Eski Smyrna'nın Keşfi

Yıl 2017, Sayı: 42, 67 - 78, 29.12.2017

Duygu Akar Tanrıver

Öz

Günümüzde İzmir'in Bayraklı ilçesinde yer alan
küçük bir tepeciğin üzerinde kurulmuş olan Eski Smyrna kenti, Roma İmparatorluk
Devri'nden sonra gözlerden uzak kalmış ve yeri unutulmuştur. Pagos (Kadifekale)
eteklerinde Büyük İskender sonrasında yeniden kurulmuş olan Yeni Smyrna, tarih
boyunca hafızalardan silinmemişken, Eski Smyrna'nın yeri 19. yüzyılda Gropius
adında bir gezgin tarafından keşfedilinceye kadar bilinmez. 1801 ya da birkaç
yıl sonra keşfedilmesinden sonra, 1825 yılında Prokesch von Osten kentte
görülebilen kalıntıları tanımlar. Bu sırada, Pausanias ve Strabon gibi antik
kaynaklardaki bilgileri yorumlayan diğer Avrupalı gezginler, efsanevi
Tantalos'un kentini ve mezarını bulmak için Yamanlar Dağı'nın (Sipylos) yamaçlarında
araştırmalar yapmaktadır. Bu araştırmalar, Eski Smyrna'nın mezarlarının ve
kalelerinin keşfedilmesine yol açarken, kent merkezinin dikkatlerden kaçması
sonucunu doğurmuştur. 1930 yılında, F. ve H. Miltner'in Hacı Muço adı verilen
küçük tepecikte bir yıllık bir arkeolojik kazı yapmasıyla, Eski Smyrna'nın asıl
yerleşim yerinin burası olduğu ortaya çıkar. Kentteki ilk sistemli kazılar ise
ancak 1948 yılında E. Akurgal ve J. Cook tarafından başlatılır.

