visual representations in the learning of mathematics. Educational Studies in Mathematics, 52, 215-241.
• Armstrong, T. (2000). Multiple intelligences in the classroom. (2nd ed.). Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Ayotola, A., ve Adedeji, T. (2009). The relationship between mathematics self-efficacy and achievement in mathematics. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1 (1), 953-957.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. New Jersey: Prentice Hall.
• Bandura, A. (2007). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Bekdemir, M., ve Duran, M. (2012). İlköğretim öğrencileri için görsel matematik okuryazarlığı özyeterlik algı ölçeği (GMOYÖYAÖ)’nin geliştirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (1), 89-115.
• Bekdemir, M., ve Işık, A. (2007). İlköğretim öğrencilerinin cebir öğrenme alanında kavram ve işlem bilgilerinin değerlendirilmesi. The Eurasian Journal of Educational Research, 28, 9-18.
• Blake, S., ve Lesser, L. (2006). Exploring the relationship between academic self-efficacy and middle school students’ performance on a high-stakes mathematics test. Teacher Education- Inservice/Professional Development, 2, 655-656.
• Bleed, R. (2005). Visual literacy in higher education. Boulder: Educause Learning Initiative Explorations.
• Bloom, B.S. (1979). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (D.A. Özçelik, Çev.). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Brizee, H.A. (2003). Teaching visual literacy and document design in first-year composition. Unpublished master’s thesis, State University, Faculty of the Polytechnic Institute, Virginia.
• Butler, D., Jackiw, N., Laborde, J.M., Lagrange, J.B., ve Yerushalmy, M. (2010). Design for transformative practices. Springer-Verlag, 13, 425-437.
• Carter, V., ve Good, E. (1973). Dictionary of education. (4th ed.). New York: McGraw Hill.
• Chase, A.M. (2001). Children’s self-efficacy motivational intentions and attributions in physical education and sport. Research Quarterly for Exercise and Sport, 72, 47-54.
• Chauvin, B.A. (2003). Visual or media literacy. Journal of Visual Literacy, 23 (2), 119-128.
• Chen, P.P. (2003). Exploring the accurary and predictability of the self-efficacy beliefs of seventh grade mathematics students. Learning and Individual Differences, 14, 79-92.
• Çağlayan, S. (2010). Lise 1. sınıf öğrencilerinin geometri dersine yönelik özyeterlik algısı ve tutumunun geometri dersi akademik başarısını yordama gücü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çolak, S. (2006). Materyal kullanımının altıncı sınıf öğrencilerinin geometri kavramları bağlamında matematiksel okuryazarlığına etkisi üzerine deneysel bir çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• De Lange, J. (2003). Mathematics for literacy. New Jersey: National Council on Education and the Disciplines.
• Demiralay, R. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımları açısından bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dossey, J.A., ve McCrone, S.S. (2007). Mathematical literacy: It’s become fundamental. Principal Leadership, 7 (5), 32-37.
• Duran, M. (2011). İlköğretim 7.sınıf öğrencilerinin görsel matematik okuryazarlığı özyeterlik algıları ile görsel matematik başarıları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Duran, M. (2013). İlköğretim 7.sınıf öğrencilerinin görsel matematik okuryazarlığı hakkındaki görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitü Dergisi, 2 (2), 38-51.
• Dursun, Ş., ve Dede, Y. (2004). Öğrencilerin matematikte başarısını etkileyen faktörler: Matematik öğretmenlerinin görüşleri bakımından. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2), 217-230.
• Erdoğdu, Y. (2006). Yaratıcılık ile öğretmen davranışları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (17), 95-106.
• Feinstein, H., ve Hagerty, R. (1994). In visual literacy in the digital age. Paper presented at the 25th annual conference of the International Visual Literacy Association, New York.
• Garderen, V.D., ve Montague, M. (2003). Visual-spatial representation, mathematical problem solving and students of varying abilities. Learning Disabilities Research and Practice, 18 (4), 246-254.
• Gülten, D., Poyraz, C., ve Soytürk, İ. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz- yeterliklerinin “ders çalışma alışkanlıkları” açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 143-149.
