Şırnak Halkının Toplulukçu Kültürel Değerleri ile Turizmin Algılanan Sosyoekonomik Etkileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 486 - 501, 29.12.2022

Gökhan Kadırhan , Ahmet Erdem , Ferhat Şeker

https://doi.org/10.24010/soid.1106214

Öz

Araştırmada Şırnak halkının toplulukçu kültürel değerleri ile turizmin algılanan sosyoekonomik etkileri arasındaki ilişkinin test edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında oluşturulan hipotezler yapısal eşitlik modellemesi (YEM) ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, halkın toplulukçu yapısı ile turizmin olumlu sosyal etkileri ve olumlu ekonomik etkileri arasında anlamlı ve pozitif ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca, Şırnak yerel halkı tarafından algılanan turizmin olumlu sosyal etkilerin %18,3’ü ve algılanan olumlu ekonomik etkilerin %28,1’i halkın toplulukçu kültürel değerleri tarafından açıklanmaktadır. Beta katsayıları göz önüne alındığında ise, halkın toplulukçu kültürel değeri en çok turizmin algılanan olumlu ekonomik tesirlerini etkilemektedir. Son olarak, Şırnak yerel halkının toplulukçu kültürel değerinin, turizmin halk tarafından algılanan olumsuz sosyoekonomik tesirleri üzerine anlamlı bir etkisi bulunmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turizm algısı, Turizmin sosyoekonomik etkileri, Hofstede kültürel boyutlar, Toplulukçuluk, Şırnak, Perception of Tourism, Socioeconomic Effets of Tourism, Hofstede’s cultural dimensions, Collectivism

