Sosyal Koruma Harcamalarının Gelir Eşitsizliği Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 59, 383 - 404, 31.01.2024

Tarık Zeki Yılmaz , Cemil Rakıcı

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2024.01.17

Öz

Gelir dağılımı, başta ekonomi olmak üzere birçok alanda olumsuzluklara neden olmaktadır. Gelir dağılımının piyasa güçlerine bırakıldığında kendi başına giderilememesi nedeniyle hükümetler, uyguladıkları politikalarla gelir dağılımına müdahale etmektedirler. Bu bağlamda, hükümetlerin yaptıkları sosyal koruma harcamalarının gelir dağılımı eşitsizliği üzerindeki etkisi çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Türkiye’de sosyal koruma harcamalarının alt bileşenleri ile birlikte gelir dağılımı eşitsizliği üzerindeki uzun dönemli etkisinin ölçülmesi, çalışmanın özgün değerini oluşturmaktadır. Bu noktadan hareketle, Türkiye’de 1987-2018 döneminde yapılan sosyal koruma harcamalarının alt bileşenleriyle birlikte gelir eşitsizliği üzerindeki etkisi ARDL modeli yardımıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, Türkiye’de sağlık harcamaları haricinde sosyal koruma harcamalarının gelir dağılımı eşitsizliğini azalttığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gelir Eşitsizliği, Sosyal Koruma Harcamaları, Türkiye, ARDL Modeli

The Effect of Social Protection Expenditures on Income Inequality: The Case of Türkiye

Öz

Income inequality causes negativities in many areas, especially in the economy. Governments intervene in income distribution with the policies they implement. The effect of public social protection expenditures on income inequality is the subject of the study. Measuring the long-term impact of social protection expenditures on income inequality, together with its sub-components, constitutes the unique value of the study. The effect of social protection expenditures on income inequality with its sub-components in the 1987-2018 period in Türkiye was analysed using the ARDL model. The findings reveal that social protection expenditures, except for health expenditures, reduce income inequality in Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Income Inequality, Social Protection Expenditures, Türkiye, ARDL Model

