Vergi Algısı ve Vergi Bilinci Üzerine Bir Araştırma: İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerinde Vergi Algısı ve Bilinci

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 19, - , 01.06.2013

Metin Sağlam

Öz

Bireylerin vergiye ilişkin kurallara uyması ve vergiye ilişkin ödevlerini kendiliğinden yerine getirmesi önemlidir. Bu durum vergiye uyum olarak adlandırılmaktadır. Bireylerin vergiye uyumu, vergi algılarına ve vergi bilinçlerine bağlıdır. Bu çalışmada bir anket ile Hitit Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerinin vergiye ilişkin algıları ve vergi bilinçleri ölçülmeye çalışılmıştır. Çalışmaya ilişkin veri seti 330 öğrenciye uygulanan anketten elde edilmiştir. Amprik uygulamada öncelikle tanımlayıcı istatistikler cevapların sıklıkları ve yüzdeleri verilmiştir ve yorumlanmıştır. Sonra Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri hipotezlerin sınanması için kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2006), Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, 10. Baskı, Ankara.
• Aktan, C.C. (2006), “Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı”, Vergileme Ekonomisi ve Psikolojisi, Editörler: Coşkun C. Aktan, Dilek Dileyici ve İstiklal Y. Vural, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 125–136.
• Aktan, C.C., D. Dileyici, Ö. Saraç (2006), “Vergilere Karşı Tepkiler ve Vergilerin Ahlaki ve Sosyo-Psikolojik Sınırları”, Vergileme Ekonomisi ve Psikolojisi, Editörler: Coşkun C. Aktan, Dilek Dileyici ve İstiklal Y. Vural, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 159-171.
• Aktan, C.C., H. Çoban (2006), “Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi Perspektiflerinden Vergiye Karşı Tutum ve Davranışları Belirleyen Faktörler”, Vergileme Ekonomisi ve Psikolojisi, Editörler: Coşkun C. Aktan, Dilek Dileyici ve İstiklal Y. Vural, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 137-157.
• Alm J., C. McClellan (2012), “Tax Morale and Tax Compliance from the Firm’s Perspective”, Kyklos, Vol. 65, February 2012, No. 1, 1–17.
• Bayraklı, H.H., N.T. Saruç, İ. Sağbaş (2004), “Vergi Kaçırmayı Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Vergi Kaçaklarının Önlenmesi: Anket Çalışmasının Bulguları”, Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, Uludağ Üniversitesi, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara, 204-241.
• Cansız, H. (2006), “Vergi Mükelleflerinin Vergiyi Algılama Hakkındaki Görüşleri: Afyonkarahisar İli Örneği, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, C.VIII, S.2, 2006, 115–138.
• Çelebi, K. (2012), “Mali Olaylara Sosyolojik Yaklaşımın Önemi”, Mali Sosyoloji Üzerine Denemeler, Editör: Kemal Çelebi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No: 2012/418, 1–13.
• Çelikkaya, A. (2002), “Mükelleflerin Vergiye Gönüllü Uyumunu Etkileyen Faktörler”, e-akademi Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler, aylık İnternet Dergisi, Sayı 5.
• Çelikkaya, A., H. Gürbüz (2008), “Mükelleflerin Vergiye Karşı Tutum ve Davranışlarını Etkileyen Çeşitli Değişkenler Arasındaki İlişkinin Analizi”, Sosyoekonomi, Temmuz-Aralık 2008-2, 23-54.
• Çiçek, H. (2006), Psikolojik ve Sosyal Yönden Yükümlülerin Vergiye Karşı Tutum ve Tepkileri (İstanbul İli Anket Çalışması), İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yayın No:65, İstanbul.
• Çiçek, H., M. Karakaş, A. Yıldız (2008), Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Vergi Yükümlülerinin Vergiyi Algılama ve Tutum Analizi: Bir Alan Araştırması, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No:2008/381, Ankara.
