The Effect of The Built Environment Produced by The Urban Transformation Project on The Quality of Life: Saraycık Neighborhood - Ankara

Yıl 2024, , 12 - 24, 25.03.2024

Elif Tekpınar Sinan Levend

https://doi.org/10.54864/planarch.1456465

Öz

Urban transformation projects produced for many reasons, such as disaster risk or other factors, play an essential role in shaping the urban space. Furthermore, urban transformation projects affect multiple dimensions of society and individuals' quality of life and environmental satisfaction. In this context, the study aims to detect the impact of urban transformation projects on residents' daily lives and quality of life. The urban transformation project selected as the sample for the study was produced in Saraycık Neighborhood, a neighborhood consisting of detached unlicensed buildings in the Ankara Sincan district. The study examines the effect of the mentioned physical transformation on the daily lives and quality of life of the people living in the area before the transformation. The opinions of the people living in the region before the transformation project about the new living environment and the change in their lives were collected using a semi-structured interview technique. The interview results indicate that the people living in the area before the transformation faced difficulties adapting to the new living environment created by the urban transformation project. Therefore, while producing urban transformation projects, it is essential to consider the social impacts of the project and involve the residents who will be affected by the urban transformation project in the process.

Anahtar Kelimeler

Everyday life, urban transformation, quality of urban life, Saraycık Neighborhood, TOKİ

Kentsel Dönüşüm Projesiyle Üretilen Yapılı Çevrenin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Saraycık Mahallesi- Ankara

Öz

Afet riski gibi pek çok nedenle üretilen kentsel dönüşüm projeleri kentsel mekânın şekillenmesinde önemli rol oynamaktadır. Ayrıca toplum üzerinde çok boyutlu etkileri olan kentsel dönüşüm projeleri, bireylerin yaşam kalitelerini ve yapılı çevreye ilişkin memnuniyetlerini doğrudan etkilemektedir. Bu bağlamda çalışma, kentsel dönüşüm projelerinin konut sakinlerinin günlük yaşamları ve yaşam kaliteleri üzerindeki etkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma için örneklem olarak seçilen kentsel dönüşüm projesi, Ankara Sincan ilçesinde müstakil ruhsatsız yapılardan oluşan bir mahalle olan Saraycık Mahallesi'nde Toplu Konut İdaresi tarafından üretilmiştir. Çalışma, fiziksel dönüşümün, dönüşüm öncesi bölgede yaşayan insanların günlük yaşamlarını ve yaşam kalitelerini nasıl etkilediğini incelemektedir. Dönüşüm projesi öncesi bölgede yaşayan insanların yeni yaşam ortamı ve yaşamlarındaki değişim hakkındaki görüşleri hakkında veri toplamak için yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşme sonuçları, dönüşümden önce bölgede yaşayan insanların, kentsel dönüşüm projesinin yarattığı yeni yaşam ortamına uyum sağlamakta zorlandıklarını göstermektedir. Bu nedenle kentsel dönüşüm projeleri üretilirken, projenin sakinler üzerindeki muhtemel sosyal etkilerinin göz önünde bulundurulması ve kentsel dönüşüm projesinden etkilenen sakinlerin de sürece dahil edilmesi büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gündelik hayat, kentsel dönüşüm, kentsel yaşam kalitesi, Saraycık Mahallesi, TOKİ

