Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi tarafından yayımlanan Sağlık Bilimlerinde Güncel Araştırmalar Dergisinde uygulanan yayım süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Derginin bilimsel yöntemler doğrultusunda süreçte yer alan bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. Sağlık Bilimlerinde Güncel Araştırmalar dergisinin yayın etiği kapsamında tüm etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir. Yazar(lar)ın Etik Uygunluk bağlamında dikkat etmesi gereken hususlar Başkalarının sahiplik iddiasında bulunabileceği yayımlanmamış araçlar, prosedürler ya da verilerin kullanılması durumunda izin alınması, Makalede yararlanılan ya da alıntı yapılan yayımlanmış çalışmalardan atıf/alıntı gösterilmesi, Araştırmanın veri toplama ve uygulama süreçleri için yasal izinlerin alınması,
Veri toplanılan kişilerin bilgilendirilmiş onayını (onam formu) almak veya gerekli açıklamaları yapmak,
Veri toplanılan kişilerin veya deneklerin bilgilerinin gizliliğini sağlamak ve zarar görmelerini engellemek için gerekli önlemleri almak,
Birden fazla yazarlı çalışmalarda yazarların tamamının içeriği okuması ve içerik hususunda mutabık olması,
Birden fazla yazarlı çalışmalarda yazarlarının tamamının yazar adlarının sırası hakkında mutabık olması,
Telif hakları olan materyaller kullanılacaksa gerekli izinlerin alınması. Editörlerin Sorumlulukları Editörler, Sağlık Bilimlerinde Güncel Araştırmalar Dergisinde yayımlanan her yayından sorumludur. Bu sorumluluk bağlamında editörler; Editörler tüm okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dikkate alarak karar vermelidir. Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel alanyazına katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidir. Ayrıca editörler okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim vermekle yükümlüdür. Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.
Baş Editör ve Yardımcıları
Baş editör Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı tarafından
görevlendirilir ve görevleri şunlardır;
Yayın Kurulu üyeleri arasındaki koordinasyonu sağlamak,
Dergiye gelen makalelerin ön değerlendirmesini yapmak ve derginin yayın ilkelerine uygun görürse ilgili alandaki alan editörüne yönlendirmek,
Ön değerlendirmede uygun bulmadığı makaleleri gerekli düzeltmelerin yapılması amacıyla yazara iade etmek,
Tüm editöryal sürecin gizlilik ve tarafsızlık esaslarına uygun bir şekilde, yürütülmesini sağlamak,
Yayın Kurulu adına derginin yazı işleriyle ilgili sorumlulukları üstlenip, derginin zamanında, bilimsel ve teknik açıdan eksiksiz yayınlanmasını sağlamak,
Dergiye gelen önerileri değerlendirmek ve derginin işleyişi ile ilgili sorunları çözmek amacıyla belli aralıklarla yayın kurulunu toplamak İşlemlerin her bir aşamasının kayıtlarının tutulması ve arşivlenmesini sağlamak,
Dergiye gelen özel sayı önerilerini değerlendirmek, derginin işleyişi ile ilgili sorunları çözmek ve derginin vizyonunu geliştirmek amacıyla gerekli durumlarda derginin ilgili kurullarını toplamak ve bu toplantıya başkanlık etmek,
Derginin yayın politikalarına ilişkin kararlarda dergi kurullarına danışma ve genel eğilimleri de göz önünde bulundurarak son kararı vermek,
Dergiye gönderilen bilimsel çalışmaların yayınına ilişkin son kararı vermek.
Alan Editörleri
Baş Editörün önerisi ile ilgili bilim alanlarında en az biri Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde görev yapan, biri ise Ulusal veya Uluslararası olmak üzere farklı bir üniversitede çalışan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fakültesi Dekanı tarafından onaylanan öğretim üyeleridir. Alan editörlerinin görevleri şunlardır;
Baş Editör tarafından belirlenen görevleri yürütmek,
Baş Editör tarafından dergiye gelen makalelerden kendilerine iletilenleri; derginin yazım kurallarına uygunluk, dil ve bilimsel nitelik açısından değerlendirmeye tabi tutmak,
Değerlendirmede uygun bulmadıkları makaleler için gerekli düzeltmelerin yapılması amacıyla yazara iade edilmesi veya doğrudan reddedilmesi yönünde görüş bildirmek,
Yaptıkları değerlendirme sonucunda uygun buldukları çalışmalar için değerlendirme sürecinde görev alacak 3 hakemi 10 gün içinde belirlemek,
Baş Editör tarafından makalelerin değerlendirilmesi için onaylanan hakemlerle iletişim kurarak, değerlendirme sürecini takip etmektir.
