An Alternative Analysis on History of Kitchens Through Food Preparation and Kitchen Scenes in the Art of Painting

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 2, 490 - 507, 30.11.2019

Defne Akdeniz

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.556192

Öz

This study aims to enrich the literature on gastronomy, through
examples of painting in which culinary preparations and kitchens are depicted.
The kitchens are one of the venues where the close relationship between human
and food is visibly clear. The kitchens are frequently reflected in European
painting. Limiting its research area as the kitchens between the 16th and 19th
centuries, this study examines 12 paintings in detail that are considered to be
relevant representations of their era’s kitchen. In early examples tough food
preparation process and wide variety of foodstuffs in the foreground were given
together with the sacred scenes in the background. In time food preparation and
kitchen scenes have started to change. The tools used in the kitchen have
differentiated and the labor has started to require less effort. The bleak
image of kitchen paintings has changed from 19th century onwards, and cooking
has become an art created by specialized staff.

Anahtar Kelimeler

Food Preparation, Kitchen, Art of Painting, Gastronomy History

Alternatif Bir Gastronomi Tarihi İncelemesi: Resim Sanatında Yemek Hazırlıkları ve Mutfak Sahneleri

Öz

Bu çalışma yemek hazırlıklarının ve mutfakların konu edildiği
resim sanatı örnekleri aracılığıyla, gastronomi alanındaki yazını
zenginleştirmeyi amaçlamaktadır. İnsanın yemekle olan sıkı ilişkisinin en açık
biçimde görüldüğü yerlerden biri de yiyecek hazırlıklarının yapıldığı
mutfaklardır. Mutfaklar, özellikle Avrupa resim sanatı örneklerinde sıklıkla
ele alınmıştır. Araştırma alanını 16. ve 19.yy arası olarak belirleyen bu
çalışma, döneminin mutfaklarını en iyi temsil ettiğini düşündüğü toplam 12
tabloyu ayrıntılı olarak incelemiştir. 
Erken dönem resim örneklerinde ön planda meşakkatli işlerin görüldüğü
yemek hazırlık sahneleri arka planda kendilerine zıtlık oluşturacak kutsal
sahnelerle birlikte verilmiştir. Yaşanan toplumsal değişmelerle birlikte resim
sanatında görülen yemek hazırlığı ve mutfak sahneleri de değişmeye başlamış,
kullanılan gereçler farklılaşmış, mutfakta yapılan işler daha az zahmet
gerektirmeye başlamıştır. Mutfak resimlerinin kasvet verici görüntüsü 19.yy’dan
itibaren büyük bir değişim göstermiş ve artık yemek pişirmek kaba bir iş
olmaktan uzaklaşarak zarafet gerektiren bir sanat halini almıştır. 

