An Overview of Curricula in the Context of Critical Pedagogy

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 1, 506 - 521

Sinem Demir , Meral Güven

https://doi.org/10.37217/tebd.1579359

Öz

Critical pedagogy is an educational approach that supports the transformation of individuals and societies, fosters critical consciousness and prioritizes social justice. The role of critical pedagogy in curricula constitutes an important area of investigation in terms of the necessity of transformation in education rather than target only academic knowledge of students and teachers. In the study, which examines to what extent and how critical pedagogy is reflected in secondary education curricula, the curricula of English, Turkish Language and Literature, Philosophy, History, Turkish Republic Revolution History and Kemalism courses updated by the Ministry of National Education in 2018 and 2023 were examined. Using document analysis, the concepts associated with critical pedagogy in curricula (democracy, social justice, equality, dialogue, problem solving and social transformation) were analyzed. The findings revealed that critical pedagogy was not sufficiently emphasized in the examined curricula, while social justice and social transformation were only marginally represented, and they did not fully align with the comprehensive nature of critical pedagogy. Based on the study, it is recommended to develop curricula that fully reflect critical pedagogy and its basic principles. The study emphasizes the necessity of the educational processes fostering critical consciousness to educate teachers and students as more sensitive individuals to social problems, and it draws attention to the importance of curricula that are more democratic, inclusive and critically engaged.

Anahtar Kelimeler

Critical pedagogy, Curriculum, Transformation in education, Education policies

Eleştirel Pedagoji Bağlamında Öğretim Programlarına Bakış

Öz

Eleştirel pedagoji, bireylerin ve toplumların dönüşümünü destekleyen, eleştirel bilinci geliştiren ve sosyal adalet arayışını temel alan bir eğitim anlayışıdır. Eleştirel pedagoji anlayışı dikkate alınarak hazırlanan öğretim programları, öğrencilerin ve öğretmenlerin yalnızca akademik bilgiyi hedeflemelerinin önüne geçmekte, eleştirel bilinç ve toplumsal dönüşüm odaklı bir eğitim-öğretim sürecine zemin hazırlamaktadır. Eleştirel pedagojinin ortaöğretim öğretim programlarına ne ölçüde ve nasıl yansıdığını incelemeyi amaçlayan bu araştırmada, Millî Eğitim Bakanlığının 2018 ve 2023 yıllarında güncellediği İngilizce, Türk Dili ve Edebiyatı, Felsefe, Tarih ve T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük derslerine ait öğretim programları ele alınmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılarak öğretim programlarında eleştirel pedagojiyle ilişkilendirilen kavramlar (demokrasi, sosyal adalet, eşitlik, diyalog, problem çözme ve toplumsal dönüşüm) incelenmiştir. Bulgular doğrultusunda öğretim programlarında eleştirel pedagojinin yeterince vurgulanmadığı, sosyal adalet ve toplumsal dönüşüm kavramlarına sınırlı bir şekilde yer verildiği tespit edilirken; kavramların öğretim programlarındaki yeri ve kapsamı göz önünü alındığında eleştirel pedagojinin genel içeriğinden uzak olduğu görülmektedir. Araştırma sonucunda, eleştirel pedagojiyi ve eleştirel pedagojinin temel ilkelerini tam anlamıyla yansıtan öğretim programlarının geliştirilmesi önerilmektedir. Araştırma, öğretmenlerin ve öğrencilerin toplumsal sorunlara daha duyarlı bireyler olarak yetiştirilmesi için eleştirel bilinci geliştiren eğitim süreçlerin gerekliliğine vurgu yapmakta; öğretim programlarının daha demokratik, kapsayıcı ve eleştirel düşünmeyi teşvik eden bir yapıya kavuşmasının önemine dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel pedagoji, Öğretim programı, Eğitimde dönüşüm, Eğitim politikaları