İstatistik Editörü
Baş editör veya yardımcıları tarafından iletilen yazıların istatistiksel açıdan değerlendirmesini yapar. Gerekli durumlarda yazılar ile ilgili hakemliği üstlenebilir.
İngilizce Dil Editörleri
Baş editör veya yardımcıları tarafından iletilen yazıların dil (İngilizce) açısından değerlendirmesini yapar. Gerekli durumlarda yazılar ile ilgili hakemliği üstlenebilir. Yazarların Sorumlulukları Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi dergisine aday makale gönderen yazar(lar)ın aşağıdaki etik sorumluluklara uyması beklenmektedir: Yazar(lar)ın gönderdikleri çalışmaların özgün olması beklenmektedir. Yazar(lar)ın başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları kullanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir. Çalışmanın oluşturulmasında içeriğe entelektüel açıdan katkı sağlamayan kişiler, yazar olarak belirtilmemelidir. Yayımlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır. Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri editörler kuruluna sunmaya hazır olmalıdır. Yazar(lar) kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizler ile ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye sahip olmalıdır. Yazar(lar)ın yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır. Hakem Sorumlulukları Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi dergisinden kendisine hakemlik daveti gönderilen hakemlerin aşağıdaki etik sorumluluklara uyması beklenmektedir:
Öncelikle hakemler sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir. Yazar(lar)ın kimlik bilgilerine ulaşmamaları gerekmektedir. Yazar(lar)ın kimlik bilgilerine ulaşmaları ya da tahmin etmeleri durumunda değerlendirme sürecini sonlandırmalıdır. Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır. Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmelidir. İnceledikleri çalışmaları sadece çalışma yayımlandıktan sonra kullanabilir. Reddedilen bir çalışmaya ilişkin hiçbir bilgi paylaşımı yapılmamalıdır. Kaynak gösterilmemiş ilişkili çalışmaları belirtmelidir. Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir. Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. İftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır. Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklarda gerçekleştirmelidir. Etik görev ve sorumluluklar oluşturulurken açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberleri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Yayın Politikası ve Sağlık Bilimlerinde Güncel Araştırmalar Dergisi Yayın Yönergesi dikkate alınarak hazırlanmıştır. Bilimsel Bilginin Doğruluğunun Güvence Altına Alınması Araştırma Sonuçlarının Raporlanmasında Etik: Bilimsel yöntemin temelinde gözlemlerin tekrarlanabilirliği ve doğrulanabilirliği yer alır. Görsel materyallerin üzerinde oynanması dahil olmak üzere, belirli bir sonucun elde edilmesi ya da hipotezlerin desteklenebilmesi için veriler uydurulamaz ve değiştirilemez. Daha arzulanan ve ikna edici bir sonuç elde etmek amacıyla verilerin ya da bulguların bir kısmı göz ardı edilemez. Yazımda istem dışı bir hata olması halinde, yazar bu hatayı makale yayımlandıktan sonra fark