• Güneş, G., ve Gökçek, T. (2013). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 70-79.
• Havighurst, R.J. (1972). Development tasks and educations. (3rd ed.). New York: David McKay.
• Hegarty, M., ve Kozhevnikov, M. (1999). Types of visual-spatial representations and mathematical problem solving. Journal of Educational Psychology, 91, 684-689.
• Hembree, R. (1992). Experiments and relational studies in problem solving: A meta-analysis. Journal for Research in Mathematics Education, 23 (3), 242-273.
• International Society for Design and Development in Education. (2010). International society for design and development in education select winner of third annual design awards “The Eddies”. www.isdde.org/isdde/prize internet adresinden 23, 05, 2013 tarihinde edinilmiştir.
• İpek, İ. (2003). Bilgisayarlar, görsel tasarım ve görsel öğrenme stratejileri. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2 (3), 68-76.
• İşler, A.Ş. (2002). Günümüzde görsel okuryazarlık ve görsel okuryazarlık eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 153-161.
• İşler, A.Ş. (2003). Yazılı ders materyallerinde illüstrasyon kullanımının yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi, 157, 55-63.
• Jackson, W.J. (2002). Enhancing self-efficacy and learning performance. The Journal of Experimental Education, 70, 243-254.
• Kar, T., ve İpek, A.S. (2009). Matematik tarihinde sözel problemlerin çözümünde görsel temsillerin kullanılması. Journal of Qafqaz University, 28, 138-147.
• Kiamanesh, A.R., Hejazi, E., ve Esfahani, Z.N. (2004). The role of mathematics self-efficacy, math self- concept, perceived usefulness of mathematics and math anxiety in math achievement. Paper presented at the 3rd International Biennial SELF Research Conference, Berlin.
• Kotaman, H. (2008). Özyeterlilik inancı ve öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (1), 111-133.
• Koyuncu, İ., ve Haser, Ç. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. 10. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulan bildiri, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Lee, J. (2009). Universals and specifics of math concept, math self-efficacy and math anxiety 41 PISA 2003 participating countries. Learning and Individual Differences, 19, 355-365.
• Liu, X., ve Koirala, H. (2009). The effect of mathematics self-efficacy on mathematics achievement of high school students. Paper presented at the annual conference of the Northeastern Educational Research Association, University of Connecticut, Connecticut.
• Meece, J. (1996). Gender differences in mathematics achievement: The role of motivation. In M. Carr (Eds.), Motivation in mathematics. New Jersey: Hampton Press.
• Miles, M.B., ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed.). California: Sage Publication.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005a). Matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu (9-12.Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005b). PISA 2003 projesi ulusal nihai rapor. http://egitek.meb.gov.tr internet adresinden 23, 05, 2013 tarihinde edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2008). PISA’da okuma becerileri: PISA’da matematik okuryazarlığı. http://egitek.meb.gov.tr internet adresinden 23, 05, 2013 tarihinde edinilmiştir.
• National Council of Teachers of Mathematics. (1989). Curriculum and evaluation standards for school mathematics. Reston: NCTM Publications.
• National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston: NCTM Publications.
• National Curriculum Framework. (2005). Mathematical literacy, mathematics and mathematical sciences. http://www.polity.org.za/polity/govdocs/discuss/curric1.html#preface internet adresinden 23, 05, 2013 tarihinde edinilmiştir.
• Nicolaou, A.A., ve Philippou, G.N. (2004). Efficacy beliefs, ability in problem posing, and mathematics achievement. Paper presented at the 3rd International Biennial SELF Research Conference, Berlin.
• Özgen, K., ve Bindak, R. (2008). Matematik okuryazarlığı öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (2), 517-528.
• Özgen, K., ve Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (2), 1073-1089.
• Özmen, Z.M., Taşkın, D., ve Güven, B. (2012). İlköğretim 7.sınıf matematik öğretmenlerinin kullandıkları problem türlerinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 37 (165), 243-261.
• Özyürek, R. (2010). The reliability and validity of the mathematics self-efficacy informative sources scale. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10, 439-447.
