DEĞERLER EĞİTİMİ PROJESİNİN İNCELENMESİ: BATMAN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 56 - 72, 30.06.2021

Faysal Özdaş , Fehmi Demir , Şehmus Oral

Öz

Bu araştırmada, Batman il milli eğitim müdürlüğünün 2017–2018 eğitim öğretim yılında ortaokullarında
yürüttüğü değerler eğitimi projesinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden durum
çalışması olarak tasarlanmıştır. Çalışmada maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın
çalışma grubu, ortaokullarda değerler eğitimi koordinatörü olarak görev yapan 28 öğretmenden oluşmaktadır.
Ayrıca bu okullardaki değerler eğitimi panoları da incelenmiştir. Araştırma verileri, yarı yapılandırılmış görüşme
formu ve değerler eğitimi panolarının resimleri aracılığıyla elde edilmiştir. Değerler eğitimi panolarındaki
resimleri incelemek üzere bir “Pano İnceleme Formu” hazırlanmıştır. Değerler eğitimi panolarındaki çalışmalar
bu forma göre incelenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre,
değerler eğitimi koordinatörü olan öğretmenlerin, değerler eğitimi projesini bireysel ve toplumsal açıdan önemli
gördükleri ve genel olarak öğrencilere değer kazandırmada etkili buldukları ortaya çıkmıştır. Ayrıca öğretmenler,
panoların öğrencilere değer kazandırmada farkındalık oluşturduğunu, ilgi ve dikkat çektiğini, öğrencilerin
bilinçaltına hitap ettiğini belirtmiştir. Değerler eğitimi panolarındaki çalışmaların daha çok bilgisayar çıktısı
ürünler olduğu ve öğretmenler tarafından hazırlandığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ortaokulda değerler eğitimi, değerler eğitimi projesi, değerler eğitimi panoları

Kaynakça

• Akarsu, S. (2015). İlkokul (1-4) ve ortaokul (5-8) müzik ders kitaplarında yer alan şarkıların değerler bakımından incelenmesi ve değerler eğitimine ilişkin öğrenci algıları. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aktepe, G. (2016). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Albayrak, F. (2015). İlkokul sosyal bilgiler dersinde kazandırılan değerlerle ilgili sınıf öğretmenlerinin görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aydın, M. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlak. Eğitime Bakış, 7(19), 39-45.
• Bahçe, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Balcı, N. (2008). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminin etkililiği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baydır, E. (2018) İngilizce öğretmenlerinin 2017 taslak İngilizce öğretim programında yer alan değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baysal, N. (2013). Ortaokul sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler yönüyle değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Berkowitz, M. W. (2011). What works in values education. International Journal of Educational Research, 50, 153–158.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. baskı). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2008). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantative and qualitative research (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Inc.
• Demir, F. (2018). Değer öğretimi yaklaşımlarına göre hayat bilgisi dersinde değerler eğitimi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Elbir, B. ve Bağcı Bilal. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(1),1321-1333.
• Gür, Ç., Koçak, N., Şirin, N., Şafak, M. ve Demircan, A . (2015). İlköğretim öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi: Ankara örneği. Asya Öğretim Dergisi, 3(1) , 78-91.
• Güngördü, E. (2003). Öğretimde görsellik ve görsel araçlarda bulunması gereken özellikler. Mili Eğitim Dergisi, 157.
• Izgar, G. ve Beyhan, Ö. (2015). İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi programının demokratik tutum ve davranışlarına etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 439- 470.
• İpekçi, S. (2018). Altıncı sınıf matematik öğretim programı ile bütünleştirilmiş değerler eğitimi program tasarısının etkililiğinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İşcan, C. D. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kale, M. (2015). Hayat bilgisi ders kitaplarında yer alan değerlerin içerik analizi (1948-2012). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kara, B. (2017). İlköğretim okullarında değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karagöl, N. B. (2018). Ortaokul yöneticilerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kınacı, M. K. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimine ve sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere yönelik görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kuzu, K. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri ve bu görüşlerin sınıf içi uygulamalara yansıması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• MEB. (2014). Millî eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları yönetmeliği. 26 Temmuz 2014 Cumartesi Resmî Gazete Sayı: 29072.
• MEB. (2018a). Hayat bilgisi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2018b). İlkokul, ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2018c). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation (3rd ed.). JosseyBass.
• Meydan, H. (2012). İlköğretim okullarında değerler ve karakter eğitimi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd Ed.). SAGE Publications.
• Milli Eğitim Temel Kanunu (24 Haziran 1973). Resmi Gazete, 1739/14574.
• Özdaş, F. (2013). Ortaokullarda değerler eğitimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Paker, T. (2107). Durum çalışması. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma (s. 119-134) içinde. Anı Yayıncılık.
• Samur, A. (2011). Değerler eğitimi programının 6 yaş çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (2017). Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. Anı Yayıncılık.
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for Information, 22, 63–75.
• Silah, M. (2005). Sosyal psikoloji davranış bilimi (2. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Temel, N. (2017). Gerçek yaşam temelli değerler eğitimi programının ilkokul 1.sınıf öğrencilerinin sosyal yeterlik ve okula uyum becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Türkkahraman, M. (2014). Social values and value education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 633–638.
• Ulusoy, K. ve Arslan, A. (2014). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. R. Turan ve K. Ulusoy (Editörler). Değerli bir kavram olarak değer ve değerler eğitimi (ss.1-16) içinde. Pegem Akademi,
• Uzunkol, E. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde uygulanan değerler eğitimi programının öğrencilerin özsaygı düzeyleri, sosyal problem çözme becerileri ve empati düzeylerine etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ünver, Ş. ve Genç, A. (2013). Görselliğin gücü: Almanca ders kitaplarında yer alan görselliğe ilişkin öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 393-404.
• Vitulli, P. and Santoli, S. P. (2013). Visual arts and social studies: Powerful partners in promoting critical thinking skills. Social Studies and Practice, 8(1), 117-134.
• Yalar, T. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaman, E. (2012). Değerler eğitimi. Akçağ. Yaşaroğlu, C. (2013). Hayat bilgisi dersi kazanımlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 8(7), 849-858.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yiğittir, S. ve Keleş, H. (2011). Sosyal bilgiler dersinde değer eğitimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri, Milli Eğitim Dergisi, 189, 144-155.