Kayıt Dışı İstihdama Neden Olan Faktörlerin DEMATEL Tabanlı Analitik Ağ Süreci Yöntemi ile Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 48, 249 - 270, 28.04.2021

Gözde Koca , Özüm Eğilmez , Suna Güler

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.02.13

Cited By: 1

Öz

Uzun yıllardır kayıt dışı istihdam Türkiye’nin önemli sorunlarından biridir. Özellikle de son yıllarda bu sorunun önlenmesi / azaltılması için çeşitli yaptırımlar ve teşvikler uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmada kayıt dışı istihdama neden olan faktörler, ÇKKV (Çok Kriterli Karar Verme) yöntemleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nda kayıt dışı istihdamla mücadele eden beş sosyal güvenlik denetmeninin uzman görüşüne başvurularak incelenmiştir. Yöntem olarak faktörlerin birbirleri ile olan ilişkilerini belirleyen DEMATEL (The Decision Making Experiment and Evaluation Laboratory) ile bu ilişkileri kullanarak faktörleri ağırlıklandıran Analitik Ağ Süreci (AAS) kullanılmıştır. Kayıt dışı istihdama yol açan makro faktörlerden “ekonomik faktörler” en önemli ana faktör; “işsizlik” en önemli faktör olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kayıt Dışı İstihdam, Politika Yapıcılar, DEMATEL, AAS, Çok Kriterli Karar Verme

Evaluation of the Factors Causing Informal Employment by DEMATEL Based Analytical Network Process Method

Öz

For many years, informal employment is an important problem in Turkey. Especially in recent years, various sanctions and incentives have been applied to prevent/reduce this problem. In this study, MCDM (Multiple Criteria Decision Making) methods are utilized to determine the factors that cause informal employment using expert opinions of five Social Security Supervisors working against informal employment in the Social Security Institution of Turkey. Specifically, DEMATEL (The Decision-Making Experiment and Evaluation Laboratory) is used to determine the relations of the factors with each other, and the Analytical Network Process (ANP) is used to determine the weights associated to the factors. The findings indicate that while “economic factors” prevail to be the foremost essential factors, “unemployment” is determined to be the most critical sub-factor among the macro factors that lead to informal employment.

Anahtar Kelimeler

Informal Employment, Policy Makers, DEMATEL, ANP, Multiple Criteria Decision Making

