1992 yılında Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun oldu. Aynı yıl Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmenliğe başladı. 2003 yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde “Hilafetin Kaldırılış Sürecindeki Tartışmaların Teolojik Temelleri” konulu teziyle doktorasını tamamladı. İlköğretim ve Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders ve Öğretmen Kılavuz Kitapları ile İmam Hatip Liseleri Meslek Dersleri kitaplarının yazım komisyonlarında bulundu.  2009 yılında İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü Kelam Ana Bilim Dalı’na Öğretim Üyesi olarak atandı. Halen bu görevini sürdürmektedir.“Arap Devrimleri ve İslami Hareketlerin Siyasal Dönüşümü (2023) Tire Yayınları”, “Hasan-ı Basri (2022) Ensar Neşriyat”, “Hâkim el Cüşemi Uyunul Mesail Tahkikli Neşir (2018) Daru’l İhsan, Mısır”, “Selefîlik: Tarihsel Süreci ve Görüşleri (2018) Plural Publication, Almanya”, “Mutezile’nin Kelamî Polemikleri (2016) İşaret Yayınları”, “20. Yüzyıl İslam Dünyasında Hilafet Tartışmaları (2016) İşaret Yayınları”, “Medreseden Üniversiteye Ali Özek (2019) Çamlıca Yayınları” isimli çalışmaları yayınlanmıştır.

Rize-Pazar’da dünyaya geldi (1982). Lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji bölümünde (2005), yüksek lisansını (2007) ve doktorasını (2011) İstanbul Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümünde bitirdi. Aynı bölümde 28 Aralık 2020’den bu yana Profesör olarak görevini sürdürmektedir.

2008 yılında Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünde lisans eğitimini, 2011 de ise Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler programında “Suriye Dış Politikası ve Ulusal Çıkar: 1990- 2010” başlıklı tez çalışmasıyla yüksek lisans eğitimini tamamladı. İstanbul Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler programında doktora çalışmasını “İslami Hareketin Kurumsallaşma Sorunu Işığında Müslüman Kardeşler Teşkilatı” başlıklı tezle 2017’de tamamladı. Mercan, genel itibariyle Orta Doğu Siyaseti üzerine araştırmalar yapmaktadır. Bu alanda çeşitli akademik makaleler kaleme alan Mercan’ın, Suriye: Rejim ve Dış Politika başlıklı bir kitabı ve Transformation of the Muslim World in the 21st Century adlı bir derlemesi bulunmaktadır.

2023 yılında Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü’nde Ortadoğu Çalışmaları alanında doktora eğitimini tamamladı. Birçok düşünce kuruluşunda araştırmacı ve danışman olarak görev yaptı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından desteklenen bir projede araştırmacı olarak yer aldı. Saha çalışmaları ve dil eğitimi faaliyetleri kapsamında Ortadoğu'nun birçok noktasında bulunan Rakipoğlu, yerli ve yabancı medya ve düşünce kuruluşlarına birçok görüş, analiz ve rapor yazdı. Rakipoğlu iyi derecede İngilizce, orta seviyede Arapça bilmektedir. Çalışma alanları arasında Türkiye-Körfez ülkeleri ilişkileri, Körfez ülkelerinin dış politikaları , hedging teorisi ve İslami hareketler bulunuyor.