Türkiye'de Enflasyonun Oluşumu: ARDL Yaklaşımı

Yıl 2010, Cilt: 11 Sayı: 11, - , 01.06.2010

Tuba Şahinoğlu , Kenan Özden Selim Başar , Hayati Aksu

Öz

Bir ülkede enflasyonun nedenlerinin bilinmesi enflasyonla mücadelede başarıya ulaşılmasına yardımcı olacaktır. Bu çalışmada da Türkiye’deki enflasyonun belirleyicileri araştırılmıştır. Bu amaçla 1987:01–2008:04 dönemini kapsayan verilerle ‘Üçgen Enflasyon Modeli’ çerçevesinde bir enflasyon modeli kurulmuştur. ARDL yaklaşımıyla elde edilen uzun dönem modeli sonuçlarına göre yurtdışı fiyat düzeyi, ücretler ve çıktı açığı fiyatlar genel düzeyi üzerinde anlamlı ve pozitif yönlü bir etki yaratmaktadır. Bu değişkenler içinde en önemlisi ise çıktı açığıdır. Kısa dönemde yurtdışı fiyat düzeyi, ücretler ve çıktı açığı fiyatlar genel düzeyi üzerinde pozitif etkiye sahiptir. Ancak çıktı açığının etkisi daha gecikmeli olarak ortaya çıkarken ücretlerin ve yurtdışı fiyat düzeyinin fiyatlar genel düzeyi üzerindeki etkisi daha öncelikli yaşanmaktadır. Model para ve maliye politikaları dikkate alınarak genişletildiğinde, fiyatlar genel düzeyi ile bütçe açığı arasında negatif yönlü bir ilişki ortaya çıkmaktadır. Para arzı ise fiyatlar genel düzeyini önce pozitif sonra negatif yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akyürek, C. (1999), “An Empirical Analysis of Post-Liberalization Inflation in Turkey”, Yapı Kredi Economic Review, Vol:10, No:2, December, 31–53.
• Altıntaş, H., Çetintaş, H., Taban, S.(2008), “Türkiye’de Bütçe Açığı, Parasal Büyüme ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi:1992-2006”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, 185-208.
• Aslandoğan, A. (2005), Türkiye’de 1980 Sonrası Enflasyonun Nedenleri, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Bildirici, M. (1999), “Rasyonel Beklenti”, Ekonomik Yaklaşım, c. 10, 31–60.
• Boratav, K. (1990), İstikrar ve Yapısal Uyum Politikalarının Bir Bilançosuna Doğru, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, No: 9, Ankara.
• Domaç, İ.(2003), "Explaining and Forecasling Inflation in Turkey", Working Paper, The Central Bank of Turkey.
• Dornbusch, R. , Fischer, S. (1998), Makroekonomi, Çeviren: Ak, Salih vd., Akademi Yayınları, Ankara.
• Emsen, Ö. S., Aksu, H., Başar, S. (2001) “Türkiye’de bütçe Açıkları ve Enflasyon İlişkileri”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 3-4, 17-28.
• Ercan, F. (1997), Para ve Kapitalizm, Ceylan Yay., No: 23, İstanbul.
• Eren, E. (1993), “Politika ve Ekonomi: Siyasal Konjonktür Dalgaları”, İktisat, İşletme ve Finans, Sayı:8, 89, 59–64.
• Frisch, H. (1989), Enflasyon Teorileri, Çeviren: E. Oktay ve A. Yiğidim, Elif Matbaacılık Ltd., Ankara.
• Gordon, R.J. (1990), “What is New Keynesian Economics?”, Journal of Economic Literature, Vol:28, 1117–1171.
• Gordon, R.J. (1997), “The Time-Varying NAIRU and its Implications for Economic Policy”, The Journal of Economic Perspectives, Vol.11, No:1, 11–32.
• Gül, E., Ekinci, A.(2006), “Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984-2003”, Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/1, 91-106.
• Karluk, R. (1996), Türkiye Ekonomisi: Tarihsel Gelişim, Yapısal ve Sosyal Değişim, 4. B., Beta Yayınları, No: 607, İstanbul.
• Kibritçioğlu, A., Rittenberg, L., Selçuk, F.(2002), “Inflation and Disinflation in Turkey”, Aldershot, UK&Burlington, Ashgato, 43-76.
• King, R. G. (2000), “The New IS-LM Model: Logic and Limits”, Federal Reserve Bank of Richmond Economic Quarterly, 86(3), 45–103.
• Kotwal, O. P. (1987), Theories of Inflation: A Critical Survey, The McGraw-Hill Publishing Companies.
• Kwiatkowski, D., Phillips, P.C.B., Schmidt, P., Shin, Y., (1992). “Testing the null of stationarity against the alternative of a unit root: How sure are we that economic time series have a unit root?”, Journal of Econometrics, 54, 159–178.
• Neftçi, S. (1991), Enflasyon, Stabilizasyon Programı, Hedefler, Analiz ve Tedbirler, Ankara.
• Öniş, Z., Özmucur, S. (1987), Türkiye’de Enflasyon, TO Yay., No: 1987-5, İstanbul.
• Özgün, D. B. (2000), An Empirical Approach to Fiscal Deficits and Inflation: Evidence From Turkey, Hazine Müsteşarlığı, Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Pesaran, M.H., Shın, Y., Smıth, R.J.(2001), “Bound Testing Approaches to The Analysıs of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, J. Appl. Econ. 16, 289–326.
• Romer, D. (1996), Advanced Macroeconomics, The McGraw-Hill Publishing Companies, Inc., New York.
• Saatçioğlu, C., Korap H. L.(2006), “Determinants of Turkish Inflation”, Turkish Economic Association, Discussion Paper, 1-24.
• Saatçioğlu, C., Korap, H.L.(2008), “Talep-Çekişli ve Maliyet-İtişli Enflasyonist Etkenlerin Türkiye Ekonomisi Koşullarında Karşılaştırılması: Uygulanabilir bir Enflasyon Hedeflemesi Sistemi İçin Şoklara Karşı Duyarlılık Çözümlemesi ve Sistem Ayrıştırması”, 2. Ulusal İktisat Kongresi, İzmir, 1-20.
• Stiglitz, J. E. (1991), “Alternative Approaches to Macroeconomics: Methodological Issues and the New Keynesian Economics”, NBER Working Paper Series, Working Paper No: 3580.
• Toprak, M. (1993), “1980 Sonrasında Ekonomide Yapısal Değişme ve Finansal Derinleşme”, İktisat, İşletme ve Finans, Sayı: 83, 18–32.
• Uygur, E. (2001), “Enflasyon, Para ve Mali Baskı: İktisat Politikalarında Geri Kalmışlık”, İktisat, İşletme ve Finans, Sayı: 189, Aralık, 7–23.