Okul Müdürlerinin Okul Yönetiminde Özerkliğe İlişkin Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 3, 459 - 484, 30.12.2020

İbrahim Limon , Bahri Aydın

https://doi.org/10.19126/suje.648585

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı okul müdürlerinin okul yönetiminde özerklik ile ilgili görüşlerini belirlemektir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim desenini esas almaktadır. Verilerin toplanmasında görüşme yönteminden; analizinde ise betimsel analizden yararlanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları 14 lise müdüründen oluşmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden olan maksimum çeşitlilik tekniği kullanılmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre katılımcıların tamamı çalışan performansını değerlendirme, bütçeyi hazırlama, harcama kalemlerine karar verme gibi hususlarda okul müdürlerinin özerk hareket edebilmesi gerekliliğini vurgularken; büyük çoğunluğu da okul müdürünün müdür yardımcısını ve çalışanları seçmede, işgünü takvimi ve günlük zaman çizelgesini belirleyebilmede, okutulacak ders kitaplarına ve müfredata, okul kontenjanı ve sınıf mevcutlarına karar vermede özerk hareket edebilmesi gerektiğini belirtmiştir. Veliler ve mahalli idareler özerklikte desteği önemli görülen unsurlar olarak öne çıkmaktadır. Katılımcılar olası bir özerkliğin avantajlarını okulun sunduğu eğitim hizmetinin kalitesinde ve okul yönetiminde etkinliğin artması ve çalışan performansında iyileşme; dezavantajlarını ise okul yönetiminde öznel uygulamalar ve okul müdürüne yönelik olası baskılar olarak ön plana çıkarmışlardır. Son olarak katılımcı görüşlerine göre okul müdürlerinin özerkliğinin önündeki engeller siyasi irade ve aşırı merkeziyetçi eğitim sistemidir

Anahtar Kelimeler

okul müdürü, yönetim, özerklik

School Principals’ Opinions on Autonomy in School Administration

Öz

This study aims to determine school principals’ views on autonomy in school administration. Phenomenological design was employed in the study. Data were collected through interviews and analyzed using descriptive analysis. The participants were 14 high school principals. They were employed by maximum diversity sampling method. Data was collected through a semi-structured interview form. Accroding to findings, all of the participants stated that a school principal should be autonomous in performance evaluation, budget management, deciding on expenditures. On the other hand, most of them stated that a school principal should be autonomous in selecting deputy principal and the staff, deciding workday calendar and daily timetable, coursebooks and syllabus, quota of the school and the number of the students for each classroom. Another finding of this study is that local governments and parents are the most important components that support an autonomous school principal. As for the advantages and disadvantages of principal autonomy it is stated that the educational quality and efficacy of school administration will increase and the student performance will improve; however, there may be subjective practices and pressures on school principal. Lastly, political power and centralized educational system are regarded as the barriers to principal autonomy.

