Türkiye'de Hizmet Ticareti ve Ekonomik Büyüme İlişkisi

Yıl 2011, Cilt: 16 Sayı: 16, - , 01.12.2011

Erol Çakmak , Eda Bozkurt Hayati Aksu , Ömer Emsen

Öz

Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde hizmet ticareti ve GSYİH ilişkisi araştırılmıştır. Literatürde hizmet ticareti ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki, ekonomilerin dışa açıklık ve gelişmişlik düzeyine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Bu ilişki, gelişmiş ülkeler için daha çok pozitif yönlü olmakla birlikte, az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeler açısından belirsizlik taşımaktadır. Hizmet ticareti ve GSYİH arasındaki ilişki üzerine yapılan deneysel çalışmalarda, genellikle regresyon, birim kök ve eş bütünleşme analizleri kullanılmaktadır. Bu çalışmada ise söz konusu ilişki, Türkiye için ARDL yöntemiyle test edilmiştir. Hem kısa dönem hem de uzun dönem test sonuçlarına göre Türkiye ekonomisinde hizmet ticaretinin ekonomik büyüme üzerine etkileri negatif iken; modelde yer alan bir diğer bağımsız değişken olan ekonominin dışa açıklığının etkisi pozitif çıkmıştır. Türkiye ekonomisinin içinde bulunduğu gelişmişlik düzeyinde, hizmet ticaretinin ekonomik büyüme üzerinde pozitif etkilerinin henüz görülemediği anlaşılmıştır. Dışa açıklıkla birlikte hizmet ticaretinin gelişme trendini sürdürmesi halinde ekonomik büyüme üzerinde pozitif etkilerin görülmeye başlanacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Aslan, Ö. ve İ. Küçükaksoy (2006), “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 4: 25–38.
• Bahar, O. (2006), “Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı”, Muğla Üniversitesi, İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(2): 119–136.
• Banga R. (2005), Critical Issues In India’s Service-Led Growth, Indian Council for Research on International Economic Relations Working Paper, No.171.
• Bhagwati J.N. (1987), “Trade in Services and the Multilateral Trade Negotiations”, The World Bank Economic Review, 1(4): 549-569.
• Brooks, C. (2007), Introductory Econometrics for Finance, Cambridge University Pres, Cambridge.
• Çakmak, E. (1996), Uluslararası Hizmet Ticareti Gelişme Seyri, Teorideki Yeri ve Politika Sorunları, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F., Erzurum.
• Coşkun M., F. Temizel ve A.S. Taylan (2009), “Bankacılık Sektörü Hisse Senedi Getirileri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Kocaeli Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(7): 1-18.
• D.P.T. (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Hizmet Ticaretinin Serbestleştirilmesi Özel İhtisas Komisyon Raporu, DPT: 2543- ÖİK: 559, Ankara.
• Ekinci, M.B. (2008), Uluslararası Hizmet Ticaretinde Gelişmeler: Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye, İstanbul Ticaret Odası, No 10, İstanbul.
• El Khoury, A.C. and A. Savvides (2006), “Openness in Services Trade and Economic Growth”, Economics Letters, 92(2): 277-283.
• Emsen, Ö.S. ve M.K. Değer (2007), “İktisadi ve Siyasal Liberalizasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkileri: Geçiş Ekonomileri Üzerine Panel Veri Analizi”, Atatürk Üniversitesi İİBF Fakültesi Dergisi, 21(2): 161–195.
• François, J.F. and L. Schuknecht (1999), Trade in Financial Services: Pro-competitive Effects and Growth Performance, CEPR Discussion Paper 2144.
• Frankel, J.A. and D. Romer (1999), “Does Trade Cause Growth?”, The American Economic Review, 89(3): 379-399.
• Gujarati, D.N. (2003), Temel Ekonometri, (Çev: Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen), Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Gündoğan, N. (2002), Hizmetler Sektöründe İstihdam, Kamu-İş Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 7/1, Ankara.
• Handsa, S.K. (2003), Sustainability of Services-Led Growth: An Input Output Analysis of the Indian Economy, RBI Occasional Papers.
• Hoekman, B. and A. Mattoo (2008), Services Trade and Growth, The World Bank, Development Research Group, Trade Team.
• Hill, T.P. (1977), “On Goods and Services”, Review of Income and Wealth, 23(4): 315-338.
• Kar, M. ve E.J. Pentecost (2000), Financial Development and Economic Growth in Turkey: Further Evidence on the Causality Issue, Department of Economics Economic Research Paper No. 00/27, Southborough University.
• Keck, A. and C. Djıoack-Zebaze (2009), “Telecommunications Services in Africa: The Impact of WTO Commitments and Unilateral Reform on Sector Performance and Economic Growth”, World Development, 37(5): 919-940.
• Kiyota, K. (2005), “Services Content of Japanese Trade”, Japan and the World Economy, 17(3): 261-292.
• Lam, P.L. and A. Shiu (2010), “Economic Growth, Telecommunications Development and Productivity Growth of the Telecommunications Sector: Evidence around the World”, Telecommunications Policy, 34(4): 185-199.
• Lautier, M. (2008), “Export of Health Services from Developing Countries: The Case of Tunisia”, Social Science & Medicine, 67(1): 101-110.
• Lee, C.C. and C.P. Chang (2008), “Tourism Development and Economic Growth: A Closer Look at Panels”, Tourism Management, 29(1): 180-192.
• Lee, J. (2008), “Trade, FDI, and Productivity Convergence: A Dynamic Panel Data Approach in 25 Countries”, Japan and the World Economy, 21(3): 226-238.
• Madden, G. and S.J. Savage (1998), “CEE Telecommunications Investment and Economic Growth”, Information Economics and Policy, 10(2): 173-195.
• Maroto-Sanchez, A. and J.R. Cuadrado-Roura (2009), “Is Growth of Services an Obstacle to Productivity Growth? A Comparative Analysis”, Structural Change and Economic Dynamics, 20(4): 254-265.
• Mattoo, A., R. Rathindran and A. Subramanian (2001), “Measuring Services Trade Liberalization and Its Impact on Economic Growth: An Illustration”, Journal of Economic Integration, 21(1): 64-98.
• Özdemir, A.R. ve O. Öksüzler (2006), “Türkiye’de Turizm Bir Ekonomik Büyüme Politikası Aracı Olabilir Mi? Bir Granger Nedensellik Analizi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16): 107–126.
• Pesaran, M.H., S. Yongcheol and J.S. Richard (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3): 289-326.
• Po, W.C. and B.N. Huang (2008), “Tourism Development and Economic Growth-A Nonlinear Approach”, Physica A, 387(22): 5535-5542.
• Wood, A., and J. Mayer (2000), “Africa’s Export Structure in a Comparative Perspective”, Cambridge Journal of Economics, 25(3): 369-394.
• World Bank (2010), World Development Indicators, Washington D.C.