AN INQUIRY ON THE NATURE OF FEMINIST LITERATUR

Yıl 2024, Sayı: 43, 115 - 134

Rabia Çepik

Öz

The inquiry into the essence of a thing is one of the fundamental inquiries in philosophy. To describe the nature of something is to provide a definition of the object in question. To accomplish this, it is necessary to articulate the criteria that determine the core features of the object and set it apart from others. The focus of this work will be on the essence of feminist literature. Put differently, the investigation will focus on the criteria used to classify a piece of literature as feminist literature. To fulfill this objective, the initial step will be an examination of the nature of literature. The definitions of literature that surface from different viewpoints, as well as the deficiencies within those definitions, will be examined within this specific context. Second, after an investigation into critiques of feminist literature, we can comprehend the historical process that involves both the reader-focused and writer-focused approaches to feminist literary critique. The early stage of feminist literary critique involves readings of the works of male authors through the lens of a female reader, yielding a different interpretation. While the works being examined in this stage are not feminist in nature, the analysis and critiques surrounding these works approach them from a feminist standpoint. The second approach, which is the feminist critique of female authors, can be classified into two different types. The first type focuses on the feminist elements present in the literary works of female authors, while the second type delves into the exploration of new possibilities for a female discourse. The works of feminist authors can be classified as feminist due to feminist content or feminist language employed within those works. In the last part of this work, Margaret Atwood's novel, The Handmaid's Tale, will be assessed as an exemplar of feminist literature. Through the examination of certain passages from this novel, which is generally acknowledged as a feminist literary work, we will explore the rationale behind readers' assessment of it as a feminist piece. In conclusion, despite the fact that there is no single criterion for labeling a piece of literature as feminist that all theories agree upon, feminist critique provides a general framework. Furthermore, there are no barriers that would prevent readers from evaluating the piece based on their own perspective and feminist standpoint.

Anahtar Kelimeler

Feminist literature, Literature, Critique of Feminist literature, nature, criterion.

FEMİNİST EDEBİYATIN NELİĞİNE DAİR FELSEFİ BİR İNCELEME

Öz

Felsefenin en temel sorularından biri nelik sorusudur. Bir şeyin ne olduğunu söylemek ise nesne edinilenin tanımını yapmak demektir. Bunun için de o şeyi o şey yapan özelliklerin ve onu diğerlerinden ayıran ölçütün ortaya konulması gerekir. Bu çalışmada neliği araştırılan feminist edebiyattır. Bir başka deyişle bir edebiyat eserini feminist olarak adlandırabilmeyi sağlayan ölçüt araştırılacaktır. Bu amaçla ilk olarak edebiyatın ne olduğu incelenecektir. Bu bağlamda edebiyata yönelik farklı bakış açıları ile yapılan tanımlar ve bu tanımlardaki eksiklikler üzerinde durulacaktır. İkinci olarak feminist edebiyat eleştirileri incelenip feminist edebiyat eleştirisinin hem okur hem yazar odaklı yaklaşımını anlayabileceğimiz tarihsel süreç ortaya konulacaktır. Feminist edebiyat eleştirisinin ilk döneminin erkek yazarların eserlerini kadın okur olarak farklı bir gözle okuma pratiği oluşturmaktadır. Bu aşamada incelenen edebiyat eserleri feminist değildir, feminist olan onlara yönelik yapılan okuma ve eleştirilerdir. İkinci yaklaşım olan kadın yazara yönelik feminist eleştirinin ise kendi içinde iki türü olduğu söylenebilir. Bunların ilki edebiyat tarihindeki kadın yazarların eserlerindeki feminist yönleri araştırırken ikincisi yeni bir kadın söyleminin olanaklarını inceler. Kadın yazarların eserlerinin ya içeriği ya da dili bakımından feminist olması sebebiyle bu adı aldıkları söylenebilir. Bu çalışmanın son bölümünde bir feminist edebiyat örneği olarak Margaret Atwood’un Damızlık Kızın Öyküsü romanı ele alınacaktır. Feminist bir edebiyat eseri olduğu konusunda genel bir uzlaşım olan bu romandan bazı kısımları anarak okuyucunun onu feminist bir eser olarak değerlendirmesinin nedenleri ortaya konulmaya çalışılacaktır. Sonuç olarak bir edebi metni feminist olarak adlandırmamızı sağlayan, tüm kuramların üzerinde uzlaştığı özel bir ölçüt olmasa da feminist eleştirinin genel bir çerçeve çizdiği söylenebilir. Bunun ötesinde okuru kendi perspektifi ve feminist duruşu ile eseri değerlendirmekten alıkoyacak bir şey yoktur.

Anahtar Kelimeler

Feminist edebiyat, Edebiyat, Feminist edebiyat eleştirisi, nelik, ölçüt

Kaynakça

• Attridge, D. (2010). Giriş Derrida ve Edebiyatın Sorgulanması. Edebiyat Edimleri (M. Erkan ve A. Utku, Çev.) içinde s. 1-32. İstanbul: Otonom.
• Atwood, M. (2019). Damızlık Kızın Öyküsü, (S. Altınçekiç ve Ö. Kabakçıoğlu, Çev.). İstanbul: Doğan Kitap.
• Aykut Türker, E. (2003). Feminist Edebiyat Eleştirisi. Hece Yıl:7 Sayı 77/78/79 Eleştiri Özel Sayısı. 293-305. Ankara.
• Barthes, R. (2013). Yazarın Ölümü. Dilin Çalışma Sesi (A. Ece, N. K. Sevil ve E. Göktepe, Çev.) içinde s. 61-68. İstanbul: YKY.
• Bravo, H. (2006). Hayal, İmge, Kavram. Uluğ Nutku’ya Armağan, 348-370. İstanbul: İnkılâp.
• Butler, J. (2010). Cinsiyet Belası Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi (B. Ertür, Çev.). İstanbul: Metis.
• Demir Oralgül, E. (2018). Charles Taylor’da Kimlik ve Siyaset İlişkisi. Kaygı, 31, 1-21. Doi: 10 20981/ 0000-0002-4297-794X. Eagleton, T. (2004). Edebiyat Kuramı: Giriş. (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Hattatoğlu, D. (2009). Sosyal Bilim ve Anlatı: Yakalanmışlığın Ötesine. Méthodos: Kuram ve Yöntem Kenarından. (D. Hattatoğlu ve G. Ertuğrul Ed.). 126-148. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Humm, M. (2002). Feminist Edebiyat Eleştirisi, (G. Bakay, Yay. Haz.). İstanbul: Say Yayınları.
• Moran, B. (2004). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim. Nochlin, L. (2020). Kadınlar, Sanat ve İktidar (S. Evren, Çev.). İstanbul: YKY.
• Yardımcı, S. (2020). Hepimiz Likeniz! Feminist Yaşam ve Dünyayla Akrabalık. Türkiye’de Feminist Yöntem. (E. Erdoğan ve N. Gündoğdu, Der.), 93-111. İstanbul: Metis.