Sanat Eğitiminde Görsel Algının Geliştirilmesine Yönelik Bir Yöntem Önerisi

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 2, 1577 - 1600, 30.08.2024

Aykut Ateş , Meliha Yılmaz

https://doi.org/10.37217/tebd.1486038

Öz

Araştırmanın amacı, sanat eğitimi alanında ilk kez kullanılacak yeni bir yöntem olan "Nesi Var, Nasıl?" Görsel Algı Eğitimi Yöntemi’nin okul öncesi çocukların resimlerine etkisini araştırmaktır. Çalışma örneklemi Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan bir devlet anaokulu, evreni Çankaya bölgesi anaokullarıdır. Araştırma, 51 çocuk ve “kuşlar” konusu ile sınırlandırılmıştır. Veri toplama aracı, çocukların resim çalışmaları olup veri toplama tekniği olarak dereceli puanlama anahtarı kullanılmıştır. Resimler, görsel algının ölçümüne yönelik ikinci yazar Yılmaz’ın geliştirdiği “Nesi Var, Nasıl?” Görsel Algı Eğitimi Yöntemi’ne uygun olarak “biçim”, “renk”, “doku”, “hareket” ve “çalışmanın tamamlanması” ölçütleri açısından uzmanlar tarafından puanlanmıştır. Araştırmada, “tek gruplu ön test-son test kontrollü deneysel desen” kullanılmıştır. Uygulama süresi ön test ve son test olmak üzere, 40’ar dakikalık dersler şeklinde 2 hafta olup toplam 80 dakikadır. Verilerin analizinde “Wilcoxon işaretli sıralar testi” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, kriterlerin tamamında son test lehine anlamlı bir fark tespit edilmiştir. En yüksek fark sırasıyla biçim, renk, hareket ve doku kriterlerinde belirlenmiştir. En düşük fark ise çalışmanın tamamlanması kriterinde ortaya çıkmıştır. Görsel algının geliştirilmesini amaçlayan “Nesi Var, Nasıl?” Görsel Algı Eğitimi Yöntemi’nin tüm kriterler açısından etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Görsel algı, Taklit-kopya, "Nesi Var, Nasıl?" Görsel Algı Eğitimi Yöntemi, Okul öncesi

A Method Suggestion for Improving Visual Perception in Art Education

Öz

The aim of the study is to investigate the effect of “What has it got, How?” Visual Perception Training Method, which is a new method to be used for the first time in the field of art education, on the drawings of preschool children. The sample of the study is a state kindergarten in Çankaya district of Ankara province and the population is Çankaya region kindergartens. The study was limited to 51 children and the subject of ‘birds’. The data collection tool was the children's drawings and a graded scoring key was used as the data collection technique. The drawings were scored by experts in terms of ‘form’, ‘colour’, ‘texture’, ‘movement’ and ‘completion of the work’ criteria in accordance with the “What has it got, How?” Visual Perception Training Method developed by Yılmaz, the second author, for the measurement of visual perception. In the study, ‘one-group pre-test post-test controlled experimental design’ was used. The duration of the application was two weeks as pre-test and post-test, as 40-minute lessons for a total of 80 minutes. ‘Wilcoxon signed-rank test’ was used to analyse the data. At the end of the study, a significant difference was found in favour of the post-test in all of the criteria. The highest difference was determined in the form, colour, movement and texture criteria, respectively. The lowest difference was found in the criterion of completion of the study. It was concluded that the ‘What has it got, How?' Visual Perception Training Method, which aims to improve visual perception, is effective in terms of all criteria.

Anahtar Kelimeler

Visual perception, Imitation-copy, "What has it got, How?" Visual Perception Training Method, Preschool

Kaynakça

• Atalayer, F. (1994). Görsel sanatlarda estetik etkileşim . Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Balcı, A. (2022). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Buyurgan, S. & Buyurgan, U. (2007). Sanat eğitimi ve öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Güvenilir, T. & Yılmaz, M. (2018). Görsel sanatlar eğitiminde bellek eğitimi yönteminin öğrencilerin stereotip bitki çizimlerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 28-46. https://doi.org/10.9779/PUJE.2018.204
• Keskinok, K. (1964). Biçimleme görsel algının gelişim sorunları ve Bedri Baykam. Ankara: Güzel Sanatlar.
• Koo, T. K. & Li, M. Y. (2016). A guideline of selecting and reporting ıntraclass correlation coefficients for reliability research. Journal of Chiropractic Medicine, 15(2), 155-163. https://doi.org/10.1016/j.jcm.2016.02.012
• Orhan, R. (2017). Alışkanlık. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 301-315.
• Özsoy, V. & Alakuş, A. O. (2009). Görsel sanatlar eğitiminde özel öğretim yöntemleri (Resim-iş eğitimi). Ankara: Pegem Akademi.
• Pakpahan, F. H. & Saragih, M. (2022). Theory of cognitive development by Jean Piaget. Journal of Applied Linguistics (JoAL), 2(2), 55-60. https://doi.org/0.52622/joal.v2i2.79
• San, İ. (1979). Sanatsal yaratma, çocukta yaratıcılık (2. b.). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• San, İ. (2008). Sanat ve eğitim yaratıcılık temel sanat kurumları sanat eleştisi yaklaşımları. Ankara: Ütopya.
• Schneck, C. M. (2010). Visual perception: Occupational therapy for children (6. b.). Missouri: Mosby.
• Shrout, P. E. & Fleiss, J. L. (1979). Intraclass correlations: Uses in assessing rater reliability. Psychological Bulletin, 86(2), 420-428. https://doi.org/10.1037//0033-2909.86.2.420
• Slater, A., Riddell, P., Quinn, P. C., Pascalis, O., Lee, K., & Kelly, D. J. (2010). Visual perception. J. G. Bremner, & T. D. Wachs (Ed.), The Wiley-Blackwell handbook of ınfant development içinde (s. 40-41). Hoboken, NJ: Wiley Blackwell.
• Sözen, M. & Tanyeli, U. (2003). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü. İstanbul: Remzi.
• TDK. (2023). Taklit. https://sozluk.gov.tr/?kelime=taklit sayfasından erişilmiştir.
• Uyangör, S. M. & Dikkartın, F. T. (2009). 4MAT Öğretim Modelinin öğrencilerin erişileri ve öğrenme stillerine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(2), 178-194.
• Yılmaz, M. (2010). Sanat eğitiminde kopya ve taklit. K. Artut (Ed.), Güzel sanatlar eğitiminde özel öğretim yöntemleri içinde (s. 222-250). Ankara: Anı.
• Yılmaz, M. (2015). Toplumun sanat kültürünün biçimlenmesinde taklit, kopya ve şablon çalışmalarla yetişen nesillerin etkisi. Akdeniz Sanat Dergisi, 8(15), 104-112.