ÖZEL YETENEKLİ VE TİPİK GELİŞİM GÖSTEREN ÖĞRENCİLERİN ÇALIŞMA BELLEĞİ BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 1399 - 1414, 15.09.2023

Esmehan Özer , Hülya Koç

https://doi.org/10.7884/teke.1344192

Öz

Bu araştırmada, ilkokul 3. ve 4. sınıfa devam eden özel yetenekli öğrenciler ile tipik gelişim gösteren öğrencilerin çalışma belleği becerilerinin karşılaştırılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın amacı kapsamında karşılaştırmalı betimsel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, genel yetenek alanında tanı alarak Bilim ve Sanat Merkezine (BİLSEM) devam eden 3. ve 4. sınıfta öğrenim gören 22 özel yetenekli öğrenci ile genel eğitim sınıflarında öğrenim görüp özel yetenek tanısı olmayan 22 tipik gelişim gösteren öğrenci olmak üzere toplam 44 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada katılımcıların çalışma belleği performanslarını belirlemek amacıyla toplam dört boyut ve dokuz alt ölçekten oluşan “Çalışma Belleği Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama sürecinde Kırıkkale ilinde bulunan BİLSEM’e ve ilkokullara gidilip ölçek bireysel olarak uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 28 programı kullanılmıştır. Araştırma bulguları, özel yetenekli öğrencilerin sözel/görsel kısa süreli bellek, sözel/görsel çalışma belleği ve Çalışma Belleği Ölçeği genel standart puanları ile tipik gelişim gösteren öğrencilerin puanlarının arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğunu göstermiştir. Ana dili Türkçe olup genel yetenek alanında özel yetenekli olan ve tipik gelişim gösteren öğrencilerin çalışma belleği becerileri çalışma belleğinin tüm bileşenleriyle ölçümlenip geçerlilik, güvenirlik ve standardizasyon çalışmaları yapılmış bir araçla ilk kez ele alınıp incelenmiştir. Araştırma bulguları ilgili alan yazını doğrultusunda tartışılmış, ileri araştırmalara ve uygulamalara yönelik önerilere yer verişmiştir.

Anahtar Kelimeler

: Özel yetenekli öğrenciler, çalışma belleği, sözel çalışma belleği, görsel çalışma belleği

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, “Lisans Öğrencileri Proje Yarışması” sonucunda Kırıkkale Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmeye hak kazanan “Özel Yetenekli ve Tipik Gelişim Gösteren Çocukların Çalışma Belleği Becerilerinin Karşılaştırılarak İncelenmesi” adlı 2022/061 sayılı proje çerçevesinde üretilmiştir.

Proje Numarası

2022/061

Teşekkür

Araştırmacılar, Kırıkkale Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinasyon Birimine teşekkür ederler.

EXAMINATION OF WORKING MEMORY SKILLS OF GIFTED AND TYPICAL DEVELOPMENT STUDENTS

Öz

The purpose of this study was to compare the working memory skills of the students with gifted and typical development in the 3rd and 4th grades of primary school. The comparative descriptive research model was used for the purpose of the study. Participants of this study consisted of a total 44 primary school 3rd and 4th grade students, 22 of whom were diagnosed with gifted in general abilities and ongoing to the Science and Art Center (SAC) and the remaining 22 of whom with typical development. In the study, the "Working Memory Scale," consisting of four dimensions and nine subtests, was used to determine the participants' working memory performance. During the data collection process of the research, the scale was individually administered by visiting the SAC and primary schools in Kirikkale. The SPSS 28 program was used for the analysis of the obtained data. Study findings showed that there were statistically significant differences between students with gifted and typically developing students in terms of verbal/visual short-term memory, verbal/visual working memory, and Working Memory Scale overall standard scores. The working memory skills with all component of the students with gifted and typical development whose tongue language Turkish were evaluated for the first time with a valid, reliable, and standard tool. The research findings were discussed in light of the related literature, and suggestions were made for further research and practices.

