Üçüncü Yaş Turizmine Yönelik Algı Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 26 - 43, 30.12.2022

Şükran Karaca , Esra Özkan Önem , Muhammed Yıldız

https://doi.org/10.37847/tdtad.1182508

Cited By: 1

Öz

Amaç: Çalışmanın temel amacı, üçüncü yaş turizmine yönelik beşli likert tipi bir algı ölçeği geliştirmektir.
Yöntem: Geliştirilmesi planlanan ölçek için ilk olarak alanyazın taraması yapılmış ve daha sonra uzman görüşüne başvurularak 30 maddelik bir ölçek formu oluşturulmuştur. Türkiye’de yaşayan 65 yaş ve üzeri 314 kişiden çevrimiçi anket tekniği ile veriler elde edilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler SPSS ve AMOS programları aracılığıyla analize tabi tutulmuştur. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, güvenilirlik ve geçerlilik analizleri yapılmıştır.
Bulgular: Açımlayıcı faktör analizi sonucunda faktör yükleri 0.45’in altında kalan ve çift yükleme yapılan ifadeler çıkarılmış ve 21 ifadeden oluşan dört boyutlu bir ölçek elde edilmiştir. Boyutlar; tercih, teşvik, tesis imkanları ve nitelik olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin KMO değeri 0.870 olarak hesaplanmış ve ortaya çıkan boyutların toplam varyansın %56.387’sini açıkladığı görülmüştür. Ardından doğrulayıcı faktör analizi yapılarak uyum indeksi değerlerine bakılmış ve değerlerin iyi uyum sağladıkları belirlenmiştir. Daha sonra geçerliliği test edilen ölçeğin güvenirlik analizi yapılmış ve Cronbach Alfa değeri 0.866 olarak bulunmuştur.
Tartışma: Geliştirilen üçüncü yaş turizmine yönelik algı ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna varılmıştır. Daha önce üçüncü yaş turizmine yönelik bir algı ölçeğinin geliştirilmemiş olmasından dolayı yapılan bu çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üçüncü Yaş, Üçüncü Yaş Turizmi, 65 yaş ve üzeri, Ölçek Geliştirme, Açımlayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi

DEVELOPMENT OF PERCEPTION SCALE FOR THIRD AGE TOURISM

Öz

Purpose: The main purpose of the study is to develop a five-point Likert-type perception scale for third age tourism.
Methodology: For the scale planned to be developed, a literature review was made first, and then a 30-item scale form was created by consulting the expert opinion. Data were obtained from 314 people aged 65 and over living in Turkey by online survey technique. The data obtained from the participants were analyzed through SPSS and AMOS programs. Exploratory and confirmatory factor analyses, reliability and validity analyzes were performed.
Results: As a result of the exploratory factor analysis, expressions with factor loadings below 0.45 and with double loading were removed and a four-dimensional scale consisting of 21 expressions was obtained. Dimensions; preferences, incentives, facilities and qualifications. The KMO value of the scale was calculated as 0.870 and it was seen that the resulting dimensions explained 56,387% of the total variance. Then, confirmatory factor analysis was performed and the fit index values were examined and it was determined that the values provided good satisfaction. Afterwards, the reliability analysis of the scale whose validity was tested was performed and the Cronbach Alpha value was found to be 0.866.
Discussion: Therefore, it was concluded that the developed perception scale for third age tourism is a valid and reliable scale. Since a perception scale for third age tourism has not been developed before, it is thought that this study will contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Third Age, Third Age Tourism, 65 years and older, Scale Development, Exploratory Factor Analysis, Confirmatory Factor Analysis