Kaynakça

• Alaeddinoğlu, F. (2007). Van Halkının Turisti ve Turizmi Algılama Şekli. Coğrafi Bilimler Dergisi, 5(1), 1-16.
• Alaeddinoğlu, F., & Tekin, M. K. (2020). Turizmin Ekonomik, Sosyo-Kültürel Ve Çevresel Açıdan Yerel Halkın Yaşam Kalitesine Etkileri: Batman Örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 29(2), 243-257.
• Albayrak, A., & Özmen, Ö. N. T. (2018). Turizm Gelişimi İle Kültürel Kimlik Olgusu Arasındaki İlişki: Alaçatı Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(1), 129-150.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (Dokuzuncu Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Batman, O. (2013). Kültürün Turist Tercihleri Üzerine Etkileri: Almanya’da Yaşayan Türkler Üzerine Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 1(1), 1-15.
• Baz, İ̇. (2018). Bir Bölgenin Dinî-Kültürel Değişimi: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Toplum, Devlet ve Tarîkatlar. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 40(41), 1-31.
• Belber, B. (2009). Tatil turizminde turistlerin konaklama işletmesi tercihinde kültürün etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (34), 91-116.
• Buafai, T., & Khunon, S. (2016). Relationship between Hofstede’s cultural dimensions and tourism product satisfaction. International Journal of Economics and Management Engineering, 10(8), 2994-2998.
• Çağlı, I. B. (2012). Türkiye'de yerel kültürün turizm odaklı kalkınmadaki rolü: Gastronomi turizmi örneği (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Deniz, M. (2016). Kayaağıl Köyünde (Uşak) Turizmin Etkileri Üzerine Yerel Halkın Turizm Algısı. Electronic Turkish Studies, 11(18), 57-78.
• Dorcheh, S. A., & Mohamed, B. (2013). Local perception of tourism development: A conceptual framework for the sustainable cultural tourism. J. Mgmt. & Sustainability, 3, 31.
• Duran, E. (2011). Turizm, kültür ve kimlik ilişkisi; turizmde toplumsal ve kültürel kimliğin sürdürülebilirliği.
• Ertaş, Ç. (2018). Kamu Çalışanlarının Turizm Değerlerine Yönelik Farkındalıklarının İncelenmesi: Şırnak Örneği. Mukaddime. 9(2), 103-117.
• Ertaş, Ç. (2019). Şırnak’ta Yaşayan Yerel Halkın Turizme Dönük Metaforik Algısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 720-733.
• Filimonau, V., & Perez, L. (2018). National culture and tourist destination choice in the UK and Venezuela: an exploratory and preliminary study. Tourism Geographies.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18 (1): 39-50.
• Genç, G., Kaya, A. ve Genç, M. (2007). İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkiyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Güz 2007, 8(14), 49–63.
• George, E. W. (2004). Commodifying local culture for tourism development: The case of one rural community in Atlantic Canada (Doctoral dissertation).
• Göktaş, L. S., & Türkeri, İ. (2016). Turizmin Kültürel ve Ahlaki Etkisi: Şanlıurfa İlinde Uygulamalı Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (12), 104-117.
• Güneş, E., & Alagöz, G. (2018). Yerel halkın turizm algısı: Erzincan’da bir araştırma. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 409-442.
• Hair, J., Black, W., Babin, B., & Anderson, R. (2010). Multivariate Data Analysis (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
• Hofstede, G. (1980). Motivation, leadership, and organization: Do American theories apply abroad?. Organizational Dynamics, 9(1), 42-63.
• Hofstede, G. (1984). Cultural Dimensions İn Management And Planning. Asia Pacific Journal of Management, 1(2), 81-99.
• Hofstede, G., & McCrae, R. R. (2004). Personality And Culture Revisited: Linking Traits And Dimensions Of Culture. Cross-cultural research, 38(1), 52-88.
• Hsieh, A. T., & Tsai, C. W. (2009). Does national culture really matter? Hotel service perceptions by Taiwan and American tourists. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research.
• Huang, S. S., & Crotts, J. (2019). Relationships between Hofstede's cultural dimensions and tourist satisfaction: A cross-country cross-sample examination. Tourism management, 72, 232-241.
• Işın, A., & Ünlüönen, K. (2020). Yerel Yiyecek Tüketiminde Gıda Korkusu ve Kültürün Moderatör Etkisi: Yabancı Turistler Üzerine Bir Araştırma. Journal of Yasar University, 15(59).
• Karadağ, D. (2020). Hofstede’nin Kültürel Boyutları Kapsamında Turizm Çalışanlarında Bölgesel Farklılıkların İncelenmesi. Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı. Yüksek lisans Tezi.
• Kim, K., Uysal, M. ve Sirgy, M. J. (2013). How does tourism in a community impact the quality of life of community residents? Tourism Management, 36, 527-540.
• Kozak, M., Crotts, J. C., & Law, R. (2007). The impact of the perception of risk on international travellers. International Journal of Tourism Research, 9(4), 233-242.
• Litvin, S. W., Crotts, J. C., & Hefner, F. L. (2004). Cross‐cultural tourist behaviour: a replication and extension involving Hofstede's uncertainty avoidance dimension. International Journal of Tourism Research, 6(1), 29-37.