ettiğinde okuyucu kitlesine bu hatayı duyurmak zorundadır. Bunun için hatayı öncelikle editöre ve yayıncıya bildirerek düzeltmenin yayımlanmasını sağlar. Her bir düzeltmenin web ortamında yayımlanması ve okuyucular için erişilebilir olması gerekir. Verilerin Saklanması ve Paylaşılması: Araştırma raporunun doğruluğuna ilişkin kuşkular oluştuğunda, yazar verileri editöre sunmak zorundadır. Yazarın verileri sunmaması durumunda, makale daha sonra bir değerlendirme yapılmamak üzere reddedilir. Araştırmacı verileri, uygulama prosedürlerini ve diğer materyalleri araştırmanın yayımlandığı tarihten itibaren en az 5 (beş) yıl saklamak zorundadır. Makale yayımlandıktan sonra, diğer [nitelikli] araştırmacıların araştırma verilerini talep etmeleri halinde verileri paylaşması gerekir. Ancak verileri diğer araştırmacılarla paylaşmadan önce, deneklerin/katılımcıların kimliklerinin belirlenmesi ile ilişkilendirilebilecek tüm kodlar ve verilerin silinmesi gerekir. Eğer araştırma bir kurum tarafından finanse edilmişse, bu kurumun haklarının korunması ve uygun biçimde atıf yapılması için gerekli önlemler alınmalıdır. Verileri paylaşmak isteyen araştırmacı ile verilerin sahibi olan araştırmacı arasında; verilerin kullanım amacı, kullanım kapsamı, koşulları ve sınırlılıkları, üçüncü kişilerle paylaşım sınırları ve koşulları gibi hususları içeren yazılı bir anlaşma metni imzalanması ve kayıt altına alınması gerekir. Verilerin Tekrar ya da Parçalara Ayrılarak Yayımlanması: Verilerin tekrar yayımlanması, aynı verilerden elde edilen bulguların ilk defa yayımlanıyormuş gibi ikinci bir dergide ya da başka bir kaynakta yayımlanmasıdır. Tekrar yayımlama aynı zamanda telif hakları ile ilgili yasal düzenlemelerin ihlali sonucunu doğurur. Çünkü yazar, aynı eser için birden fazla kuruma telif hakkı veremez. Daha önce yayımlanmış bir çalışmanın tamamı ya da kaynak göstererek alıntı yapılabilecek miktarı geçen bir kısmı, ikinci kez ve başka bir kaynakta yayımlanamaz. Daha önce yayımlanmış bir makale ile aynı içerikte ya da önemli ölçüde benzer bir eser yayın için değerlendirilmek üzere sunulamaz. Bildiri olarak sunulmuş, ancak yayımlanmamış makaleler, bildiri olarak sunulduğu dipnotla belirtilerek bir dergide değerlendirilmek üzere sunulabilir. Ancak yayımlanmış bildiriler dergilerde yayımlanmak üzere değerlendirmeye sunulamaz. Aşırma/İntihal ve Kendinden-Aşırma: Yazarlar başkalarına ait bilgi ve düşünceleri kendi düşünceleri olarak yazamazlar. Aynı şekilde, kendilerinin daha önceden yayımlanmış çalışmalarını ya da bu çalışmalardan bir kısmını, atıfta bulunmadan ya da alıntı olarak göstermeden yayımlayamazlar. Yazarlık: Yazarlık bir çalışmaya önemli ölçüde bir katkı sağlamak ve yayımlanan çalışma için sorumluluğu kabul etmek ile kazanılan bir haktır. Önemli ölçüde katkı sağlamak; problemin
ya da hipotezin formüle edilmesi, deneysel desenin ya da uygulama prosedürlerinin yapılandırılması, istatistiksel analizlerin yapılması, sonuçların yorumlanması, çalışmanın bir kısmının yazımı anlamına gelir. Önemli ölçüde katkı sağlayanlar yazar olarak listelenir. Ancak, yazar olarak listelenemeyecek düzeyde diğer katkıları sağlayanların adının ve katkılarının dipnotlarla belirtilmesi gerekir. Yazarlık hakkı sağlamayan, ancak belirtilmesi gereken diğer katkılar; veri toplama aracının oluşturulmasında destek sağlamak, veri analizi teknikleri konusunda önerilerde bulunmak, veri toplamak ya da veri girişi yapmak, katılımcıların bulunmasını sağlamak, rutin gözlemler yapmak gibi iş ve işlemleri içerir. Yazarların adının listelenmesinde genel olarak her bir yazarın katkısı dikkate alınarak, en çok katkı sağlayan yazardan başlayarak yazar adları sıralanır. Yazarların katkılarının eşit olması halinde, bu husus açıkça belirtilerek alfabetik olarak sıralama yapılabilir. Kurumsal ya da mesleki unvan ve statüler yazarların adının sıralanmasında dikkate alınmaz. Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlamayı düşünmelidir Etik Olmayan Bir Durumla Karşılaşırsanız Sağlık Bilimlerinde Güncel Araştırmalar Dergisi'nde etik olmayan bir davranış veya içerikle karşılaşırsanız lütfen sbgad@gmail.com veya sibelatli@yyu.edu.tr adresine e-posta yoluyla bildiriniz.