ÖĞRENMEYE ODAKLANMA SORUNUNUN NEDENLERİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN ADAYI GÖRÜŞLERİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 9, 31.01.2022

Nida Bayındır

Öz

Günümüzde teknoloji temelli çok sayıdaki uyaran öğrencilerde odaklanma (konsantrasyon) sorunlarına neden olmaktadır. Toplu yaşam alanları, sürekli duyulan sesler, görüntüler, sosyal medya uzantıları, zevk verici ve bağımlılık geliştirici her türlü yaşantı bir işe ya da konuya odaklanmayı engellemektedir. Odaklanma, zihinsel, sosyal ve ruhsal bir süreçtir. Araştırma, ilkokul öğrencilerindeki odaklanma sorunlarının nedenlerine ilişkin sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerini belirlemeyi amaçlamıştır. 2020-2021 akademik yılı bahar döneminde sınıf eğitimi son sınıfta öğrenim gören 17 öğretmen adayı araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni ve amaçlı örneklem türlerinden ölçüt örneklem tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, yine araştırmacı tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış, betimlenmiş ve içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmen adayları ilkokul öğrencilerinde gözlemledikleri derse odaklanma sorunlarının çok farklı nedenlerden kaynaklanabileceği ancak öğretim süreci odaklı düşünüldüğünde dersin/konun öğrencilerin ilgisini çekmemesi veya dersin/konunun ilgilerini çekmeyecek şekilde işlenmesi olarak görmektedirler. Bunun yanında adaylar, pandemi sonrasında yaşanan uyum problemlerinin de derslere odaklanmada olumsuz bir etkisi olduğunu düşünmektedirler. Ayrıca, derse odaklanamayan öğrencilerin derse katılmadıkları ve başka şeyler uğraştıklarını belirtmektedirler. Öğrencilerin derse odaklanmaları için öğretim sürecini öğrenci seviyelerine uygun olarak daha dikkat çekici olarak planlanması ve odaklanmayı arttırıcı tekniklerin öğretilmesi gerektiğini düşünmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Dikkat, odaklanma sorunları, ilkokul öğrencisi, öğretmen adayı

