Yayın Etiği İlkeleri
Selçuk Dental Journal, ulusal ve uluslarası standartlarla yayın etiğine bağlı bir dergidir. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. Aynı zamanda Selçuk Dental Journal, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA), World Association of Medical Editors (WAME) ve International Council of Medical Journal Editors (ICMJE) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni de dikkate almaktadır.
• Basın Kanunu (Ulusal Mevzuat)
• Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ulusal Mevzuat)
• Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (Ulusal Mevzuat)
• Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (Uluslararası Kriterler)
Tekrar Yayın
Birebir aynı makalelerin veya büyük ölçüde benzeyen makalelerin birden fazla dergide yayınlanmasına tekrar yayın denilir. Bu durum editör tarafından tespit edildiğinde makale değerlendirilmeye alınmadan geri gönderir. Editör tekrar yayın gönderen yazara belli bir süre ambargo uygulayabilir. Yazarın önceden yayın yaptığı derginin editörü de kamuoyuna bu durumu açıklayabilir. Her iki yayın yapılan derginin editörleri bu durumu eş zamanlı olarak da açıklayabilir veya tüm tedbirleri birlikte uygulayabilirler.
Aynı çalışmanın birden fazla dergiye eşzamanlı olarak gönderilmesi
Yazarlar aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, eş zamanlı gönderim olasılığının farkındaysa, makaleyi alan diğer editör(ler) danışma hakkını saklı tutar. Alternatif olarak, editör makaleyi incelemeden iade edebilir, incelemelere bakmaksızın reddedebilir, diğer ilgili editör(ler)’e bu tespiti bildirerek ortak kararlar alabilir. İlgili yazar tarafından gönderilen makaleleri belirli bir süre kabul etmeme kararı alabilir. Yazarın işverenine yazı yazılması veya tüm bu önlemlerin birlikte alınması da mümkündür.
İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
Başkalarına ait olan fikirleri, metotları, verileri, uygulamaları, yazıları, şekilleri veya eserleri sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmaktır. Selçuk Dental Journal, gönderilen tüm makalelere intihal taraması yapmaktadır. Dergiye gönderilen çalışmaların intihal durumları İntihal.net, yazılımı kullanılarak incelenir. Benzerlik oranının %20’den daha düşük olması beklenir. Bu oranı aşan yazılar hakem sürecine dahil edilmeden reddedilir. Benzerlik oranında tek ölçüt intihal tespiti değildir, yazarın atıf yapma ve alıntılama kurallarına da uyması beklenir. Benzerlik oranı %1 olsa dahi uygun atıf ve alıntılama yapılmadığında intihal söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle atıf ve alıntı kuralları bilinmeli, önemsenmeli, dikkatle uygulanmalıdır. İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkar edilen yazarlık, araştrma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali ve çıkar çatışmasının gizlenmesi, etik dışı davranışlardandır. Bu standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayımlanmış dahi olsalar yayından çıkarılır.
Dergimize gönderilen veya yayımlanan bir makalede intihal tespit edilmesi durumunda dergimiz COPE ilkeleri doğrultusunda (Plagiarism in a submitted manuscript - Plagiarism in a published article) hareket eder.
Sahtecilik
Bilimsel araştırmaya dayanmayan veriler oluşturmak, yanlış verilere dayalı olarak sunulan veya yayınlanan çalışmaları düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, bir araştırmayı yapılmadan yapılmış gibi göstermektir.
Elde edilen verileri ve araştırma kayıtlarını tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi belirtmek, hipoteze ters düşen verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmektir.
Katılımcıların Kişisel Verilerinin Korunması
Selçuk Dental Journal, yasal olarak kamuya açık olmayan insan katılımcılarla ilgili kişisel veya hassas verileri veya materyalleri içeren tüm araştırmaların resmi etik incelemeye tabi olmasını şart koşar.
Araştırma Suistimali İddialarının Ele Alınması
Selçuk Dental Journal, COPE tarafından belirlenen Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Selçuk Dental Journal editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin bulunduğu makalelerin yayınlanmasını önlemek adına gerekli her tür tedbiri alacaktır. Ayrıca hiçbir durumda Selçuk Dental Journal editörleri bilerek bu tür bir suistimalin oluşmasına izin vermeyecektir. Selçuk Dental Journal editörleri, yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali olduğunu fark ettiklerinde, COPE’nin yönergelerini izleyerek gerekli işlemleri yapacaktır.
Etik İhlal Bildirimleri
Okurlar, yayınlanan makaleler ile ilgili herhangi bir hata, yanlışlık, intihal veya yinelenen makale benzeri bir durum fark ettiklerinde dishekimligidergisi@selcuk.edu.tr adresine e-posta göndererek bilgilendirmede bulunabilir. Bu durumun dergi gelişimine fırsat sağlayacağını düşündüğümüz için bilgilendirmeleri memnuniyetle karşılanarak, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş sağlanacaktır.
Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Yayınlanmış makalelerde bulgular, yorumlar ve sonuçları değiştirmeyen minör hatalar tespit edilirse editörler düzeltme yayınlayabilirler. Editörler, sonuçları ve bulgular değiştirecek kadar büyük hatalar/ihlaller tespit edilirse makaleyi geri çekmeyi düşünebilirler. Yazarların araştırma veya yayını kötüye kullanma durumu söz konusuysa; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlamayı düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesinde COPE ve ICMJE yönergeleri dikkate alınır.
Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
Selçuk Dental Journal, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini referans almaktadır. Bu kapsamda dergiye gönderilen bilimsel çalışmalarda aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:
1) Tüm bilim dallarında etik kurul izni gerektiren araştırmalarda etik kurul onayı alınmış olmalıdır. Kurul onayı makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
2) Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izin alındığına dair bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde yer verilmelidir. Olgu sunumlarında ise, makale içerisinde bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiler verilmelidir.
Özel Sayı Yayımlama Politikası
Dergimizde yılda bir kere Yayın Kurulu'nun talebi üzerine özel sayı yayımlanabilir. Özel sayı için gönderilen makaleler önce Editöryal ön incelemeye alınır, yazım kurallarına uygunluğu incelenir ve intihal değerlendirmesi için benzerlik taraması yapılır. Bu aşamalar değerlendirildikten sonra da çift taraflı körleme modeli kullanılarak akran değerlendirmesi sürecine alınır. Detaylı bilgi için tıklayınız.
Editöryal Gizlilik Yükümlülüğü
Selçuk Dental Journal editörleri, dergiye gelen tüm yazıları gizli belgeler olarak inceler; bu, yazarların izni olmadığı sürece bir yazı hakkındaki bilgi ve belgeleri kimseye ifşa etmeyecekleri anlamına gelir. Dergiye gönderilen makaleler inceleme sürecinde şu kişiler makalelere erişebilir: Editörler, Hakemler, Yayın Kurulu Üyeleri. Bir yazıyla ilgili ayrıntıların yazarların izni olmadan üçüncü bir şahsa iletilebileceği tek durum, editörün ciddi araştırma suistimalinden şüphelenmesidir.
Bilimsel Suistimal İddiaları-Şüpheleri
Editör, etik ihlalden şüphelenirse veya bir ihlal iddiası olursa harekete geçmekle yükümlüdürler. Şüphelenilen makale yayınlanmış veya yayınlanmamış olabilir. Suistimal şüphesi olan makaleler editör tarafından kibarca reddedilmemelidir. Editör etik olarak suistimal iddia edilen davaları takip etmekle yükümlüdür. Ayrıca editör, uygun olduğunda COPE akış şemalarını izlemelidir. Görevi kötüye kullanan kişilerden editör öncelikle açıklama istemelidir. Yapılan açıklama tatmin edici değil ise ilgili işverenlerden veya kurumdan araştırma yapmasını istemelidir. İddia edilen suistimalin açıklığa kavuşturulması için editör tüm gayret ve çabayı göstermelidir.
Selçuk Dental Journal, COPE'nin Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Selçuk Dental Journal editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için her türlü tedbirleri alacaktır. Hiçbir durumda Selçuk Dental Journal veya editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Selçuk Dental Journal editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.
Hakemler, araştırma veya yayının suistimalinden şüphelendiklerinde durumu Editöre iletmelidir. Editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir.
Selçuk Dental Journal, aşağıdaki veya benzeri konularda suistimal iddialarıyla karşılaştığında COPE akış şemalarına uygulamayı taahhüt eder.
• Tekrar yayından şüphelenildiğinde yapılacaklar
• İntihalden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Uydurma verilerden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Yazarlık değişikliği taleplerinde yapılacaklar
• Açıklanmamış çıkar çatışması durumundan şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Haksız veya hediye yazarlıktan şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Bir yazıda etik probleminden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Etik ihlal şüphesi e-posta vb. ile doğrudan haber verildiğinde yapılacaklar
• Sosyal medya aracılığıyla etik ihlal şüphesi duyurulduğunda yapılacaklar
Şikayet Prosedürü
Selçuk Dental Journal'in veya yazı kadromuzun sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili şikayetlerde geçerli olmak üzere şikayet prosedürü uygulanabilir. Bu durumu iyileştirme için bir fırsat ve teşvik olarak görüyoruz ve hızlı, nazik ve yapıcı bir şekilde yanıt vermeyi amaçlıyoruz
Şikâyet, Selçuk Dental Journal'in veya yazı işleri ekibimizin sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikaları kapsamalıdır. Şikayetler doğrudan dishekimligidergisi@selcuk.edu.tr adresine e-posta ile gönderilmelidir ve tamamen gizli olarak ele alınacaktır. Editör, şikayetlere anında yanıt verir. Editör, şikayetlerle ilgili COPE akış şemasında belirtilen prosedürü takip eder.
Şikayetler, editör ekibinin ilgili üyesi tarafından incelenir ve çözülemezse şu süreçler izlenir:
• Bu ilk yanıtın yetersiz olduğu düşünülürse, şikayetçi, şikayetinin derginin daha kıdemli bir üyesine iletilmesini talep edebilir.
• Şikayetçi hoşnut kalmazsa, şikayetler baş editöre iletilebilir.