Anahtar Kelimeler

Gifted students, working memory, verbal working memory, visual working memory

Proje Numarası

2022/061

Kaynakça

• Ackerman, P. L., Beier, M. E., & Boyle, M. O. (2005). Working memory and intelligence: The same or different constructs?. Psychological Bulletin, 131(1), 30-60. https://doi.org/10.1037/0033-2909.131.1.30
• Alloway, T. P. (2007). Automated working memory assessment. London: Pearson Assessment.
• Alloway, T.P. & Elsworth, M. (2012). An investigation of cognitive skills and behavior in high ability students. Learning and Individual Differences, 22(6), 891-895. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2012.02.001
• Ameide, L. V. (2017). What distinguishes underachievers from highly achieving gifted children? The relationship between underachievement in gifted and typically developing children and the role of working memory and learning style in this relation. Master's thesis, Utrecht University Clinical Child, Family and Education Studies.
• Aubry, A., Gonthier, C., & Bourdin, B. (2021). Explaining the high working memory capacity of gifted children: Contributions of processing skills and executive control. Acta Psychologica, 218, 103358. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2021.103358
• Baddeley A. (1992). Working memory: The interface between memory and cognition. Journal of Cognitive Neuroscience, 4(3), 281-288. https://doi.org/10.1162/jocn.1992.4.3.281
• Baddeley, A. D. (2002). Is working memory still working? European Psychologist, 7(2), 85-97. https://doi.org/10.1027/1016-9040.7.2.85
• Baddeley, A. (2003). Working memory and language: An overview. Journal of Communication Disorders, 36(3), 189-208. https://doi.org/10.1016/S0021-9924(03)00019-4
• Baddeley, A. (2010). Working memory. Current Biology, 20(4), 136-140. https://doi.org/10.1016/j.cub.2009.12.014
• Baddeley, A. D., & Hitch, G. J. (1974). Working memory. In G. A. Bower, (Ed.), Recent advances in learning and motivation (pp. 47-90). New York: Academic Press.
• Bayliss, D. M., Jarrold, C., Baddeley, A. D., Gunn, D. M., & Leigh, E. (2005). Mapping the developmental constraints on working memory span performance. Developmental Psychology, 41(4), 579. https://doi.org/10.1037/0012-1649.41.4.579
• Calero, M. D., García-Martín, M. B., Jim ́enez, M. I., Kaz ́en, M., & Araque, A. (2007). Self- regulation advantage for high-IQ children: Findings from a research study. Learning and Individual Differences, 17(4), 328-343. https://doi.org/10.1016/j. lindif.2007.03.012
• Dehn, M. (2008). Working memory and academic learning: Assessment and intervention. Hoboken, New Jersey: John Wiley and Sons.
• Ergül, C., Özgür-Yılmaz, C. & Demir, E. (2018). 5-10 yaş grubu çocuklara yönelik geliştirilmiş çalıma belleği ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(2), 187-214. https://doi.org/10.17244/eku.427280
• Gökçe, E., Güneş, E., & Nalçacı, E. (2021). Çalışma belleği hakkında kısa bir gözden geçirme. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 74(1), 11-17. https://doi.org/10.4274/atfm.galenos.2020.87487
• Gonthier, C., Aubry, A., & Bourdin, B. (2018). Measuring working memory capacity in children using adaptive tasks: Example validation of an adaptive complex span. Behavior Research Methods, 50, 910-921. https://doi.org/10.3758/s13428-017-0916-4
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kline, P. (2000). Handbook of psychological testing. London: Routledge.
• Koppitz, E. M. (1977). The visual aural digit span test. New York: Grune and Stratton.
• Köksal, M. S. & Akkaya, G. (2017). Developing a test for determining verbal short-term memories of gifted students. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 18(2), 104-116. https://doi.org/10.17679/inuefd.292368