Kaynakça

• Aydemir, Ş. (1994), Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi, Acar Matbaası, İstanbul.
• Casson, M. & M.G. Della & U. Kambhampati (2010), “Formal and informal institutions and development”, World Development, 38(2),137-141.
• Chong, A. & M. Gradstein (2007), “Inequality and informality”, Journal of PublicEconomics, 91(1-2), 159-179.
• Dam, M.M. & Ş. Ertekin & N. Kızılca (2018), “Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Boyutu: Ekonometrik Bir Analiz”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 293-318.
• Dreher, A. & F. Schneider (2010), “Corruption and the Shadow Economy: An Empirical Analysis”, Public Choice, 144 (1), 215-238.
• Feld, L.P. & F. Schneider (2010), “Survey on the shadow economy and undeclared earnings in OECD countries”, German Economic Review, 11(2), 109-149.
• Fialová, K. & O. Schneider (2011), “Labor institutions and their impact on shadow economies in Europe”, World Bank Policy Research Working Paper, (5913).
• Fidan, H. & S. Genç (2013), “Kayıtdışı İstihdam ve Kayıtdışı İstihdama Etki Eden Mikro Faktörlerin Analizi: Türkiye Özel Sektör Örneği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 137-150.
• Fontela, E. & A. Gabus (1976), “The DEMATEL Observer”, DEMATEL 1976 Report, Battelle Geneva Research Center, Switzerland, Geneva.
• Frey, B.S. & H. Weck (1983), “Bureaucracy and the Shadow Economy: A Macro-Approach”, içinde: H. Hanusch (ed.), Anatomy of Government Deficiencies, Berlin: Springer, 89-109.
• Galiani, S. & F. Weinschelbaum (2012), “Modeling informality formally: house holds and firms”, Economic Inquiry, 50(3), 821-838.
• Harker, P.T. & L.G. Vargas (1987), “The theory of ratio scale estimation: Saaty’s analytic hierarchy process”, Management Science, 33(11), 1383-1403.
• Hazans, M. (2011), “Informal workers across Europe: Evidence from 30 European countries”, World Bank Policy Research Working Paper, (5912).
• Heritage Foundation (2011), The 2011 Index of Economic Freedom, <http://www.heritage.org/index>, 14.02.2021.
• Hwang, B.-N. & N.-Y. Pai & C.-C. Lu & Y. Keny (2014), “The Design Decision of Online Game Development Based on a MCDM Model Combining Dematel with ANP Method”, Journal of Theoretical & Applied Information Technology, 63(2), 486-498.
• Johnson, S. & D. Kaufmann & A. Shleifer & M.I. Goldman & M.L. Weitzman (1997), “The unofficial economy in transition”, Brookings papers on economic activity, 1997(2), 159-239.
• Johnson, S. & D. Kaufmann & P. Zoido-Lobatón (1998), “Regulatory Discretion and the Unofficial Economy”, The American Economic Review, 88(2), 387-392.
• Jonasson, E. (2012), “Government effectiveness and regional variation in informal employment”, Journal of Development Studies, 48(4), 481-497.
• Korkmaz, A. (2003), “Türkiye’de Kayıtdışı İstihdam Gerçeğine Bir Bakış”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (45), 51-96.
• Langbein, L. & S. Knack (2010), “The world wide governance indicators: six, one, ornone?”, Journal of Development Studies, 46(2), 350-370.
• Mahiroğulları, A. (2017), “Türkiye’de Kayıtdışı İstihdam ve Önlemeye Yönelik Stratejiler”, Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 22(2), 547-565.
• Muhammad, M.N. & N. Cavus (2017), “Fuzzy DEMATEL Method for Identifying LMS Evaluation Criteria”, Procedia Computer Science, 120, 742-749.
• OECD/ILO (2019), Tackling Vulnerability in the Informal Economy, Development Centre Studies, OECD Publishing, Paris.
• Perry, G.E. & O. Arias & P. Fajnzylber & W.F. Maloney & A. Mason & J. Saavedra-Chanduvi (2007), Informality: Exit and exclusion, The World Bank.
• S.S.K. (2000), 2000 Yılı İstatistik Yıllığı.
• S.S.K. (2001), 2001 Yılı İstatistik Yıllığı.
• Schneider, F. & A. Buehn & C.E. Montenegro (2010), “Shadow economies all over the world: New estimates for 162 countries from 1999 to 2007”, World Bank policy research working paper, (5356).
• Schneider, F. & D. Enste (2000), “Shadow Economies: Size, Causes, and Consequences”, The Journal of Economic Literature, 38(1): 77-114.
• Shieh, J.-I. & H.-H. Wu &K.-K. Huang (2010), “A DEMATEL Method in Identifying Key Success Factors of Hospital Service Quality”, Knowledge-Based Systems, 23(3), 277-282.
• Taylor, M.P. (1996), “Earnings, Independence or Unemployment: Why Become Self Employed?” Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 58(2), 253-265.
• Toptaş, Ü. (1998), “Türkiye’de Kayıtdışı Ekonominin Nedenleri”, Türkiye Esnaf-Sanatkâr ve Küçük Sanayi Araştırma Enstitüsü (TES-AR) Yayınları, Ankara.
• Us, V. (2004), “Kayıt Dışı Ekonomi Tahmini Yöntem Önerisi: Türkiye Örneği”, Discussion Paper, No. 2004/17, Turkish Economic Association, Ankara.
• Watts, M.J. (2000), “The Dimensions and Costs of Unemployment in Australia”, içinde: S. Bell (ed.) The Unemployment Crisis: Which Way Out?, Cambridge University Press, 21-48.
• Wu, W.-W. (2008), “Choosing Knowledge Management Strategies by Using a Combined ANP and DEMATEL Approach”, Expert Systems with Applications, 35(3), 828-835.