Anahtar Kelimeler

İonia, Smyrna, Sipylos, Tantalos, Tarihi Coğrafya

Kaynakça

• Aelius Aristides, B. Keil (ed.). Aelii Aristidis Smyrnaei, Quae Svpersvnt omnia Vol II, Berlin. 1898.
• Akurgal, E. (1945). “Izmir ve Dolaylarindaki Eski Eserler Hakkinda Bir Not”, Arkeoloji Araştirmalari (DTCF Arkeoloji Enstitüsü 2). Ankara. s. 1-40.
• Akurgal, E. (1946). “Arkaik ve Klasik Çağlarda İzmir”, Belleten X, 55-71.
• Akurgal, E. (1950). “Bayraklı Kazısı, Ön Rapor", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi VIII. 1-51.
• Akurgal, E. (1983). Eski İzmir I. Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı. Ankara.
• Arundell, F. V. J. (1828). A Visit to the Seven Churches of Asia. Londra.
• Bürchner, L. (1927), sv “Smyrna (3)”, Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Band III A,1, Stuttgart. kol. 730–764
• Cadoux, C. J. (1938). Ancient Smyrna. A history of the city from the earliest times to 324 A.D., Oxford.
• Chandler, R. (1806). Voyages dans l'Asie Mineure et en Grèce: faits aux dépens de la société des Dillettanti, dans les années 1764, 1765 et 1766, Volume 2, Paris 1806.
• Chandler R. (1817). Travels in Asia Minor, and Greece: or An Account of a Tour made at the Expense of the Society of Dilettanti (3. ed.), Vol. 1, Londra.
• Cook, J. M. (1958/9). “Old Smyrna, 1948-1951”, The Annual of the British School at Athens, 53/54, s. 1-34.
• Cook, J. M., Nicholls, R. V. ve Pyle, D. M. (1998). Old Smyrna Excavation: The Temples of Athena (BSA Supp. 30).
• Cooper, F. A. (1996). The Temple of Apollo Bassitas Vol.1: The Architecture, Princeton.
• Doğer, E. (2006). İzmir’in Smyrna’sı. Paleolitik Çağ’dan Türk Fethine Kadar, İstanbul.
• Doğer, E. ve Gezgin, İ. (1998). "Arkaik ve Klasik Dönemde Smyrna'nın Dış Savunması Üzerine Gözlemler", N. Ülker (ed.), II. Uluslararası İzmir Sempozyumu, İzmir, s. 7-30.
• Hamilton W. J. (1842). Researches in Asia Minor, Pontus, and Armenia. Band 1, Londra
• Hasluck, F. W. (1911/2). “Topographical Drawings in the British Museum Illustrating Classical Sites and Remains in Greece and Turkey”, TheAnnual of the British School at Athens, 18, s. 270-281
• Hirschfeld, G. (1872), “Alt-Smyrna”, Abhandlungen der Königlichen Akademie der Wissenschaften in Berlin, s. 74-91.
• Keil, J. (1932). "Forschungen in Alt Smyrna I", Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien 27. Beibl. s. 125.
• MacMillans's Guides. Guide to the Eastern Mediterranean: Including Greece and the Greek Islands, Constantinople, Londra 1904
• Meyer, G. (2008a). “Les ruines de Smyrne dans les relations des voyageurs (XVIIe-XIXe siècles). Étude préliminaire”, Journal des Savants 2/1, s. 273-381
• Meyer, G. (2008b). "Antoine Galland et le voyage entre Smyrne et Versailles de quatre statues trouvées par un marchand hollandais", Revue des Études Grecques, 121/2. s. 797-804
• Millin, A. L. (1809). (ed.), Magasin Encyclopedique ou Journal des Sciences, des Lettres at des Art, C. 4. Paris
• Miltner F. ve Miltner H. (1932). "Bericht über eine Voruntersuchung in Alt-Smyrna", Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien, 27, Beibl. s. 127-188
• Miltner, H. (1934), “Eski İzmir (Navlochon-Tantalis), 1930 senesinde yapılan ilk tetkikat neticesi hakkında rapor”, H. Miltner ve J. Böhlau, Eski İzmir (Navlochon-Tantalis) ve Larisa Harabeleri, İzmir. s. 3-30.
• Nicholls, R. V. (1958/9). “OldSmyrna: The Iron Age Fortifications and Associated Remains on the City Perimeter”, The Annual of the British School at Athens, 53/54. s. 35-137.
• Pausanias. W.H.S. Jones, Litt.D., ve H.A. Ormerod (ed.), Pausanias, Description of Greece with an English Translation 4 Vol. Harvard University Press. London. 1918.
• Pococke, R. (1772). Voyages de Richard Pockocke, membre de la société royale, et de celle des antiquités de Londres, etc., en Orient, dans l’Égypte, l’Arabie, la Palestine, la Syrie, la Grèce, la Thrace, etc., Vol. V. Paris
• Prokesch von Osten, A. (1834). “Smyrna”, Jahrbücher der Literatur 68, Anz.-Blatt. s. 55-86.
• Prokesch von Osten, A. (1836-1937). Denkwürdigkeiten und Erinnerungen aus dem Orient, 3 Band. Stuttgart.
• Ramsay, W. M. (1880). "Newly Discovered Sites near Smyrna” The Journal of Hellenic Studies 1, s. 63-74.
• Spon, J. (1678). Voyage d’Italie, de Dalmatie, de Grèce et du Levant, fait aux années 1675 et 1676, par Jacob Spon, docteur médecin aggrégé à Lyon, et George Wheler, gentilhomme anglois, Vol. 1, Lyon.
• Stephanos Byzantios. A. Westermann (ed.), Stephani Byzantii Ethnica quae supersunt, Leipzig. 1839.
• Strabon. H. L. Jones (ed.), The Geography of Strabo. Harvard University Press. London. 1924.
• Tanrıver, C., Akat Özenir S., Akar Tanrıver, D., Erdem Otman, A., Erdoğan, A. (2017). “Eski Smyrna (Bayraklı Örenyeri/Tepekule Kazısı, 2014-2015”, 38. Kazı Sonuçları Toplantısı 23-27 Mayıs 2016, Cilt 3, Ankara. s. 95-114.
• Texier, Ch. (1849). Description de l'Asie Mineure: faite par ordre du gouvernement français en 1833- 1837; beaux-arts, monuments historiques, plans et topographie des cités antiques, Band 2, Paris.
• Walter, O. (1922/24). "Antikenbericht aus Smyrna", Jahreshefte des österreichischen archäologischen Instituts in Wien 21-22, Beiblatt. s. 223-260.
• Weber G. (1880). Le Sipylos et ses Monuments Ancient Smyrne (Naulochon), Paris