Kaynakça

• Apple, M. W. (2004). Ideology and curriculum (3. b.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203487563
• Aronowitz, S. & Giroux, H. A. (1985). Education under siege: The conservative, liberal and radical debate over schooling (1. b.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203222034
• Aybar, Ö. & Bingöl, Z. K. (2023). The historical background of critical pedagogy. Adam Academy Journal of Social Sciences, 13(1), 237-269. https://doi.org/10.31679/adamakademi.1210568
• Ayers, W., Quinn, T. M., & Stovall, D. (Ed.). (2008). Handbook of social justice in education (1. b.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203887745
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Darder, A., Hernandez, K., Lam, K. D., & Baltodano, M. (Ed.) (2023). The critical pedagogy reader (4. b.). Taylor & Francis. https://doi.org/10.4324/9781003286080
• Freire, P. (1972). Education: Domestication or liberation? Prospects, 2(2), 173-181.
• Freire, P. (2018a). Ezilenlerin pedagojisi (D. Hattatoğlu & E. Özbek, Çev.), Ayrıntı.
• Freire, P. (2018b). The banking concept of education. B. H. Eleanor (Ed.), Thinking about schools içinde (s. 99-107). Routledge.
• Giroux, H. A. (2004). Critical pedagogy and the postmodern/modern divide: Towards a pedagogy of democratization. Teacher Education Quarterly, 31(1), 31-47.
• Giroux, H. A. (2007). Border crossings: Cultural workers and the politics of education. Routledge.
• Giroux, H. A. (2018). Teachers as transformative intellectuals. B. H. Eleanor (Ed.), Thinking about schools içinde (s. 148-153). Routledge.
• Goldstein, R. A. & Beutel, A. R. (2007). Introduction: Why a book on "useful theory"? What makes theory "useful”? Counterpoints, 235, 1–11.
• Kincheloe, J. L. (2008). Knowledge and critical pedagogy: An introduction. Springer.
• Kincheloe, J. L. (2018). Eleştirel pedagoji (K. İnal, Çev.). Yeni İnsan.
• Koç-Erdamar, G. & Bangir-Alpan, G. (2017). Eleştirel düşünme algısı: Lise öğretmenleri üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), 787-800. https://doi.org/10.17755/esosder.305631
• Kusmayati, N. B., Mulyati, Y., Damaianti, V. S., & Sastromihardjo, A. (2019). The implementation of critical pedagogy: Building a dialogue in the classroom. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 257, 278-281. https://doi.org/10.2991/icollite-18.2019.61
• Lizzi, M. S. S. D. S. & Sforni, M. S. D. F. (2023). The relationship among theoretical concepts, curriculum, and teaching organization. Educação em Revista, 39, e35586. https://doi.org/10.1590/0102-469835586-T
• McLaren, P. (1998). Contesting capital: Critical pedagogy and globalism a response to Michael Apple. Current Issues in Comparative Education, 1(2), 27-34. https://doi.org/10.52214/cice.v1i2.11310
• McLaren, P. (2023). Critical pedagogy: A look at the major concepts. A. Darder, K. Hernandez, K. D. Lam, & M. Baltodano (Ed.), The critical pedagogy reader (4. b.) içinde (s. 75-97). Routledge.
• MEB. (2023). Ortaöğretim Tarih Dersi (9, 10, 11. Sınıflar) Öğretim Programı. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=1265 sayfasından erişilmiştir.
• MEB. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni. https://tymm.meb.gov.tr/ortak-metin sayfasından erişilmiştir.
• Ravitch, S. M. & Carl, N. M. (2019). Qualitative research: Bridging the conceptual, theoretical, and methodological. Sage.
• Shields, C. M. (2014). Leadership for social justice education: A critical transformative approach. I. Bogotch & C. Shields (Ed.), International handbook of educational leadership and social (in)justice içinde (s. 323-329). Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-007-6555-9_19
• Shih, Y. H. (2018). Some critical thinking on Paulo Freire's critical pedagogy and its educational implications. International Education Studies, 11(9), 64-70. https://doi.org/10.5539/ies.v11n9p64
• Spring, J. (1997). Özgür eğitim (A. Ekmekçi, Çev.). Ayrıntı.
• Wubu, A. C. (2019). Investigating teachers’ practices of critical pedagogy: A phenomenological study. The International Journal of Research in Teacher Education, 10(3), 110-121.
• Xavier, S. (2022). Radical education: A pathway for new utopias and reimaginin European democracies. https://pjp-eu.coe.int/documents/42128013/47262637/Radical_education_a_path way_for_new_utopias_and_reimagining_european_democracies_sergio_xavier.pdf/a4d87fe1-3685-0b14-67ff-ac77ef024c40 sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.