• Pajares, F. (2001). Current directions in self-efficacy research. In M. Maehr ve P.R. Pintrich (Eds.), Advances in Motivation and Achievement (pp.1-49). Greenwich, CT: JAI Press.
• Papanastasiou, E.C. (2002). Effects of background and school factors on the mathematics achievement. Educational Research and Evaluation, 8 (1), 55-70.
• Piaget, J. (1950). The psychology of intelligence. London: Routledge and Kegan Raul.
• Polya, G. (1973). How to solve it, a new aspect of mathematical method. (2nd ed.). New Jersey: Princeton University Press.
• Robertson, M.S.M. (2007). Teaching visual literacy in the secondary english/language arts classroom: An exploration of teachers’ attitudes, understanding and application. Unpublished doctoral dissertation, Kansas State University, Department of Curriculum and Instruction College of Education, Manhattan.
• Schulz, W. (2005). Mathematics self-efficacy and student expectations: Results from PISA 2003. Paper presented at the annual meetings of the American Educational Research Association, Montreal.
• Schunk, D.H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 26 (3-4), 207-231.
• Schunk, D.H., Hanson, R.A., ve Cox, D.P. (1987). Peer-model attributes and children’s achievement behaviors. Journal of Educational Psychology, 79, 54-61.
• Senemoğlu, N. (2009). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sharp, C. (2002). Study support and the development of self-regulated learner. Educational Research, 44, 29-42.
• Siegle, D., ve McCoach, D.B. (2007). Increasing student mathematics self-efficacy through teacher training. Journal of Advanced Academics, 18 (2), 278-312.
• Sims, E., O’Leary, R., Cook, J., ve Butland, G. (2002). Visual literacy: What is it and do we need it to use learning technologies effectively?. Paper presented at the annual conference of the Australasian Society for Computers in Learning in Tertiary Education, Auckland.
• Soytürk, İ. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlikleri ve matematiksel problem çözmeye yönelik inançlarının araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Suhonen, J. (2009). Qualitative and mixed method research. Scientific Methodology in Computer Science-Fall, 1-13.
• Strong, S., ve Smith, R. (2002). Spatial visualization: Fundamentals and trends in engineering graphics. Journal of Industrial Technology, 18 (1), 2-6.
• Şengül, S., Katrancı, Y., ve Gülbağcı, H. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin görsel matematik okuryazarlığı özyeterlik algılarının incelenmesi. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresinde sunulan bildiri, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tekin, B., ve Tekin, S. (2004). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel okuryazarlık düzeyleri üzerine bir araştırma. http://matder.org.tr internet adresinden 23, 05, 2013 tarihinde edinilmiştir.
• The Math Learning Center. (2012). About visual mathematics. http://www.mathlearningcenter.org internet adresinden 23, 05, 2013 tarihinde edinilmiştir.
• Uysal, E., ve Yenilmez, K. (2011). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı düzeyi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (2), 1-15.
• Wolman, B. (1973). Dictionary of behavioral science. New York: Van Nostrand ReinHold Company Inc.
• Yenilmez, K., ve Ata, A. (2013). Matematik okuryazarlığı dersinin öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterliğine etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (2), 1803-1816.
• Yenilmez, K., ve Turğut, M. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterlik düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 253-258.
• Yerushalmy, M. (2005). Functions of interactive visual representations in interactive mathematical textbooks. Springer-Verlag, 10, 217-249.
• Yerushalmy, M. (2006). Challenging known transitions: Research of technology supported long-term learning. Paper presented at the conference of the Seventeenth International Commission on Mathematical Instruction Study, Hanoi University of Technology, Hanoi.
• Yerushalmy, M. (2008). Software for mathematical explorations: Attempting to make a curricular agenda visible. Paper presented at the conference of the International Society for Design and Development in Education, Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education, Alkmaar.
• Yerushalmy, M., Katriel, H., ve Sternberg, B. (2002). Visual math: The function web-book. http://www.cet.ac.il/math/ internet adresinden 23, 05, 2013 tarihinde edinilmiştir.