• Leana-Taşçılar, M. Z. (2021). Özel yetenekli bireylerin tanılanması. M. S. Köksal, & M. R. Barın, (Eds.), Özel yetenek ve BİLSEM’LER içinde (ss. 137-163). Ankara: Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Leana-Taşçılar, M. Z. & Cinan, S. (2014). Üstün ve normal öğrencilerin yönetici işlevlerinin ve çalışma belleklerinin değerlendirilmesi ve ihtiyaçlarına yönelik eğitim programının uygulanması. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 2(1), 42-57.
• Leikin, M., Paz-Baruch, N., & Leikin, R. (2013). Memory abilities in generally gifted and excelling-in-mathematics adolescents. Intelligence, 41(5), 566-578. https://doi.org/ 10.1016/j.intell.2013.07.018
• Henry, L. (2012). Development of working memory in children. London: Sage Publications.
• Hoard, M. K., Geary, D. C., Byrd-Craven, J., & Nugent, L. (2008). Mathematical cognition in intellectually precocious first graders. Developmental Neuropsychology, 33, 251-276. https://doi.org/10.1080/87565640801982338
• https://orgm.meb.gov.tr/www/ozel-yetenekliler-alaninin-kuramsal-temelleri/icerik/1937 https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf? mevzuatNo=24736&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Miller, G. A., Galanter, E. & Pribram, K. H. (1960). Plans and the structure of behavior. New York: Holt.
• Pickering, S. & Gathercole, S. (2001). Working Memory Test Battery for Children (WMTB-C) manual. London: Psychological Corporation Ltd.
• Rocha, A., Almeida, L. S., & Perales, R. G. (2020). Comparison of gifted and non-gifted students’ executive functions and high capabilities. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 8(4), 1397-1409. http://dx.doi.org/10.17478/jegys.808798
• Rodríguez Naveiras, E., Verche Borges, E., Hernández Lastiri, P., Montero López, R., & Borges del Rosal, M. Á. (2019). Differences in working memory between gifted or talented
• students and community samples: A meta-analysis. Psicothema, 3(3), 255-262. https://doi. org/10.7334/psicothema2019.18
• Sezginsoy B. (2007). Bilim ve sanat merkezi uygulamasının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Simões, M., Rocha, A. M., & Ferreira, C. (2003). WISC-III: Escala de Inteligência de Weschler para Crianças-3a Edição (WISC-III: Wechsler Intelligence Scale for Crianças-3rd Edition). Lisboa: Cegoc.
• Tirapu-Ustárroz, J., & Muñoz-Céspedes, J. M. (2005). Memory and the executive functions. Revista de Neurología, 41(8), 475-484. https://doi. org/10.33588/rn.4108.2005240
• van Viersen, S., Kroesbergen, E. H., Slot, E. M., & de Bree, E. H. (2016). High reading skills mask dyslexia in gifted children. Journal of Learning Disabilities, 49(2), 189-199. https://doi.org/10.1177/0022219414538517
• van de Weijer-Bergsma, E., Kroesbergen, E., Jolani, S., & Van Luit, J. E. H. (2016). The Monkey game: A computerized verbal working memory task for self-reliant administration in primary school children. Behavior Research Methods, 48, 756-771. https://doi.org/10.3758/s13428-015-0607-y
• Wechsler, D. (1997). Wechsler Intelligence Scale for Adults (WAIS-III). San Antonio, TX: Harcourt Assessment Inc.
• Yalın, A., & Karakaş, S. (1994). Görsel İşitsel Sayı Dizisi Testi A Formunun bir Türk çocuk örnekleminde güvenirlik, geçerlik ve standardizasyon çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(32), 6-14.
• Yuan, K., Steedle, J., Shavelson, R., Alonzo, A., & Oppezzo, M. (2006). Working memory, fluid intelligence, and science learning. Educational Research Review, 1(2), 83-98. https://doi.org/10.1016/j. edurev.2006.08.005