Şeker Pancarının (Beta vulgaris L.) Verim ve Kalitesi Üzerine Çinko ve Bor Uygulamasının Etkisi

Yıl 2001, Cilt: 15 Sayı: 26, 116 - 128, 15.06.2001

Mehmet Hamurcu , Sait Gezgin

Öz

Bu araştırma 1999 üretim yılında Altınekin ve Seydişehir lokasyonlarında farklı seviyelerde uygulanan çinko ve borun şeker pancarının kök verimi, şeker oranı ve şeker verimine etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Tarla denemelerinde çinko ve bor dört farklı (Zn₀ = 0 kg/da, Zn₁ = 1 kg/da, Zn₂ = 2 kg/da, Zn₃ = 4 kg/da ve B₀ = 0,5 kg/da, B₁ = 1 kg/da, B₂ = 1,5 kg/da, B₃ = 2 kg/da) düzeyde uygulanmıştır. Her iki lokasyonda da şeker pancarı bitkisinin kök verimi ve şeker veriminde çinkonun, borun ve Zn x B interaksiyonunun istatistiki olarak önemli (P<0.01) olduğu saptanmıştır. Altınekin lokasyonunda çinko ve bor dozlarının etkisi istatistiki olarak anlamlı bulunmakla birlikte, Zn x B interaksiyonunun etkisi Altınekin lokasyonunda istatistiki olarak önemli (P<0.05) bulunmuştur. Araştırmada en yüksek kök verimi ve şeker verimi Altınekin lokasyonunda 1 kg çinko / da + 0,5 kg bor / da uygulamasından, Seydişehir lokasyonunda ise 1 kg çinko / da + 2 kg bor / da uygulamasından elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bor, çinko, şeker pancarı, verim ve kalite

The Effect of Boron and Zinc Applications on Yield and Quality of Sugar Beet (Beta vulgaris L.)

Öz

The aim of this study was to determine the effects of different rates of Zn and B on root yield, sugar content, and sugar yield of sugar beet, grown in Altınekin and Seydişehir locations in 1999. Zn and B were applied at four different rates (Zn₀ = 0 kg/da, Zn₁ = 1 kg/da, Zn₂ = 2 kg/da, Zn₃ = 4 kg/da and B₀ = 0 kg/da, B₁ = 0.5 kg/da, B₂ = 1 kg/da, B₃ = 2 kg/da). It was found that individual effects of Zn and B and their interaction (Zn x B) on root yield and sugar yield were found significant (P<0.01) in both locations. However, the lowest added effect of Zn x B interaction was statistically significant in Altınekin location. In this study the highest root and sugar yield, were obtained with 1 kg Zn / da + 0 kg B / da in Altınekin, and 1 kg Zn / da + 2 kg B / da in Seydişehir locations.