Anahtar Kelimeler

Yemek Hazırlıkları, Mutfaklar, Resim Sanatı, Gastronomi Tarihi

Kaynakça

• Akarçay, Erhan, (2016) Beslencenin Sosyolojisi – Orta Sınıf(lar)ın Yeme İçme ve Eğlence Örüntüleri. Phoenix Yayınevi, Ankara.
• Akbaba, A. ve Çetinkaya, N., (2018) Gastronomi ve Yiyecek Tarihi. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Akdeniz Ay, Defne, (2017) ‘17. Yüzyıl Hollanda Resim Sanatında Yiyecek-İçecek Öğeleri: Portre, Tür ve Ölüdoğa Sanatından Örneklerle’, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5:1, s. 76-95.
• Akdeniz, Defne, (2017) Resim Sanatında Gastronomi, Gece Kitaplığı, Ankara.
• Barnes, D. R. ve Rose, P. G., (2002). Matters of Taste: Food and Drink in Seventeenth-Century Dutch Art and Life, Institute of History and Art / Syracuse University Press, Albany.
• Beardsworth, A. ve Keil, T., Yemek Sosyolojisi: Yemek ve Toplum Çalışmasına Davet. Çev.: Abdulbaki Dede, (2012) Phoenix Yayınevi, Ankara.
• Bendiner, K., (2004) Food in Painting- From the Renaissance to the Present. Reaktion Books. London.
• Bober, P.P., Antikçağ ve Ortaçağda Sanat, Kültür ve Mutfak, 2.bs., çev.: Ülkün Tansel, (2014) Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Buchholz, E. L., Bühler, G., Hille, K., Kaeppele S. ve Stotland, I., Sanat. Çev.: Derya Nükhet Özer, (2012) NTV Yayınları, İstanbul.
• Civitello, L., (2008) Cuisine and Culture – A History of Food and People, John Wiley & Son, New Jersey.
• Crowther, G., (2013) Eating Culture: An Anthropological Guide to Food. Ontario, University of Toronto Press, Kanada.
• Delemen, İ., (2003) Antik Dönemde Beslenme, 2.bs., Ege Yayınları, İstanbul.
• Farthing, S., Sanatın Tüm Öyküsü, 2.bs., çev.: Gizem Aldoğan, Firdevs Candil Çulcu, (2014) Hayalperest Yayınevi, İstanbul.
• Freedman, P., Yemek- Damak Tadının Tarihi, 1.bs., çev.: Nurettin Elhüseyni, (2008) Oğlak Güzel Kitaplar, İstanbul.
• Goody, Jack, Yemek, Mutfak, Sınıf – Karşılaştırmalı Sosyoloji Çalışması, 1.bs., çev.: Müge Günay Güran, (2013) Pinhan, İstanbul.
• Grieco, A.J., (2009) ‘Ortaçağ Sonu ve Rönesans İtalya’sında Yemek ve Toplumsal Sınıflar’, Yemek ve Kültür, Sayı 17, s. 61-71.
• Grolier, Pierrette, (2005) Fransız Mutfağı – Dünya Mutfağından Lezzetler, Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İstanbul.
• Gürsoy, Deniz, (2013) Yiyelim İçelim Tarihini Bilelim – Dünden Bugüne Gastronomi, Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık, İstanbul.
• Gürsoy, Deniz, (2014) Deniz Gürsoy’un Gastronomi Tarihi, Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık, İstanbul.
• Gombrich, E. H., Sanatın Öyküsü, 8.bs., çev.: Erol Erduran ve Ömer Erduran, (2013) Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Holland, Mina, Yemek Atlası – Otuz Sekiz Mutfakta Dünya Turu, 1.bs, çev.: Saliha Nilüfer, (2016) Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Irmscher, Günter, (1986) “Ministrae voluptatum: Stoicizing Ethics in the Market and Kitchen Scenes of Pieter Aertsen and Joachim Beuckelaer”, Netherlands Quarterly for the History of Art, Vol. 16, No. 4, s. 219-232.
• Işın, P. M. (2018) Avcılıktan Gurmeliğe Yemeğin Kültürel Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• İren Boynudelik, Zerrin ve Önel Kurt, Emine, (2018) Bu Resim Ne Anlatıyor? Günlük Hayat, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Kiple, K.F., Gezgin Şölen – Gıda Küreselleşmesinin On Bin Yılı, çev.: Nurettin Elhüseyni, (2010) Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Kiple, K. F. ve Ornelas, K. C., (1999). The Cambridge World History of Food, Cambridge University Press, New York.
• Korkutata, Abdulmenaf, (2013) Fransız Mutfağı s. 33-51, içinde Uluslararası Gastronomi – Temel Özellikler, Örnek Menüler ve Reçeteler, (Editör: Mehmet Sarıışık), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Larousse Gastronomique: The World’s Greatest Culinary Encyclopedia, Completely Revised and Updated
• Malaguzzi, S., (2008) Food and Feasting in Art, Getty Publications, California.
• Montanari, M. Avrupa’da Yemeğin Tarihi – Avrupa’yı Kurmak, çev.: Mesut Önen ve Biranda Hinginar, (1995) Afa Yayıncılık A.Ş., İstanbul.
• Picq, P., Sagart, L., Dehaene, G. ve Lestienne, C., Dilin En Güzel Tarihi, 3.bs, çev: Sema Rifat, (2016) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Riley, Gillian, (2015) Food in Art –From Prehistory to the Renaissance, Reaktion Books, Londra.
• Soyer, A., (1977) The Pantropheon: or a History of Food and its Preparation in Ancient Times, Paddington Press, New York.
• Standage, T., İnsanlığın Yeme Tarihi, çev.:Gencer Çakır, (2016) Maya Kitap, İstanbul.
• Sullivan, Margaret A., (1999) “Aertsen's Kitchen and Market Scenes: Audience and Innovation in Northern Art”, The Art Bulletin, 81:2,s. 236-266
• Toussaint-Samat, M., A History of Food, 2.bs, çev.: Anthea Bell, (1992) Blackwell Reference, Cambridge.
• Woolgar, C.M., (2008) Şölen ve Perhiz - Ortaçağ Avrupa’sında Yemek ve Damak Tadı, içinde Freedman, P., Yemek- Damak Tadının Tarihi, 1.bs., çev.: Nurettin Elhüseyni, (2008) Oğlak Güzel Kitaplar, İstanbul.