Anahtar Kelimeler

school principal, administration, autonomy

Kaynakça

• Adamson, L. (2012). Exploring principal autonomy in charter, private, and public schools (Unpublished doctoral dissertation). California State University, Fullerton.
• AHISA. (2011). AHISA’s Model of Autonomous School Principalship. https://www.ahisa.edu.au/AHISA/About_AHISA/Principalship_Model.aspx adresinden erişilmiştir.
• Alyılmaz, C. ve Biçer, N. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sorumlulukların Öğrenen Özerkliği Bağlamında Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (34), 1-23.
• Arcia, G., Macdonald, K., Patrinos, H.A. ve Porta, E. (2011). School Autonomy and Accountability. SABER.
• Aydın Baş, E. ve Şentürk, İ. (2017). Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Görevlendirilmelerine İlişkin Yönetmelik Hakkında Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (2), 119-143.
• Ayral, M., Özdemir, N., Türedi, A., Yılmaz Fındık, L., Büyükgöze, H., Demirezen, S. Özarslan, H. ve Tahirbegi, Y. (2014). Öğretmen Özerkliği İle Öğrenci Başarısı Arasındaki İlişki: PISA Örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 207-218.
• Aytaç, T. (1999). Okul Merkezli Yönetim. Eğitim ve Bilim, 23 (111), 69-75.
• Beam, J. (2008). Autonomy in delaware charter schools: Principals' perceptions and practices (Unpublished doctoral dissertation). Wilmington University, The USA.
• Boudreaoux, M.K. (2017). Principals’ Dispositions Regarding Autonomy in Site-Based School Management. National Forum of Educational Administration and Supervision Journal, 35 (4), 1-15.
• Burkhauser, S., Gates, S.M., Hamilton, L.S., Li, J.J. ve Pierson, A. (2013). Laying the Foundation for Successful School Leadership. RAND Corporation Project. https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR400/RR419/RAND_RR419.pdf adresinden erişilmiştir.
• Can, T. (2012). Yabancı Dil Öğretimi Bağlamında Öğrenen Özerkliğinin Sanal Öğrenme Ortamları Yoluyla Desteklenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 72-85.
• Clark, M. L. (2008). An examination of the relationship between school leadership autonomy and student learning (Unpublished doctoral dissertation). Vanderbilt University, The USA.
• Creswell, J.W. (2013). Qualitative Inquiry and Research Design. Los Angeles: Sage.
• Czapla, G. (2014). Principals’ experiences of autonomy in Nebraska Schools with increased Hispanic / Latino student populations (Unpublished doctoral dissertation). University of Nebraska-Lincoln, The USA.
• Çankaya, İ. ve Gün, C. (2016). Okul Merkezli Yönetime İlişkin Özel Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (Özel Sayı), 38-43.
• Çolak, İ. ve Altınkurt, Y. (2017). Okul İklimi ile Öğretmenlerin Özerklik Davranışları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23 (1), 33-71.
• Dağlı, A. ve Han, B. (2017). Okul Müdürlerinin Görüşlerine Göre Diyarbakır İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 892-904.
• Demirtaş, H. ve Özer, N. (2014). Okul Müdürlerinin Bakış Açısıyla Okul Müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22 (1), 1-24.
• EDUCATIONAL TRANSFORMANTIONS (2014). Impact of School Autonomy on Student Achievement in 21st Century in Education. Retrieved from http://educationaltransformations.com.au/wp-content/uploads/School-Autonomy-and-Student-Achievement-Evidence.pdf.
• Ekşi, H. ve Kaya, M. (2011). Okul Merkezli Yönetim Sistemine İlişkin Öğretmen Görüşleri. M.Ü Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 45-60.
• Erdem, A.R. (2013). Üniversite Özerkliği: Mali, Akademik ve Yönetsel Açıdan Yaklaşım. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3 (2), 97-107.
• EURYDICE (2007). School Autonomy in Europe: Policies and Measures. Retrieved from http://novebojeznanja.hr/UserDocsImages/Dokumenti%20i%20publikacije/Dokumenti%20i%20publikacije%20referirani%20u%20SOZTu%20(popis%201)/024%20School%20Autonomy%20in%20Europe.%20Policies%20and%20Measures.pdf.
• Gawlick, M.A. (2008). Breaking Loose Principal Autonomy in Charter and Public Schools. Educational Policy, 22(6), 783-804.
• Glass, S. R. (1993). Markets and myths: Autonomy of principals and teachers in public and private secondary schools (Unpublished doctoral dissertation). Arizona State University, The USA.
• Glatter, R., Mulford, B. ve Shuttleworth, D. (2003). Networks of Innovation. OECD. Retrieved from https://www.oecd.org/site/schoolingfortomorrowknowledgebase/themes/innovation/41283515.pdf.
• Göksoy, S. (2016). How Autonomous Should Schools Be? Research Based Teachers’ Opinions. International Journal of Human Sciences, 13 (1), 582-591.
• Göksoy, S. (2014). To What Extent Should Schools Be Autonomous? Educational Research and Reviews, 9 (1), 24-33.
• Gunnarsson, V., Orazem, P.F., Sanchez, M. ve Verdisco, A. (2004). Does School Decentralization Raise Student Outcomes? Theory and Evidence on the Roles of School Autonomy and Community Participation. Retrieved from http://econ2.econ.iastate.edu/faculty/orazem/School%20Autonomy%20final.pdf
• Güçlü, N. (2000). Okula Dayalı Yönetim. Milli Eğitim Dergisi, Ekim-Kasım-Aralık (148).
• Gülşen, C. (2017). Eğitim Hizmetlerinin Yerinden Yönetimi Konusunda Taşra Yöneticilerinin Görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (39), 117-130.