Kaynakça

• Albayrak, A. (2013). Alternatif Turizm (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Albayrak, A. (2014). Üçüncü yaş turistlerinin otellere bağlı restoranlarında yiyecek ve içecekler ile ilgili karşılaştıkları sorunlar. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(31), 345-368.
• Arıci, F. (2019). Türkiye’de üçüncü yaş turizm potansiyeli ve kaynak kullanımı. Doğu Coğrafya Dergisi, 24(42), 123-138.
• Arıkan R. (2021). Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Nobel yayınevi, ,4. Basım, Bölüm 6:92-937.
• Aydemir, B. ve Kılıç S. N. (2017). Dünya’da ve Türkiye’de üçüncü yaş turizmi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, Özel Sayı-3, 18-29.
• Baynazoğlu, M. E. (2021). Üçüncü yaş turizmi, Ş. Karaca (Ed.) Multidisipliner yaklaşımla sağlık turizmi, 103-120. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Belirdi, B. (2020). Üçüncü yaş turizminde seyahat motivasyonlarını ve eğilimlerini etkileyen faktörler: Yerli turistler üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Caner, Ö. C., Gözün G., Hilwah, A. ve Gökçe M. (2013). Yaşlı dostu şehirler: Kavramsal çerçeve ve örneklerle değerlendirmeler, http://www.geriatri.org.tr/pdf/Yasli_Dostu_Sehirler_Baski11_11_2013.pdf. Erişim tarihi: 5 Ekim 2021.
• Cengiz, F. (2012). Üçüncü yaş turistlere yönelik turistik ürün analizi: Alanya uygulaması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Cengiz, F., ve Kantarcı, K. (2013). Üçüncü yaş turistlere yönelik turistik ürün önem-performans analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 29-35.
• Ceylan, U. (2018). Üçüncü Yaş Turistlerin Termal Konaklama İşletmelerinden Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4).
• Çavuşgil Köse, B. (2015). Turizm perspektifinde deneyimsel pazarlamanın davranışsal niyetler ve tatmin üzerindeki etkisi: Üçüncü yaş grubu turistler üzerinde bir araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora tezi.
• Çetinkaya, T. ve Zengin, B. (2009). Türkiye’de ileri yaş bakım turizmi ve Almanya örneği. VII. Geleneksel Turizm Paneli (28 Nisan 2009, ss.172-180), Sakarya.
• Ercan İ, Kan İ. (2004). Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi.;30(3):211-16.
• European commission enterprise and industry directorate-general. (2014). “Europe, the best destination for seniors” “Facilitating cooperation mechanisms to increase senior tourists’ travels, within Europe and from third countries, in the low and medium seasons” Draft Report. Brussels, Belgium. http://ec.europa.eu/DocsRoom/documents/5977 Erişim Tarihi: 24.12.2016.
• Gu, D., Zhu, H., Brown, T., Hoenig, H. & Zeng, Y. (2016). Tourism experiences and self-rated health among older adults in China, Journal of Aging and Health, 28 (4): 675–703
• Harrington D. (2009). Assessing Confirmatory Factor Analysis Model Fit and Model Revision. Confirmatory Factor Analysis. 1st ed. New York: Oxford University Press.
• Huber, D. (2019). A life course perspective to understanding senior tourism patterns and preferences, International Journal of Tourism Research, 2, 1-16.
• Huber, D., Milne, S., & Hyde, K. F. (2018). Constraints and facilitators for senior tourism. Tourism management perspectives, 27, 55-67.
• Hwang, J. & Lee, J., (2019) Antecedents and consequences of brand prestige of package tour in the senior tourism industry, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 24(7), 679-695.
• Jang, S. S., Bai, B., Hu, C. & Wu, C. (2009). Affect, travel motivation, and travel intention: A senior market, Journal of Hospitality & Tourism Research, 33 (1): 51-73.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 3. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karakoç, F. Y., ve Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49.
• Kılıçlar, A., & Şenol, F. A. (2019). Üçüncü yaş turistlerin seyahat motivasyonu ile seyahat memnuniyeti arasındaki ilişki. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (4), 3249-3261.
• Kılıçlar, A., Aysen, E., & Küçükergin, F. (2017). Demografik değişimlerin turizm türleri üzerindeki belirleyici etkisi: Üçüncü yaş turizmi. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, (2), 80-100.
• Lieux, E. M., Weaver, P. A., & McCleary, K. W. (1994). Lodging preferences of the senior tourism market. Annals of Tourism Research, 21(4), 712-728.
• McGuire F.A., Boyd R.K. & Tedrick R.E., Leisure and Aging: Ulyssean Living in Later Life, 3rd edn. Illinois, 2004.
• Nikitina, O., & Vorontsova, G. (2015). Aging population and tourism: socially determined model of consumer behavior in the “senior tourism” segment. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 214, 845-851.
• Özdamar, K. (2013). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitapevi.
• Özkan, A. (2014). Bir modern işletme yaklaşımı olarak dünya sağlık ve üçüncü yaş turizmi işletmelerinde müşteri tatmininin rolü: Bolu Karacasu örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Patterson, I., & Balderas, A. (2018). Continuing and emerging trends of senior tourism: A review of the literature. Journal of Population Ageing, 6(3), 1-15.
• Patterson, I., & Balderas, A. (2020). Continuing and emerging trends of senior tourism: A review of the literature. Journal of Population Ageing, 13(3), 385-399.
• Pestana, M. H., Sánchez, A. V., & Moutinho, L. (2019). The network science approach in determining the intellectual structure, emerging trends and future research opportunities–An application to senior tourism research. Tourism Management Perspectives, 31, 370-382.
• Puscasu, V. (2017). Silver tourism as a possible factor for regional development. a case study in the south-east region of Romania. Revista de turism-studii si cercetari in turism, (24).
• Rodrigues, H., & Brochado, A. (2021). Going for Silver-Senior Consumers' Reviews of Medical Tourism. In New Techniques for Brand Management in the Healthcare Sector (pp. 64-83). IGI Global.
• Sert, A. N. (2019). Üçüncü yaş yerli turistlerin seyahat kısıtları ve motivasyonları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 200-211.
• Sertkaya Doğan, Ö. ve Bostan, H. (2019). Türkiye’nin demografik dönüşümü ve nüfus projeksiyonlarına göre fırsatlar. Doğu Coğrafya Dergisi. 24(41), 61-90.
• Taloş, A. M., Lequeux-Dincă, A. I., Preda, M., Surugiu, C., Mareci, A., & Vijulie, I. (2021). Silver tourism and recreational activities as possible factors to support active ageing and the resilience of the tourism sector. J. Settl. Spat. Plan, 8, 29-48.
• Tavşancıl E. (2019) Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel yayınevi, 6.baskı.
• TUİK, (2018). Nüfus projeksiyonları, 2018-2080. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-Projeksiyonlari-2018-2080-30567. Erişim Tarihi: 05.03.2022.
• TUSİAD, 2019. Turizmde dönüşüm senaryoları raporu. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10504-ttyd-tusiad-turizmde-donusum-senaryolari-raporu. Erişim Tarihi: 25.01.2021.
• Türkiye Kültür Portalı, (2018). Sağlık Turizmi Antalya. Erişim Adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/antalya/TurizmAktiviteleri/saglik-turizmi888120, Erişim Tarihi: 19/04/2021.
• Ulu, O. (2021). Kastamonu ilinin üçüncü yaş turizmi potansiyelinin tespiti ve değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, Dünya Mirası Listesi (2021). https://unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi Erişim Tarihi: 19/04/2021.
• Yıldız, E. (2021). Yaşlı dostu kentler ve covid-19 sürecinde yerel yönetim faaliyetleri. International Marmara Social Sciences Congress (Autumn 2021), 62.
• Zsarnoczky, M. (2016). Innovation challenges of the silver economy. Vadyba Journal of Management, 28(1), 105-109.