Kaynakça

• Ait Mansour, H. (2016), Accessibility of Vulnerable Groups to Social Protection Programmes in the OIC Member Countries, Standing Committee for Economic and Commercial Cooperation of the Organization of Islamic Cooperation (COMCEC), Ankara.
• Alam, I. & R.M. Quazi (2003), “Determinants of Capital Flight: An Econometric Case Study of Bangladesh”, International Review of Applied Economics, 17(1), 85-103.
• Altunöz, U. & F. Çondur (2018), “Sosyal Güvenlik Harcamaları Gelir Dağılımında Etkin mi? Türkiye Ekonomisi için Nedensellik Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, CEEİK 2018 Özel Sayısı, 173-189.
• Baylan, M. (2015), “Sosyal Güvenlik Harcamalarının Makroekonomik Etkileri: Bir Literatür Taraması”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 29-52.
• Baylan, M. (2019), “Impact of Social Security Expenditures on Income Distribution: Case of Turkey”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2579-2593.
• Cammeraat, E. (2020), “The Relationship Between Different Social Expenditure Schemes and Poverty, Inequality and Economic Growth”, International Social Security Review, 73(2), 101-123.
• d'Agostino, G. et al. (2018), “Further Evidence of the Relationship Between Social Transfers and Income Inequality in OECD Countries”, ECINEQ WP Series, 2018-482.
• Dayar, H. & A. Akıncı (2020), “Kamu Sosyal Transfer Harcamalarının Kişisel Gelir Dağılımına Etkisi”, Maliye Dergisi, 179, 172-185.
• Demiryürek-Ürper, T. (2018), “Kamu Harcamalarının Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı.
• Erçakar, M.E. & H. Güvenoğlu (2018), “Türkiye’de Gelir Dağılımı ve Sosyal Koruma Harcamalarına Bir Bakış”, NKÜ Sosyal Bilimler Metinleri, 2018/1, 38-53.
• Esen, E. vd. (2012), “Feldstein-Horioka Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Sınanması: ARDL Modeli Uygulaması”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 251-267.
• Holmes, R. & C. Lwanga-Ntale (2012), “Social Protection in Africa: A Review of Social Protection Issues in Research”, Partnership for African Social and Governance Research (PASGR) Scoping Study, <http://www.pasgr.org/wp-content/uploads/2017/01/Social-protection-in-Africa_A-review-of-social-protection-issues-in-research.pdf>, 08.12.2023.
• İlgün, M.F. (2015), “Kamu Sosyal Harcamalarının Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkelerine Yönelik Panel Veri Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 493-516.
• İnam, B. (2019), “Sosyal Harcamaların Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalkavan, H. & İ. Ersin (2020), “Sosyal Harcamalar ile Gelir Dağılımı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: OECD Üzerine Bir Uygulama”, Sosyal Güvence Dergisi, (17), 265-282.
• Kozuharov, S. & V. Petkovski (2018), “The Impact of Social Transfers on Inequality Measured by Gini Index: The Example of Macedonia”, UTMS Journal of Economics, 9(1), 49-61.
• Luebker, M. (2011), “The Impact of Taxes and Transfers on Inequality”, International Labour Office, Travail Policy Brief, No: 4, <https://www.ilo.org/travail/info/publications/WCMS_160436/lang--en/index.htm>, 24.03.2023.
• MacKinnon, J.G. (1996), “Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests”, Journal of Applied Econometrics, 11(6), 601-618.
• Mahmud F.E. & J. Sharpe (2021), Social Protection’s Contribution to Social Cohesion, Canberra: Commonwealth of Australia, Department of Foreign Affairs and Trade.
• Narayan, P.K. & R. Smyth (2006), “What Determines Migration Flows from Low-income to High-Income Countries? An Empirical Investigation of Fiji-US Migration 1972-2001”, Contemporary Economic Policy, 24(2), 332-342.
• Narayan, P.K. (2005), “The Saving and Investment Nexus for China: Evidence from Cointegration Tests”, Applied Economics, 37(17), 1979-1990.
• OECD, (2019), Can Social Protection Be an Engine for Inclusive Growth?, Development Centre Studies, OECD Publishing, Paris.
• Osabohien, R. et al. (2020), “Population-Poverty-Inequality Nexus and Social Protection in Africa”, Social Indicators Research, 151, 575-598.
• Özçağ, M. (2015), “Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Dışa Açıklık İlişkisi: ARDL Modeli”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 605, 7-17.
• Pesaran, M.H. et al. (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
• Phillips, P.C.B. & P. Perron (1988), “Testing For A Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75(2), 335-346.
• Polat, M.A. (2020), “Sosyal Amaçlı Transfer Harcamalarının Gelir Dağılımına Etkisi: OECD Ülkelerine Yönelik Panel Veri Analizi”, BMIJ, 8(4), 764-796.
• Sanchez, A. & A.L. Perez-Corral (2018), “Government Social Expenditure and Income Inequalities in the European Union”, Hacienda Pública Española/Review of Public Economics, 227(4), 133-156.
• Sinram, S. (2019), Opening the Black-Box of Cabinet-Level Politics, <https://books.google.com.tr/books?id=u42sDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=inauthor:%22Sarah+Sinram%22&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjqopSfq7roAhUqyaYKHacLADoQuwUILjAA#v=onepage&q&f=false>, 08.12.2023.
• Tandoğan, D. & M.C. Genç (2020), “Türkiye’de Demokrasinin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerindeki Etkisi: ARDL Yaklaşımı”, Business and Economics Research Journal, 11(3), 635-646.
• Ulu, M.İ. (2018), “The Effect of Government Social Spending on Income Inequality in OECD: A Panel Data Analysis”, International Journal of Economics Politics Humanities and Social Sciences, 1(3), 184-202.
• United Nations (2018), “Promoting Inclusion Through Social Protection”, Report on the World Social Situation 2018, <https://www.un.org/development/desa/dspd/wp-content/uploads/sites/22/2018/06/rwss2018-full-advanced-copy.pdf>, 24.03.2023.