OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ BAĞIMSIZ ÖĞRENME DAVRANIŞLARININ SOSYAL KONUM DEĞİŞKENLERİ ÜZERİNDEKİ YORDAYICI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 170 - 184, 29.06.2022

Hülya Gülay Ogelman , Derviş Amca Toklu , Döne Kahveci , Selay Akdoğan

https://doi.org/10.34086/rteusbe.1118528

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının bağımsız öğrenme davranışlarının sosyal konum değişkenleri üzerindeki yordayıcı etkilerinin incelenmesidir Araştırma, ilişkisel tarama yönteminde hazırlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2021-2022 eğitim öğretim yılında okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş grubundan 144 çocuk oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Sosyometri Tekniği ve Bağımsız Öğrenme Davranışları Ölçeği (Saraç, Karakelle, Whitebread, 2019) kullanılmıştır. Sosyometri, araştırmacılar tarafından her çocuğa sınıf dışındaki özel bir mekânda ayrı ayrı uygulanmıştır. Kişisel Bilgi Formu ve Bağımsız Öğrenme Davranışları Ölçeği (Saraç, Karakelle, Whitebread, 2019) öğretmenler tarafından her bir çocuk için ayrı ayrı doldurulmuştur. Araştırmanın verileri, SPSS 20.0 istatistik paket programında, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Basit Doğrusal Regresyon Analiz teknikleri ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre bağımsız öğrenme davranış düzeyleri ile akranları tarafından sevilme düzeyleri arasında olumlu yönde akranları tarafından sevilmeme arasında olumsuz yönde ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Bağımsız öğrenme davranışları, akranları tarafından sevilme ve sevilmeme düzeylerini anlamlı biçimde yordamaktadır. Bağımsız öğrenme davranış düzeyleri ile sosyal etki arasında anlamlı bir ilişki bulunmaz iken sosyal tercih düzeyleri arasında olumlu yönde, orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bağımsız öğrenme davranışları, sosyal etkiyi anlamlı biçimde yordamamakta, sosyal tercihi anlamlı biçimde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bağımsız öğrenme davranışları, Sosyal konum, Akranlar, Okul öncesi dönem

Kaynakça

• Arslan, Ö., Çavunt, F., Çoban, A., Dinç, E., Erkoç, A., Karan, S. Ş., Meriç, İ., Mutlu, N. & Akşin Yavuz, E. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin incelenmesi. International Primary Education Research Journal, 5(2), 180-199.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Blair, C. & Razza, R. P. (2007). Relating effortful control,executive function, and false belief understanding to emerging math and literacy ability in kindergarten. Child Development, 78(2), 647-663.
• Calkins, S. D. & Fox, N. A. (2002). Self-regulatory processes in early personality development: A multilevel approach to the study of childhood social withdrawal and aggression. Development and Psychopathology, 14(3), 477-498.
• Dağgül, H. C. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile ebeveynlerin çocuk yetiştirme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü, Gazimağusa, Kuzey Kıbrıs.
• Demir, S. & Kaya, A. (2008). Grup rehberliği programının ergenlerin sosyal kabul düzeyleri ve sosyometrik statülerine etkisi. İlköğretim Online, 7(1), 127-140.
• Farmer, T. W. (2000). Misconceptions of peer rejection and problem behavior. Remedial and Special Education, 21 (4), 194-208.
• Fındık Tanrıbuyurdu, E. (2012). Okul öncesi öz düzenleme ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gifford Smith, M. E., & Brownell, C. A. (2003). Childhood peer relationships: social acceptance, friendships, and peer networks. Journal of School Psychology, 41(4), 235-284.
• Gülay Ogelman, H. (2018a). Okul Öncesi Dönemde Akran İlişkileri. (3. Baskı). Ankara: Eğiten Kitap.
• Gülay Ogelman, H. (2018b). Sosyometrik teknikler. Ed. A. Önder. (s: 77-92). Okul Öncesi Dönemde Çocukları Değerlendirme ve Tanıma Teknikleri. (4. Baskı). Ankara: Eğiten Kitap.
• Huh, Y., Ahn, D. H., Choi, J. H., Kang, J. Y., Kim, Y. Y., & Oh, K. J. (2003). Development of a child problem-behavior screening test. Journal of Korean Neuropsychiatric Association, 42(6), 724-735.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kunt Erol, N. (2017). 48-66 aylık çocuklar için hazırlanan Sosyal Konum Geliştirme Programı’nın etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Ladd, G. W., Kochenderfer, B. J., & Coleman, C. C. (1997). Classroom peer acceptance, friendship, and victimization: Distinct relational systems that contribute uniquely to children’s school adjustment? Child Development, 68 (6), 1181-1197.
• LaFontana, K. M., & Cillessen, A. H. N. (1999). Children’s interpersonal perceptions as a function of sociometric and peer-perceived popularity. The Journal of Genetic Psychology, 160(2), 225–242.
• Mercan, H. (2020). 60-72 aylık çocukların öz düzenleme becerileri ile zorbalıkla baş etme stratejilerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Pazarbaşı, H. & Cantez, K., E. (2019). Anaokuluna devam eden 66 ayını doldurmuş çocukların öz düzenleme becerileri ile akran ilişkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 267-283.
• Posner, M. I. & Rothbart, M. K. (2009). Toward a physical basis of attention and self-regulation. Pyhsics of Life Reviews, 6(2), 103-120.
• Rothbart, M. K. & Bates, J. E. (1998). Temperament. In W. Damon (Series Ed.) & N. Eisenberg (Vol. Ed.), Handbook of child psychology: Vol. 3. Social, emotional and personality development (5th ed., pp. 105-176). New York: Wiley.
• Rydell Altermatt, E., & Pomerantz, E. M. (2003). The development of competence-related and motivational beliefs: An investigation of similarity and influence among friends. Journal of Educational Psychology, 95(1), 111–123.
• Saraç, S., Abanoz, T. & Gülay Ogelman, H. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2 (3), 1-11.
• Saraç, S., Karakelle, S., & Whitebread, D. (2019). Okul öncesi çocuklar için bağımsız öğrenme davranışları ölçeği 3-5 (BÖD 3-5): Türkçe formu için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elementary Education Online, 18(3), 1093-1106.
• Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (1994). Self-regulation of learning and performance: Issues and educational applications. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associated, Inc.
• Şepitci, M. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş çocukların öz düzenleme becerilerinin okul uyumu ile ilişkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tuzcuoğlu, N., Efe Azkeskin, K., İlçi Küsmüş, G. & Cengiz, Ö. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile benlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 607-623.
• Ural, G., Gültekin Akduman, G. & Şepitci Sarıbaş, M. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 24(83), 323-342.
• Vandell, D. L., & Hembree, S. E. (1994). Peer social status and friendship: Independent contributors to children's social and academic adjustment. Merrill-Palmer Quarterly, 40(4), 461 477.
• Véronneau, M.H., & Dishion, T.J. (2010). Predicting change in early adolescent problem behavior in the middle school years: mesosystemic perspective on parenting and peer experiences. J. Abnorm Child Psychol. 38(8), 1125–1137.
• Whitebread, D., Coltman, P., Pasternak, D. P., Sangster, C., Grau, V., Bingham, S., ... Demetriou, D. (2009). The development of two observational tools for assessing metacognition and self regulated learning in young children. Metacognition and Learning, 4(1), 63–85.
• Zimmerman, B. J. (2000). Attaining self-regulation: A social cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 13- 39). San Diego, CA, USA: Academic Press.