Kaynakça

• Akçadağ, T. (2006). Sorun davranışların yönetimi ve etkili sınıf yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aktepe, İ., & Tolan, Ö. (2020). Bilinçli farkındalık: güncel bir gözden geçirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 12(4), 534-561. https://doi.org/10.18863/pgy.692250
• Anlar, B. (2013). Beyinde plastisite ve bozuklukları. Türkiye Klinikleri Journal Of Pediatrical Sciences, 9(4), 129-137. https://www.researchgate.net/publication/309292186_Erken_Cocukluk_Egitimi_ve_Noroplastisite_Early_Childhood_Education_and_Neuroplasticity adresinden erişildi.
• Atıcı, M. (2001). Yüksek ve düşük yetkinlik düzeyine sahip öğretmenlerin sınıf yönetimi stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28, 483-499.
• Aytaçlı, B. (2012). Durum çalışmasına ayrıntılı bir bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9.
• Bayram, S., & Mutlu Bayraktar, D. (2012). Using eye tracking to study on attention and recall in multimedia learning environments : The effects of design in learning. World Journal on Educational Technology, 4(2), 81–98. https://www.academia.edu/34869600/Using_Eye_Tracking_to_Study_on_Attention_and_Recall_in_Multimedia_Learning_Environments_The_Effects_of_Design_in_Learning adresinden erişildi.
• Baysal, N., Z., & Demirbaş, B. (2012). Sınıf öğretmenliği adaylarının bilinçli farkındalıkları ile yansıtıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 12-20.
• Bıyıklı, C., Işık, R., P., & Doğan, D. (2020). Bilinçli farkındalık ve dikkat eğitiminin öğrencilerin dikkat gelişimlerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 1-35. https://doi.org/10.19171/uefad.458450
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (2.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Ceylan, M. (2003). İki Öğretmenin Sınıf İçinde Motivasyon Değişkenlerini Dikkate Alma Davranışlarının Betimlenmesi, Anadolu Üniversitesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Eskişehir.
• Coats, J., E., & Feldman, S., R. (2011). Zihniniz bedeninizi iyileştirebilir mi? Çev. N. E. Korkmaz, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52(2), 353-367. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001093
• Çevik, O., ve Kırmızı, C. (2020). Z Kuşağında bilinçli farkındalığın öznel mutluluğa etkisi: öz şefkatin aracı rolü. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(20), 183-202. https://doi.org/10.29029/busbed.738994
• Demir, Y. M. (2009). Bilişsel bilgi işlem teorisi. M. Şahin (Ed.), Öğrenme teorileri (s. 130-182). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Demirova, G. (2008). Piyano eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin dikkat toplama yetisine etkisi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Erdem, A. R. (2012). Sınıfta Güdüleme, Etkili Sınıf Yönetimi, Ed. Hüseyin Kıran, Ankara: Anı Yayıncılık
• Eryılmaz, A., & Dereli, E. (2011). Derse katılmama durumundaki zaman yönelimi ölçeğinin psikometrik özellikleri. İlköğretim Online, 10(3), 1178-1190.
• Gedik, G. (2018). Bilinçli farkındalık ve kendini kabul. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (71), 615-626. DOI :10.16992/ASOS.13691
• Karaduman, D. (2004). Dikkat toplama eğitimi programının ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin dikkat toplama düzeyi, benlik algısı ve başarı düzeylerine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara.
• Kula, E. (2018). Dikkat becerisi geliştirmeye dayalı programın dikkat eksikliği olan ilkokul öğrencileri üzerindeki etkisinin incelenmesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
• Kula, E., & Sürücü, A. (2020). Dikkat Becerisi Geliştirmeye Dayalı Programın Dikkat Eksikliği Olan İlkokul Öğrencileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Kastamonu Education Journal, 28(1), 389-405. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3622
• Metin, Ş., & Aral, N. (2012). Motor beceriden bağımsız görsel algı testi-3: geçerlik güvenirlik çalışması. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 57-72.
• Özaslan, U. T., & Bilaç, Ö. (2015).Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Epidemiyolojisi. Turkiye Klinikleri J Child Psychiatry-Special Topics, 1(1), 1-5. https://doi.org/10.34087/cbusbed.823404
• Özcan, M. (2018). İlkokul öğrencilerinin dikkat durumlarının incelenmesi, Yakındoğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Psikolojik Danışmanlık Bilim dalı (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Lefkoşa
• Özen, Y. (2017). Farkında mıyız? bilişsel farkındalık ve psikolojik iyi oluşun içrelleşmesi. Kesit Akademi Dergisi, 3(7), 167-189. DOI :10.18020/kesit.1124
• Özkan, O., Karatas, H., & Ergin, A. (2018). İlkokul öğrencilerinin Bilinçli Farkındalık Temelli öz-Yeterlik Düzeylerinin incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 503-525. DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2018.172.25
• Özmen, K., S., & Demir, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin dikkat toplama sürecine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Ç.U. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 135-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4389/60335 adresinden erişildi.
• Özocak, O., Başçıl, G., S., & Gölgeli, A. (2019). Egzersiz ve nöroplastisite. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 31-38. https://doi.org/10.33631/duzcesbed.446500
• Selçuk, Z. (2001). Dikkat eksikliği ve hiperaktif çocuklar. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Sever, M. (2014). Derse katılım envanterinin Türk kültürüne uyarlanması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 171-182. DOI:http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3627
• Şahin, A. (2019). Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık ile yaşam doyumu ve iyi oluş arasındaki ilişkiler, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8,151-176. doi.org/10.32739/uskudarsbd.5.8.61
• Taştan, S. N. (2020). Nöroplastisite’nin etkileri üzerine bir eğitim programı ve yeni bir teknik önerisi: süpürme tekniği. ODÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 228-251.
• Turhan, B., ve Özbay Y. (2016). Erken çocukluk eğitimi ve nöroplastisite. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(2), 58-68. http://ijeces.hku.edu.tr/tr/pub/issue/22946/355300 adresinden erişildi.
• Uzbay, T. (2004). Anksiyete ve depresyonun nörobiyolojisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 4(3), 1-11.
• Wagner, I. (1991). Möglichkeiten der Förderung. In. H. Barchmann, W. Kinze & N. Roth (Eds.), Aufmerksamkeit und konzentration im kindesalter : interdisziplinaere aspekt (pp. 184-197). Verlag Gesundheit, Berlin.
• Yavuz, M., Gülmez, D., & Özkaral, T. (2016). Fen lisesi öğrencilerinin akademik başarıları ile ilgili deneyimlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1655-1672.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, G., ve Atilla, G. (2020). Öz yeterliğin bilinçli farkındalık ve benlik saygısına etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 59-84. https://doi.org/10.17494/ogusbd.763397
• Zümbül, S. (2021). Bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi: bir inceleme çalışması. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 155-194. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1553852 adresinden erişildi.