An Evaluation on Burdur Composition Mawlid

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 133 - 152, 27.06.2020

Mehmet Tıraşcı , Rukiye Çakır

https://doi.org/10.30622/tarr.706354

Cited By: 1

Öz

Mawlids, the first examples of which appeared in the tenth century, have become an official ceremony in a few centuries. The most famous of these literary examples, which are specific to the birthday of the Islamic Prophet, was the work of Suleyman Celebi (d. 1422) named Wasilat al-Najat. This mawlid was performed tunefully in the Ottoman lands. Those who composed in time were added to these performances which were improvised. With the proliferation of improvised reading, these examples of mawlid, composed by different people, were often forgotten. Moreover, since there are no executives of them today, the examples of composing mawlid in hand have been forgotten. In this article, a composition of the mawlid from the Ottoman period will be examined. Compiled by Ahmet Hatipoğlu in the early 2000s and belonging to Burdur region, this mawlid has only two parts composed by composition. In addition to the Tawhid part in saba maqam and the Marhaba part in evc maqam, there are hymn in saba, ussak and muhayyer maqams and salawat sections. The composer of the Burdur composition mawlid, which has not been studied before, is unknown. In this study, this mawlid will be examined, compared with other composition mawlids and its musical structure will be analyzed. The notes of mawlid will be presented in the appendix at the end of the article.

Anahtar Kelimeler

Turkish Religion Music, Mosque Music, Mawlid, Suleyman Celebi, Burdur Composition Mawlid

Burdur Besteli Mevlidi Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

İlk örnekleri onuncu yüzyılda ortaya çıkan mevlidler, birkaç asır içinde resmi bir merasim haline gelmiştir. Hz. Peygamberin doğum gününe has olan bu edebi örneklerden en meşhuru ise Süleyman Çelebi’nin (ö. 1422) Vesîletü’n-Necât isimli eseri olmuştur. Bu mevlid Osmanlı topraklarında nağmeli olarak icra edilmiştir. İrticali (serbest) bir şekilde yapılan bu icralara zamanla besteli olanlar da eklenmiştir. İrticali okuyuşun yaygınlaşması ile farklı kişilerce bestelenen bu mevlitlerden çoğu zamanla unutulmuştur. Üstelik günümüzde bunların icra edeni de kalmadığından eldeki besteli mevlid örnekleri unutulmaya yüz tutmuştur. Bu makalede, Osmanlı döneminden kalan bir besteli mevlid ele alınacaktır. Ahmet Hatipoğlu tarafından 2000’li yılların başında notaya alınan ve Burdur yöresine ait olan bu mevlidin besteli olan yalnızca iki bahri bulunmaktadır. Ayrıca sabâ makamındaki Tevhid Bahri ve evç makamındaki Merhaba Bahrine ek olarak sabâ, uşşâk ve muhayyer makamlarında birer ilâhi ve salâvât bölümleri mevcuttur. Hakkında daha önce bir çalışma yapılmamış olan Burdur besteli mevlidinin bestekârı bilinmemektedir. Çalışmada bu mevlid ele alınacak, diğer besteli mevlidlerle kıyaslanacak ve müzikal yapısı analiz edilecektir. Makalenin sonundaki ek bölümde mevlidin notası verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Türk Din Mûsikîsi, Cami musikisi, Mevlid, Süleyman Çelebi, Burdur Besteli Mevlidi

Kaynakça

• Aksoy, Hasan. “Mevlid”. 29: 482-484. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2004.
• Altınkuşlar, Ayhan - Özcan, Nuri - Kalender, Ruhi. Dini Musiki 1. Ankara: Kalem Yayınları, 1996.
• Ateş, Erdoğan. Türk Din Mûsikîsi. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2015.
• Can, Halil. “Dini Musiki”. Musiki Mecmuası. 1974.
• Ergun, Sadettin Nüzhet. Türk Musikisi Antolojisi. İstanbul: Vadi Yayınları, 2017.
• Ergur, Cumhur Enes. “Prizren’de Halen Okunan Besteli Bir Mevlid”. Yazılışının 600. Yılında Bir Kutlu Doğum Şaheseri Uluslararası Mevlid Sempozyumu. 506-519. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2010.
• Hatipoğlu, Ahmet. “Burdur Mevlidi”. 2000. Ahmet Hatipoğlu Özel Arşivi.
• Karadeniz, M. Ekrem. Türk Musikisinin Nazariye ve Esasları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.
• Koca, Fatih. Ahmed Hatipoğlu’nun Hayatı, Eserleri ve Musiki Anlayışı. Ankara: Mans Medya Yapım, 2017.
• Koca, Fatih. “Dini Musiki Formu Olarak Mevlid ve Dobruca Besteli Mevlidi”. Diyanet İlmi Dergi 55/1 (15 Mart 2019): 155-182.
• Mazıoğlu, Hasibe. “Türk Edebiyatında Mevlid Yazan Şairler”. Türkoloji Dergisi 6/1 (1974): 31-62.
• Mutçalı, Serdar. Arapça-Türkçe Sözlük. İstanbul: Dağarcık, 1995.
• Özcan, Nuri. “Cami Musikisi”. TDV İslam Ansiklopedisi. 7: 102. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1993.
• Özcan, Nuri. “Mevlid”. TDV İslam Ansiklopedisi. 29: 484-485. Türkiye Diyanet Vakfı, 2004.
• Özcan, Nuri. Türk Din Mûsikîsi Ders Notları. İstanbul: Neşredilmemiş Ders Notları, 2001.
• Özel, Ahmet. “Mevlid”. TDV İslam Ansiklopedisi. 29: 475-479. 2004.
• Özkan, İsmail Hakkı. Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri, Kudüm Velveleleri. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2006.
• Öztoprak, Nihat. “Türk Edebiyatında Manzum Siyerler”. Yazılışının 600. Yılında Bir Kutlu Doğum Şaheseri Uluslararası Mevlid Sempozyumu. 51-70. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2010.
• Pekolcay, Necla. İslami Türk Edebiyatı. Kitabevi, 1994.
• Sezi̇kli̇, Ubeydullah. “Besteli Mevlid Üzerine İki Yazma Eser”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 8/1 (01 Mart 2008): 41-67.
• Yıldız, Alim - Şener, H. İbrahim. Türk Islam Edebiyati. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.