Anahtar Kelimeler

Boron, zinc, sugar beet, yield and quality

Kaynakça

• Bayraklı, F., Sade, B., Gezgin, S., Önder, M., Topal, A., 1995. Çinko, fosfor ve azot uygulamasının 'gereç 79' ekmeklik buğday çeşidinin (Triticum Aestivum L.) dane verimi ve verim unsurları üzerine etkileri. S.Ü. Ziraat Fak. Dergisi, 6(8): 160-172, Konya.
• Boawn, L.G., Viets, F.G.Jr., Crowford, C.L., and Nelson, J.L., 1960. Effect of nitrogen carrier, nitrogen rate, zinc rate and soil ph on zinc uptake by sorghum, potatoes, barley and sugar beets. Soil Sci. 90: 329-337.
• Cattanach, A., 1990. Boron fertilization of sugar beets in the red river valley. Sugar beet research and extension reports. Volume 21: p. 18.
• Çakmak, İ., Yılmaz, A., Kalaycı, M., Ekiz, H., Ölger, A. C., and Brown, H. J., 1996. Zinc deficiency and boron toxicity as critical nutritional problems in wheat production in Turkey. 5th Int. Wheat Conference. June 10-14. Ankara, Turkey, p.279.
• Dechnik, L., Chudnickiwiska, B., Filipot, T., Mazur, J., 1989. Effect of differentiated nitrogen and potassium fertilizer applications on the trace element content in sugar beet. 1. Boron. Cz. I bor. Rocznik Nauk Rolniczych. 108(1): 149-153.
• El-Hadidi, E.M. ve Arafa, A.A., 1983. Effect of boron on sugar beet. Agric. Sci. Mansoura Univ. 8 (4): 1141-1154.
• Fuehring, H.D., ve Finker, R.W., 1973. Interrelationships of applied nitrogen, applied zinc, plant population and frequency of irrigation on yield and quality of sugar beet. Journal Of The American Society Of Sugar Beet Technologists. 17 (4): 315-321.
• Gezgin, S.; Dursun, N.; Hamurcu, M.; Aysal, Y., 1998. Konya Ovasında şeker pancarı bitkisinin beslenme sorunlarının toprak ve bitki analizleri ile belirlenmesi. Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi Eğitim ve Sağlık Vakfı Yayınları, Palanlarlar Basım San. A.Ş. 1999-Konya.
• Gezgin, S.; Hamurcu, M.; Apaydın, M., 2001a. Bor uygulamasının şeker pancarının verim ve kalitesine etkisi. TÜBİTAK Türk J. Agric. For. 25:89-95.
• Gezgin, S., Dursun, N., Hamurcu, M., Harmankaya, M., Önder, M., Sade, B., Topal, A., Soylu, S., Açıkgül, N., Yorgancılar, M., Ceyhan, E., Çiftçi, N., Ağar, B., Gültekin, İ., Işık, Y., Seçer, C., Babaoğlu, M., 2001b. Determination of boron content of soils in Central Anatolian cultivated lands and its relations between soil and water characteristics. Boron conference (2001) July 23 – 27 Eskişehir, Turkey.
• Graham, R.D., Welch, R.M., Grunes, D.L., Cary, E.E. and Norvell, W.R., 1987. Effect of zinc deficiency on the accumulation of boron and other mineral nutrients in barley. Soil Sci. Amer. J. 51, 652-657.
• ICUMSA, 1974. Report of The Proceedings. 16th Seison, Subj. 12. Rec. (15): 196.
• Keren, R.; Bingham, F.T., 1985. Boron in water, soils and plants. İn adv. In Soil Sci., (Ed. B. A. Stewart). Vol 1: 229-276, Springer – Verlag.
• Kıblenko, A. P.; Sidorhinna T. N.; Podolich, N. T. Et. Al., 1977. Role of boron in increasing sugar content and technological qualities of sugar beet. Nauki Ukrain. SSR. Ser. B. No. 3.
• Krunic, D., Panitovic, M. ve Popovic, Z., 1980. The effect of continuous use of fertilizers on the boron accumulation by sugar beet and its leaves. 10th International Plant Nutrition Colloqium, Abs. Papers Abstracts, 44: 685.
• Lachowski, J., 1960. The effects of zinc sulfate on sugar-beet yields in Poland. Soils and Fertilizer, Abstr., Kew: 2252.
• Lindsay, W.L., and Norvell, W.A., 1978. Development of a dtpa soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci.Soc.Am. J. 42:421-428.
• Ljubic, J., 1980. Effect of some trace elements on the growth and yield of sugar beet and maize. Agrohemija (1980). No. ½. I-5 Indust. Rijsko Poljoprivredni Kombinat Osijek, Yugoslavia.
• Marschner, H., 1995. Mineral nutrition of higher plants. 2nd Ed., Academic Press, New York.
• Murphy, L.S., and Walsh, L.M., 1972. Correction of micronutrient deficiencies with fertilizers. Micronutrients in agriculture. Soil Science Society Of America, Inc. Madison, Wisconsin U.S.A. 347-387.
• Mursanov, V. P., 1955. Effect of trace element fertilizers on yield and quality of irrigated sugar beet. Field Crop. Abstr., 29:1963.
• Narayanan, D.; Chandel, A. S.; Singh, G. R., 1989. Effect of boron fertilization on yield and quality of sugar beet (Beta Vulgaris L.). Indian Journal Of Plant Physiology. 32 (2): 164-164.
• Power, P.P., and Woods, W.G., 1997. The chemistry of boron and its speciation in plants. Boron In Soils and Plants; Reviews; Ed. B. Dell. Et Al., Pp. 1-16, Kluwer Academic Pub., P.O. Box 17, 3300 AA Dordrecht, The Netherlands.
• Rosell, R.A. and Ulrich, A., 1964. Critical zinc concentrations and leaf minerals of sugar beet plants. Soil Sci. 97, 152-167.
• Sakal, R.; Singh, A.P., 1995. Boron research and agricultural production. İn micronutrients res. Agric. Prod. (Ed., Tandon Hls) P: 1-31 Fert. Dev. and Cons. Org. New Delhi, India.
• Sillanpaa, M., 1982. Micronutrients and the nutrients status of soils. A Global Study, Fao Soils Bull No: 48: 43-93.
• Sing, J.P., Dahiya, D.J., and Narwal, R.P., 1990. Boron uptake and toxicity in leaves in relation to zinc supply. Fertilizer Research 24: 105-110.
• Staretieva, S., Sedlerska, B. and Stoyanov, D., 1990. Effect of zinc and boron on sugar beet grown on a leached smonitzia chernozem soil. Folviczemija, Agrohimija 25(1): 9-14.
• Suer, A., 1989. Konya ovasında yetiştirilen şeker pancarının beslenme sorunları. Doktora Tezi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Toprak Anabilim Dalı. Ankara.
• Turhan, M., 1991. Konya ovasında yetiştirilen şeker pancarının verimliliğine çinkonun etkisi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Toprak Anabilim Dalı Ankara (Yayınlanmamış).
• Ülgen, N. ve Yurtsever, N.,1995. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi (4. Baskı) Toprak ve Gübre Araş. Ens. G Yayın no: 209, Teknik Y. no: 66. Ankara.
• Viets, F.G., Jr., Boawn, L.C. and Crawford, C.L., 1954. Zinc contents and deficiency symptoms of 26 crops grown on a zinc-deficient soil. Soil Sci. 78. 305-316.
• Yılmaz, A., Ekiz, H., Gültekin, I., Alkan, A., Çakmak, I., 1998. Toksik seviyede bor içeren hububat üretim alanlarına uygulanan çinkonun buğday ve arpanın dane verimi ve bor toksisitesi üzerine etkileri. 1. Ulusal Çinko Kongresi Adana 1998. Sf: 485-490.
• Zavrel, V., 1978. Effect of zinc on the yield and technological quality of sugar beet. Soils and Fertilizers abstr., 43: 4201.
• Zavrel, V., 1979. Effect of zinc on the yield and technological value of sugar beet. Einfluss Von Zinc Auf Ertrag Und Tecnologischen Wert Der Zukkerrobe. Compte Rendu, Cangres D’hiver, Institut International De Recherches Betteravieres.