• Çoban, H. ve S. Sezgin (2004), “Vergi Mükelleflerinin Davranışları Üzerine Amprik Bir İnceleme: Denizli Örneği”, Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, Düzenleyen Uludağ Üniversitesi, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara, 776–792.
• Damjanovic, T., D. Ulph (2010), “Tax Progressivity, Income Distribution and Tax Non-compliance”, European Economic Review, 54 (2010) 594–607.
• Dornstein, M. (1987), “Taxes:Attitudes and Perceptions and Their Social Bases”, Journal of Economic Psychology, 8, 1987, 55-76.
• Düzen, N.E. (2006), “Duygu-Durumlarda Yönelmişliğin İkili Yapısı: Bilinç Oluşumunda Bilişsel İşlemler ve Duygusal İzlemler Etkileşimi”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gerçek, A., M. Yüce, (1998), Mükelleflerin Vergiye Yaklaşımı Açısından Türk Vergi Sisteminin Değerlendirilmesi, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası, Bursa.
• Işık, A.K. (2009), “Kültür ve Kalkınma: Vergi Kültürü Örneği”, Ege Akademik Bakış, 9 (2), 851–865.
• İnceoğlu, M. (2010), Tutum Algı İletişim, Beykent Üniversitesi Yayınları No:69, 5. Baskı, İstanbul.
• İpek, S. ve İ. Kaynar (2009), “Vergiye Gönüllü Uyum Konusunda Çanakkale İline Yönelik Amprik Bir Çalışma”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt:16, Sayı 1, 173–190.
• Karyağdı, N. (2010), “Mükelleflerin Vergi Yasalarına Uyumunda YMM’lerin ve SMMM’lerin Rolü”, Yaklaşım Dergisi, Şubat 2010, Sayı:206, <http://www.yaklasim.com/mevzuat/dergi/makaleler/20100216253.htm>, Erişim: 05.02.2011.
• Muter, N.B. ve P. Mastar Özcan (2012), “Sosyo-Psikolojik Yönleri ile Vergi Kaçakçılığı”, Mali Sosyoloji Üzerine Denemeler, Editör: Kemal Çelebi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No: 2012/418, 15–32.
• Muter, N.B., S. Sakınç, K Çelebi (1993), Mükelleflerin Vergi Karşısındaki Tutum ve Davranışları Araştırması, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Newbold, P. (2009), İşletme ve İktisat İçin İstatistik, Çeviren Ümit Şenesen, Literatür Yayınları 44, 7. Basım, İstanbul.
• Ömürbek, N., H.G. Çiçek ve S. Çiçek (2007), “Vergi Bilinci Üzerine Bir İnceleme: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Yapılan Anketin Bulguları”, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık Sayı: 153 (2), 102-122.
• Özdemir, A.R., H. Ayvalı (2007), “Vergi Bilincine Sahip Bireylerin Fiş veya Fatura Alma Duyarlılığını Etkileyen Faktörler”, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık Sayı: 153 (2), 51-73.
• Riahi-Belkaoui, A. (2004), “Relationship between Tax Compliance Internationally and Selected Determinants of Tax Morale”, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 13 135–143.
• Sağbaş, İ. ve A. Başoğlu (2005), “İlköğretim Çağındaki Öğrencilerin Vergileri Algılaması: Afyonkarahisar İli Örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, (C.VII, S.2, 2005), 123–144.
• Taytak, M. (2010), “İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinde Vergi Bilincinin Tespiti: Ampirik Bir Araştırma”, Maliye Dergisi, Ocak-Haziran Sayı: 158 (1), 496–512.
• Torgler, B. (2005), “Tax Morale and Direct Democracy”, European Journal of Political Economy, Vol 21 (2005) 525–531.
• Ünlü, S. (2001), Psikoloji, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayın No:710.
• Wenzel, M. (2004), “An Analysis of Norm Processes in Tax Compliance”, Journal of Economic Psychology, 25 (2004) 213–228.
• Yüce, M. (2006–2007), “Eski Sovyet Birliği Ülkelerinde Mükelleflerin Vergiye Bakışı Üzerine Bir Çalışma”, Akademik Araştırmalar Dergisi, Yıl 8, Sayı:31, Kasım 2006-Ocak 2007, 65–81.