Dini Ayrımcılık Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2021, Sayı: 19, 343 - 364, 25.06.2021

Esra Tuysuz , Murat Çinici

https://doi.org/10.32950/rteuifd.915129

Öz

Bu çalışmanın amacı Dini Ayrımcılık Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanmasıdır. Araştırmanın örneklemi 2021 yılında farklı inançlara sahip bireylerden 86 (%41,5) erkek ve 121 (%58,5) kadın olmak üzere 207 kişiden oluşmaktadır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda toplam açıklanan varyansın %61,75 olduğu ve maddelerin üç faktör altında toplandığı saptanmıştır. Güvenirlik çalışması sonucunda Cronbach alfa katsayısı ,89 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin 11 maddelik şekline ilişkin iki yarı güvenirlik analizi sonucunda Spearman-Brown korelasyon değeri (r= ,91) uygun değerde ve iki yarıya ilişkin Cronbach alfa güvenirlik katsayıları ,79 ve ,80 olarak bulunmuştur. Doğrulayıcı Faktör Analizine göre uyum indeksleri incelendiğinde ki-kare değeri 1,59, RMSEA 0,05, SRMR 0,05, GFI 0,95, NFI 0,95, RFI 0,93, CFI 0,98 ve IFI 0,98 olarak bulunmuştur. Araştırma sonucunda Dini Ayrımcılık Ölçeği’nin bireylerin toplum içinde uğradığı ayrımcılığı ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Ölçek uyarlama, Dini Ayrımcılık, Geçerlik, Güvenirlik

Kaynakça

• Ajrouch, Kristine J., Susan Reisine, Sungwoo Lim, Woosung Sohn, ve Amid Ismail. 2010a. “Perceived Everyday Discrimination and Psychological Distress: Does Social Support Matter?” Ethnicity & Health 15 (4): 417-34. https://doi.org/10.1080/13557858.2010.484050.
• Ajrouch, Kristine J., Susan Reisine, Sungwoo Lim, Woosung Sohn, ve Amid Ismail. 2010b. “Perceived Everyday Discrimination and Psychological Distress: Does Social Support Matter?” Ethnicity & Health 15 (4): 417-34. https://doi.org/10.1080/13557858.2010.484050.
• Ali, Saba Rasheed, Torricia Yamada, ve Amina Mahmood. 2015. “Relationships of the Practice of Hijab, Workplace Discrimination, Social Class, Job Stress, and Job Satisfaction Among Muslim American Women”. Journal of Employment Counseling 52 (4): 146-57. https://doi.org/10.1002/joec.12020.
• Brondolo, Elizabeth, Kim P. Kelly, Vonetta Coakley, Tamar Gordon, Shola Thompson, Erika Levy, Andrea Cassells, Jonathan N. Tobin, Monica Sweeney, ve Richard J. Contrada. 2005. “The Perceived Ethnic Discrimination Questionnaire: Development and Preliminary Validation of a Community Version”. Journal of Applied Social Psychology 35 (2): 335-65. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2005.tb02124.x.
• Hodge, David R. 2007a. “The Spiritual Competence Scale: A New Instrument for Assessing Spiritual Competence at the Programmatic Level”. Research on Social Work Practice 17 (2): 287-94. https://doi.org/10.1177/1049731506296168.
• Hodge, David R. 2007b. “Religious Discrimination and Ethical Compliance: Exploring Perceptions Among a Professionally Affiliated Sample of Graduate Students”. Journal of Religion & Spirituality in Social Work: Social Thought 26 (2): 91-113. https://doi.org/10.1300/J377v26n02_05.
• Jordanova, Vesna, Mike J. Crawford, Sally McManus, Paul Bebbington, ve Traolach Brugha. 2015. “Religious Discrimination and Common Mental Disorders in England: A Nationally Representative Population-Based Study”. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 50 (11): 1723-29. https://doi.org/10.1007/s00127-015-1110-6.
• Kawika Allen, G. E., Kenneth T. Wang, P. Scott Richards, Mason Ming, ve Han Na Suh. 2020. “Religious Discrimination Scale: Development and Initial Psychometric Evaluation”. Journal of Religion and Health 59 (2): 700-713. https://doi.org/10.1007/s10943-018-0617-z.
• Özatalay, Cem ve Doğuç, Seçil. 2018. “Türkiye’de Ayrımcılık Algısı, Türleri • Failleri • Boyutları”, 76.
• Rippy, Alyssa E., ve Elana Newman. 2006. “Perceived Religious Discrimination and Its Relationship to Anxiety and Paranoia Among Muslim Americans”. Journal of Muslim Mental Health 1 (1): 5-20. https://doi.org/10.1080/15564900600654351.
• Straten Waillet, Nastasya van der, ve Isabelle Roskam. 2012. “Religious Discrimination in Childhood and Adolescence”. Archive for the Psychology of Religion 34 (2): 215-42. https://doi.org/10.1163/15736121-12341240.
• “Türkiye’de Dini Ayrımcılık”. 2010. İstanbul: MAZLUMDER.
• Ulu, Mustafa. Sosyal Psikoloji Bağlamında Önyargı ve Din. Kayseri: Kimlik Yayınları, 1. Baskı., 2018.
• Yenen, İbrahim. “Yazılı Basında Yayınlanan ‘Dinsel Ayrımcılık’ Haberlerinin Sosyolojik Analizi”. Journal of International Social Research 10/54 (25 Aralık 2017), 660-667. https://doi.org/10.17719/jisr.20175434631