• Mümkünse iki hafta içinde tam bir yanıt verilecektir.
COPE, bilimsel dergilerin editörleri için bir uygulama kodu yayınlar. Bu editörler, dergiler ve yayıncılarla olan anlaşmazlıkların çözümünü kolaylaştıracaktır ancak yalnızca derginin kendi şikâyet prosedürleri tükendikten sonra buraya başvuru yapılabilir.
İtiraz Süreci
Yazarların editörler ve hakemler tarafından yapılan değerlendirmelere karşı itirazlarını memnuniyetle karşılıyoruz. Bilimsel içeriğini yanlış anladığımız için makalenizi reddettiğimizi düşünüyorsanız, lütfen dishekimligidergisi@selcuk.edu.tr adresinden editör ekibimize bir itiraz mesajı gönderin. İtiraz sırasında makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye çalışmayın. İtirazları değerlendirdikten sonra haklı olduğunu anlarsak, makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu sizden talep edebiliriz. Bu şekilde çalışmanız dış hakem sürecine tekrar gönderilir. Her makale için yalnızca bir itiraz dikkate alınacağından dolayı itiraz mektubunuzu fazla ayrıntılı, net bir şekilde yazmaya çaba harcayın.
Çıkar Çatışmaları
Çıkar çatışması, birincil bir çıkarla ilgili mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilenebildiğinde ortaya çıkar. Makalelerin nasıl ele alınması gerektiğini en iyi şekilde anlayabilmemiz için yazarların rekabet halindeki çıkarlarının bilinmesi gerektiğine inanıyoruz. Finansal çıkarlar yazarın çelişkiye düşmesine, objektifliğinin bozulmasına, herhangi bir kişi ya da kuruluş̧ lehine adil olmayan değerlendirmelere yol açabilmektedir. Bu nedenle araştırmanın yürütülmesi ve makale hazırlanması sürecinde varsa tüm sponsorların veya mali destek kaynaklarının çalışmadaki rolleri belirtilmelidir. Eğer finansman kaynakları yoksa bu da belirtilmelidir. Maaş alımı, danışmanlıklar, hibeler gibi çıkar çatışması örnekleri mümkün olan en erken aşamada açıklanmalıdır. Selçuk Dental Journal’in tarafsız incelemeyi sağlamak için kendi çalışanları veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri ele alırken belirli kurallara uymaktadır. Bu tür gönderiler öncelikle farklı dergilere yönlendirilir. Uygun dergi bulunamazsa gönderen yazarın dergideki görevi askıya alınır ve çift körleme sürecinde inceleme yapılır. Ayrıca editör, kendisinin veya aile üyeleri tarafından yazılmış makalelerle ilgili kararlarda yer almamalıdır ve böyle bir çalışma, derginin tüm olağan prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, yazarlar ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının ifşa edilmesiyle ilgili ICMJE yönergelerini uygulamalıdır.
İnsan, Hayvan ve Çevre Haklarının Korunması
• İnsanlar üzerinde gerçekleştirilen tüm araştırmalar Helsinki Bildirgesi ilkelerine göre yapılmalıdır (World Medical Association (WMA) Helsinki Declaration for Medical Research in Human Subject).
• İnsanlar veya insandan elde edilen örnekler üzerinde yapılan klinik araştırmalarda bilgilendirilmiş onam formu mutlaka alınmış olmalıdır ve makale ilk sayfasında belirtilmelidir. İnsan gönüllüleri ile yapılan araştırmalar için araştırma protokolüne uygun olarak hazırlanmış yazılı bilgilendirilmiş gönüllü onam formu alınmalıdır. Çocukların ve vesayet altındakilerin veya tasdiklenmiş akıl hastalığı bulunanların yasal vasisinin onayı alınmalıdır.
• Araştırma katılımcılarının sağladığı bilgilerin gizliliği ve yanıt verenlerin gizliliği sağlanmalıdır. Araştırma katılımcıların özerkliğini ve saygınlığını koruyacak şekilde tasarlanmalıdır. Araştırma, katılımcıları riske sokmayacak şekilde planlanmalıdır.
• Hayvanları içeren tüm deneyler ARRIVE ve ICLAS yönergelerine uygun olmalı ve etik kurul tarafından onaylanmalıdır.
• Yazarlar, hayvanlara etik muamelenin yanı sıra, acı ve ıstırabı önlemek için alınan tedbirler hakkında da bilgi vermelidir.
• Bitkileri içeren çalışmalara IUCN - Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türleri İçeren Araştırmalara İlişkin Politika Beyanı ve Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Ticaretine İlişkin Sözleşmeye yazarlar tarafından uyulması gerekmektedir.
• Bitkiler üzerinde yapılan deneysel araştırmalar ve saha çalışmaları ile bitki materyali toplama, ilgili kurumsal, ulusal ve uluslararası normlara ve mevzuata uygun olmalıdır.
• Bitki veya tohum örneklerinin çıkarılması için gerekli izin ve/veya lisansları belirten bir açıklama makalelere dahil edilmelidir.
Selcuk Dental Journal Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.