• Marzuki, A. (2012). Local residents’ perceptions towards economic impacts of tourism development in Phuket. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 60(2), 199-212.
• Matzler, K., Strobl, A., Stokburger-Sauer, N., Bobovnicky, A., & Bauer, F. (2016). Brand personality and culture: The role of cultural differences on the impact of brand personality perceptions on tourists' visit intentions. Tourism Management, 52, 507-520.
• McAdams, D. P., & Olson, B. D. (2010). Personality Development: Continuity And Change Over The Life Course. Annual Review Of Psychology, 61, 517-542.
• Neubert, M. J., & Cady, S. H. (2001). Program commitment: a multi‐study longitudinal field investigation of its impact and antecedents. Personnel Psychology, 54(2), 421-448.
• Ng, S. I., Lee, J. A., & Soutar, G. N. (2007). Tourists’ intention to visit a country: The impact of cultural distance. Tourism management, 28(6), 1497-1506.
• Nunnally, J. C. (1970). Introduction to psychological measurement. New York, NY, US: McGraw-Hill.
• Özdemir, M., & Kervankıran, İ. (2011). Turizm ve Turizmin Etkileri Konusunda Yerel Halkın Yaklaşımlarının Belirlenmesi: Afyonkarahisar Örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, (24), 1-25.
• Özer, Ö. & Ataman, D. (2020). Turizmin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Mardin Örneği. Journal of New Tourism Trends, 1(1), 55-63.
• Pavlić, I., Portolan, A., & Puh, B. (2015). The social impacts of tourism on local community's quality of life. In 3rd International Scientific Conference Tourism in Southern and Eastern Europe, 3, 259-272.
• Peters, M., Chan, C. S., & Legerer, A. (2018). Local perception of impact-attitudes-actions towards tourism development in the Urlaubsregion Murtal in Austria. Sustainability, 10(7), 2360.
• Rasoolimanesh, S. M., & Jaafar, M. (2016). Residents’ perception toward tourism development: A pre-development perspective. Journal of Place Management and Development.9(1). 91-104.
• Rinuastuti, H., Hadiwidjojo, D., Rohman, F., & Khusniyah, N. (2014). Measuring hofstede's five cultural dimensions at individual level and its application to researchers in tourists' behaviors. International Business Research, 7(12), 143
• Sakal, O. ve Yıldız, S. (2015). Bireycilik Ve Toplulukçuluk Değerleri, Kariyer Çapaları Ve Kariyer Tatmini İlişkisi. Journal of Yaşar University, 10(40), 6612-6623.
• Sarıtaş, Ö. G. M. (1997). Yönetimde Kişilik Faktörü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 12(12), 527-548.
• Singelis, T. M., Triandis, H. C., Bhawuk, D. P., & Gelfand, M. J. (1995). Horizontal And Vertical Dimensions Of İndividualism And Collectivism: A Theoretical And Measurement Refinement. Cross-cultural research, 29(3), 240-275.
• Şanlıoğlu, Ö., & Erdem, A. (2017). Kayseri örneğinde yerel halkın turizm faaliyetlerini nasıl algıladığının tespitine yönelik bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 277-298.
• Toprak, L. (2015). Mardin'de Halkın Turizm Algısı. Electronic Journal of Social Sciences, 14(54). 201-218.
• Triandis, H. C. (1995). Individualism & Collectivism. Westview Press.
• Türker, N., & Karadağ, D. (2019). Kültürel Farklılıklar: Hofstede’nin Kültürel Boyutları Üzerine Trabzon ve Şanlıurfa İllerinde Bir Uygulama. Journal of Economy Culture and Society, (61), 271-295.
• Uçar, M. E. ve Konal, B. (2017). Yatay Dikey Bireycilik/Toplulukçuluk Büyük Beşli Kişilik Özellikleri Ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkiler. Journal of International Social Research, 10(51).
• Uygur, M. N., ve Elmas, R. (2021). Toplumsal Pratikleri Anlamada Weberci Sosyal Bilim Metodolojisinin Olanakları: Kuck Örneği. İçinde İ. Hüseyni, S. ÇELİK, R. SAKUR ve M.N. UYGUR (Ed.), Ekonomik, Siyasal ve Sosyal Boyutlarıyla Şırnak (235-266). Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Ünlüönen, K., & Özekici, Y. K. (2017). Yeni gelişen destinasyonlarda turizm algısı: yozgat ili üzerine bir alan. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 466, 488.
• Wang, Y., Vela, M. R., & Tyler, K. (2008). Cultural perspectives: Chinese perceptions of UK hotel service quality. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research.
• Wasti, S. A., & Eser Erdil, S. (2007). Bireycilik Ve Toplulukçuluk Değerlerinin Ölçülmesi: Benlik Kurgusu Ve INDCOL Ölçeklerinin Türkçe Geçerlemesi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7, 39-66.
• Williams, E. A., Duray, R., & Reddy, V. (2006). Teamwork Orientation, Group Cohesiveness, And Student Learning: A Study Of The Use Of Teams İn Online Distance Education. Journal of Management Education, 30(4), 592-616.
• Woodside, AG, Hsu, SY ve Marshall, R. (2011). Kültürlerin genel teorisinin uluslararası turizm davranışı üzerindeki sonuçları. İş Araştırmaları Dergisi , 64 (8), 785-799.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik Özellikleri ve İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 196-211.
• Zaidan, E. (2016). The impact of cultural distance on local residents perception of tourism development: The case of Dubai in UAE. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 64(1), 109-126.