Kaynakça

• Açıkgöz, A. T. (2014). Kentsel dönüşümün ekonomik, mekânsal, sosyal etkileri ve kamunun rolü:Ankara Gültepe (Çinçin) örneği (Yüksek Lisans Tezi, Tez No: 371636), Ankara: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Akman, E., Yağmur, C. A. N. ve Yalçın, Ö. (2018). Bir Politika Uygulaması Olarak Kentsel Dönüşüm: Devlet Destekleri Çerçevesinde Bir Değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (Özel Sayı 3), 2987-3009.
• Akpolat, Y., Kökalan Çımrın, F. ve Çalışkan, A. (2021). Kentsel Yaşam Kalitesi Ölçümlerinde Kavramsal Değerlendirmeler ve Boyut Önerileri. Journal of Economy Culture and Society, (64), 313-335.
• Arınç Akkuş, Ş. (2016). Kentsel Dönüşüm Alanlarında Uygulama Araçları ve Yasal Sorunlar: İmar Hakkı Transferi Kapsamında Erzurum Palandöken İlçesi İmar-İskan Blokları Örneği (Yüksek Lisans Tezi, Tez No: 449241), İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi.
• Ataöv, A. ve Osmay, S. (2007). Türkiye'de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım. ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 24(2), 57-82.
• Aydın, N. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri: Etnoloji. Uluslararası Beşerî ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 2(2), 60-71.
• Baker, D. A., & Palmer, R. J. (2006). Examining the effects of perceptions of community and recreation participation on quality of life. Social indicators research, 75, 395-418.
• Balta, E. (2018). Marxizm, Ütopya ve Gündelik Hayat. A. Esgin, ve G. Çeğin, Gündelik Hayat Sosyolojisi: Temalar, Sorunsallar ve Güzergâhlar (s. 53-67). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Belge, R. ve Çeker, A. (2015). İstanbul’da Kentsel Dönüşüm Kapsamında Gerçekleşen Bir Olgu: Soylulaştırma. Türk Coğrafya Dergisi, (65), 77-86.
• Beritan, S. C. (2014). Küresel Kentler Bağlamında Yaşam Kalitesi Göstergelerine Kalitatif Bir Bakış: İstanbul–New York Karşılaştırması (Doktora Tezi, Tez No: 356434), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Bodur, A. (2019). Kentsel Yaşam Kalitesi Göstergeleri İlk Uluslararası Standardı: ISO 37120. Kent Akademisi, 12(2), 417-419.
• Boylu, A. A. ve Paçacıoğlu, B. (2016). Yaşam Kalitesi ve Göstergeleri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(15), 137-150.
• Boyraz, Z. ve Hoş, B. Y. (2014). Türkiye'de Kentsel Dönüşüm Uygulamaları. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 6(3).
• Cicerchia, A. (1996). Indicators for the measurement of the quality of urban life: What is the appropriate terriorial dimension?. Social indicators research, 39, 321-358
• Council of Europe. (2022). The European Urban Charter; The European Declaration of Urban Rights. Council of Europe: https://rm.coe.int/168071923d adresinden alındı.
• Çetin, E. (2018). Gündelik hayatın sosyolojisi. İstanbul, İstanbul Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 1-254.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2014). Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği. Ankara: Resmî Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140614-2.htm adresinden alındı
• Daşkıran, F. ve Ak, D. (2015). 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Kentsel Dönüşüm. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 264-288.
• Dissart, J. C., & Deller, S. C. (2000). Quality of life in the planning literature. Journal of planning literature, 15(1), 135-161.
• Dülger Türkoğlu, H., Bölen, F., Baran, P. K., & Marans, R. W. (2009). İstanbul'da yaşam kalitesinin ölçülmesi. İTÜDERGİSİ/a, 7(2), 103-113.
• Görgülü, Z. (2002). Kentsel Dönüşüm ve Ülkemiz, İzmir, TMMOB İzmir Sempozyumu.
• Gür, M. (2014). Kentsel Dönüşüm Uygulamasında Yaşam Kalitesi Araştırması ve Kavramsal Bir Model Önerisi: Bursa Doğanbey Örneği (Doktora Tezi, Tez No: 373839), Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• Hatipoğlu Şahin, B., & Tereci, A. (2021). Konut ve çevresi kavramına yaşam kalitesi bağlamındaki yaklaşımların değerlendirilmesi. İdealkent, 12(33), s. 852-872.
• Kındap, A. ve Sarı, V. İ. (2018). Türkiye’de Kentsel Yaşam Kalitesi Göstergelerinin Analizi. Sayıştay Dergisi, (108), 39-72.
• Kışlal Aydıner, H. (2017). Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Kentsel Yaşam Kalitesine Etkileri: Denizli Karşıyaka Mahallesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi, Tez No: 480801), Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Koyuncu, B. (2011). Kentsel Yaşam Kalitesi Kriterleri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi, Tez No: 317370), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Lee, Y. J. (2008). Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and environment, 43(7), 1205-1215.
• Marans, R. (2007). Kentsel Yaşam Kalitesinin Ölçülmesi, çev. Handan Dülker Türkoğlu, Mimarlık Dergisi (335), 28-35.
• Marans, R. W., & Stimson, R. (2011). An overview of quality of urban life. In Investigating quality of urban life: theory, methods, and empirical research (pp. 1-29). Dordrecht: Springer Netherlands.
• McCrea, R., Stimson, R., & Marans, R. W. (2011). The evolution of integrative approaches to the analysis of quality of urban life. In Investigating quality of urban life: theory, methods, and empirical research (pp. 77-104). Dordrecht: Springer Netherlands.
• Ökde, F. (2019). Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Kentsel Yaşam Kalitesine Etkisinin Toplumsal Yansıması: Mamak Örneği (Doktora Tezi, Tez No: 569673), Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• Ökde, F. ve Yaylı, H. (2020). Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Sosyal Unsurlara Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 339-368.
• Özdemir Sönmez, N. ve Yakın İnan, Ö. (2019). Kentsel Yaşam Kalitesi Ölçüm Yöntemlerinin Geliştirilmesi. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2(3), 184-198.
• Petrovič, F., & Murgaš, F. (2021). Description relationship between urban space and quality of urban life. A geographical approach. Land, 10(12), 1337.
• Petrikovičová, L., Kurilenko, V., Akimjak, A., Akimjaková, B., Majda, P., Ďatelinka, A., ... & Petrikovič, J. (2022). Is the size of the city important for the quality of urban life? Comparison of a small and a large city. Sustainability, 14(23), 15589
• Salihoğlu, T. ve Türkoğlu, H. (2019). Konut Çevresi ve Kentsel Yaşam Kalitesi. Megaron, 14.
• Sincan Belediyesi. (2019). Saraycık Strateji Belgesi Raporu: https://www.sincan.bel.tr/wpcontent/uploads/2020/07/Sincan-Belediyesi-2019-faaliyet-raporu.pdf adresinden alındı.
• Tekçe, Ö. (2020). Dönüşen Kentlerde Değişen Gündelik Hayat: Esenler Havaalanı Mahallesi, İstanbul (Yüksek Lisans Tezi, Tez No: 637709), İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Tekeci, F. (2012). Sincan’da İkinci Çinçin Korkusu.Hürriyet Gazetesi. 18.03.2021 tarihinde, http://www.hurriyet.com.tr/ankara/21155260.asp (son erişim: 18.03.2021).
• TUİK. (2022). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK): https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (son erişim: 12.02.2021).
• Türkoğlu, H., Bölen, F., Baran, P. K., & Terzi, F. (2011). Measuring quality of urban life in Istanbul. In Investigating quality of urban life: theory, methods, and empirical research (pp. 209-231). Dordrecht: Springer Netherlands.
• Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G. and Hollander, A. D. (2003). Urban environmental quality and human well-being: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and Urban Planning, 65 (1-2), 5-18.
• Yakın İnan, Ö., & Özdemir Sönmez, N. (2019). Kentsel yaşam kalitesi ölçüm yöntemlerinin geliştirilmesi. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2(3), 184-198.