• Hoşgörür, V. ve Arslan, İ. (2014). Okul Örgütünün Finansal Kaynaklarının Yönetimi Sorunu (Yatağan İlçesi Örneği). Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), 91-102.
• Hoy, W.K. ve Miskel, C.G. (1998). Eğitim Yönetimi (Teori, Araştırma ve Uygulama). (S. Turan Çev. Ed.). İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karabacak, M.S. (2014). Ankara İli Genel Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Özerklik Algıları İle Özyeterlik Algıları Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılınç, A.Ç., Bozkurt, E. ve İlhan, H. (2018). Öğretmen Özerkliğine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 9 (18), 78-98.
• Leonardatos, H. (2015). Comparing organizational configurations of principal autonomy in finland and new york (Yayımlanmamış Doktora Tezi). State University of New York, The USA.
• Marchese, B. A. (2000). Catholic school principals and autonomy (Unpublished doctoral dissertation). University of Nebraska, The USA.
• Mizrav, E. (2014). Could principal autonomy produce better schools? evidence from the schools and staffing survey (Unpublished master dissertation). Georgetown University, The USA.
• OECD (2011). School Autonomy and accountability: Are they related to student performance?. PISA in Focus, 2011/9 (October).
• Oktar Ergür, D. (2010). Öğrenen Özerkliğinin Kazandırılmasında Öğretmenin Rolü. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 Kasım, Antalya.
• Özaslan, G. (2015). Öğretmenlerin Sahip Oldukları Mesleki Özerklik Düzeyine İlişkin Algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3 (2), 25-39.
• Özdemir, S. (1996). Okula Dayalı Yönetim. Eğitim Yönetimi, 2 (3), 421-426.
• Özer, N., Demirtaş, H. ve Ateş, F. (2015). Okulların Mali Durumlarına ve Bütçe Yönetiminde Yaşanan Sorunlara İlişkin Müdür Görüşleri. e-International Journal of Educational Research, 6 (1), 17-39.
• Özmen, F. Ve Hozatlı, M. (2008). İlköğretim Müfettişlerinin Okul Temelli Yönetimin Uygulanabilirliğine İlişkin Görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (1), 159-174.
• Öztürk, İ.H. (2011). Öğretmen Özerkliği Üzerine Kuramsal Bir İnceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (35), 82-99.
• Pilton, J. W. (2015). International trends in principal autonomy (Unpublished doctoral dissertation). Lehigh University, The USA.
• Polatcan, M. ve Cansoy, R. (2018). Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. Sakarya University Journal of Education, 8 (3), 8-24.
• Robertson, L. E. (2010). Autonomy and self-determination theory in different contexts: A comparison of middle school science teachers' motivation and instruction in china and the united states (Unpublished doctoral dissertation). North Carolina State University, The USA.
• Rodriguez, A. ve Hovde, K. (2002). The Challenge of School Autonomy: Supporting Principals. LCSHD Paper Series. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/d3f3/f1a8c41a5e88b5f49110360ee12e80937582.pdf.
• Steinberg, M.P. (2014). Does Greater Autonomy Improve School Performance? Evidence From a Regression Discontinuity Analysis in Chicago. Education Finance and Policy,9 (1), 1-35.
• Summak, M.S. ve Roşan, Ş. (2006). Okul Temelli Yönetimin İlköğretim Okullarında Uygulanabilirliğine İlişkin Öğretmen ve Yönetici Tutumlarının İncelenmesi (Gaziantep Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 7 (2), 317-334.
• Süğümlü, Ü. (2017). Öğrenci Özerkliği Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Çalışma. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (1), 690-708.
• Şanal, F. (2016). Learner Autonomy Issue. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (3), 1026-1034.
• Şahin, S. (2003). Okul Merkezli Yönetim Uygulamaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Güz (36), 582-605.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2003). Eğitimde Yerelleşme ve Demokratikleşme Çabaları Teorik Bir Çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 300-315.
• Turan, S., Yücel, C., Karataş, E. ve Demirhan, G. (2010). Okul Müdürlerinin Yerinden Yönetim Hakkındaki Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 1-18.
• Turan, S., Yıldırım, N. ve Aydoğdu, E. (2012). Okul Müdürlerinin Kendi Görevlerine İlişkin Bakış Açıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2 (3), 63-76.
• Urun, Z. ve Toker Gökçe, A. (2015). Okul Müdürlerinin Baskı Gruplarının İstekleri ile Başa Çıkma Taktikleri. Journal of Teacher Education and Educators, 4 (1), 105-125.
• Üzüm, P. ve Karslı, M.D. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Öğretmen Özerkliğine İlişkin Farkındalık Düzeyleri (İzmir İli Örneği). İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 79-94.
• Yazıcı, A.Ş. ve Akyol, B. (2017). Okul Müdürlerinin Liderlik Davranışları ile Öğretmen Özerkliği Arasındaki İlişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (10), 189-208.
• Yalçınkaya, M. (2004). Okul Merkezli Yönetim. Ege Eğitim Dergisi, 5 (2), 21-34.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz Fındık, L. ve Kavak, Y. (2017). PISA 2012 Sonuçlarına Göre Yönetici Liderliği ve Okul Özerkliğinin Öğrenci Başarısına Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (4), 939-959.
• Yurtseven Öztürk, G. ve Baykara Özaydınlık, K. (2018). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öğrenen Özerkliğini Destekleme Davranışları ve Denetim Odağı Eğilimleri. İlköğretim Online, 17 (4), 1765-1784.