EVALUATION OF PERSONALITY TYPES IN THE SCOPE OF BEHAVIORAL FINANCE

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 2, 557 - 575, 31.12.2019

Öznur Şamandar , İstemi Çömlekçı

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.507246

Cited By: 2

Öz

The aim of this study is to examine the relationship
between individual investors' five-factor personality types and behavioral
finance. For this purpose, what kind of investor tendency of individuals with
which type of personality has been examined is examined. The universe is
situated in Turkey are individual investors. Snowball sampling method was used
in the research and data were obtained by survey technique. According to the
data obtained, it is seen that most of the investors have personality traits
that are extroversion, compatibility, responsible, emotional stable and open
for improvement. It is observed that these personality traits have an impact on
investor tendencies, self-deception tendency, cognitive tendency, emotional
tendency, social tendency, lack of auto control and tendency to avoid loss. The
trends in the highest level in the investors and in the lowest level were
determined as emotional balanced.

Anahtar Kelimeler

Behavioral Finance, Investor Trends, Personality Types, Five Factor Personality Theory

KİŞİLİK TİPLERİNİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı,
bireysel yatırımcıların Davranışsal Finans kapsamındaki yatırımcı eğilimlerinin
Beş Faktör Kişilik Tipleri ile ilişkisini incelemektir. Bu amaçla hangi kişilik
tipine sahip bireylerin nasıl bir yatırımcı eğilimi gösterdikleri
irdelenmiştir. Araştırmanın evreni Türkiye genelinde yer alan bireysel
yatırımcılardır. Araştırmada kartopu örneklem yöntemi kullanılmış ve anket tekniği
ile veriler elde edilmiştir. Elde edilen verilere göre yatırımcıların büyük
çoğunluğunun dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk sahibi, duygusal dengeli ve
gelişime açık kişilik özelliklerini taşıdıkları görülmektedir. Bu kişilik
özelliklerinin yatırımcı eğilimlerinden kendini kandırma eğilimi, bilişsel
eğilim, duygusal eğilim, sosyal eğilim, oto kontrol eksikliği eğilimi ve
kayıptan kaçınma eğilimi üzerinde etkili oldukları görülmektedir.
Yatırımcılarda en yüksek düzeyde görülen eğilim uyumluluk, en düşük düzeyde
görülen eğilim duygusal dengeli olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal Finans, Yatırımcı Eğilimleri, Kişilik Tipleri, Beş Faktör Kişilik Kuramı

Kaynakça

• Adler, A. (1979). İnsanı Tanıma Sanatı. (Çev. Şelale Başar). İstanbul: Dergah Yayınları.
• Akin, H., (2009). Menkul Kıymet Portföy Yatırımlarında Davranışsal Finans Yönteminin Kullanılması ve Bir Uygulama Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Aktaş, F. R. (2012). Davranışsal Finans ve Yatırımcı Psikolojisi İMKB Üzerine Ampirik Bir Analiz. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Allık, J. ve McCrae, R., (2002). A Five-Factor Theory Perspective. University of Tartu, National Institue on Aging, 3003-321.
• Aren, S., (2019). Davranışsal Finansın Psikolojik Eğilimlerinin Kavramsal Değerlendirmesi. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 2/127-160.
• Aslıpek, F. (2014). Öğretmenlerin Kişilik Tipleri İle Çatışma Çözme Stratejileri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Zirve Üniversitesi, Gaziantep.
• Ateş, A. (2007). Finansal Yatırımların Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Aydoğan, E. (2013). Zıtlık Yatırım Stratejisinin Davranışsal Finans Yaklaşımı İle Değerlendirilmesi –Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama-. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi,Bursa.
• Barak, O. (2006). Hisse Senedi Piyasalarında Anomaliler ve Bunları Açıklamak Üzere Geliştirilen Davranışsal Finans Modelleri –İMKB’de Bir Uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Barberis, N., Shleifer, A. And Vishny, R. (1998). A Model Of Investor Sentiment. Journal of Economics, 49, 307-343.
• Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bostancı, F. (2003). Davranışçı Finans. Sermaye Piyasası Kurulu Denetleme Dairesi. İstanbul.
• Böyükaslan, A. (2012). Bireysel Yatırımcıları Finansal Yatırım Kararına Yönlendiren Faktörlerin Davranışsal Finans Açısından İncelenmesi: Afyonkarahisar Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün Ö. E., Karadeni,. Ş., ve Demir, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (17. Basım). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cüceloğlu, D. (1996). İnsan ve Davranış (6. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ede,M.(2007).Davranışsal Finans ve Bireysel Yatırımcı Davranışları üzerine Ampirik Bir Uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Elmas, B. (2010). Hisse Senedi Yatırımcılarının Davranışsal Özellikleri –Bireysel Yatırımcıya Yönelik Bir Araştırma-. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Ertan, Y. (2007). Davranışsal Finans ve Pişmanlık Teorisi’nin Döviz Kuru Riskinden Korunma Kararına Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Evensky, H. (2017). New Research on Wealth Management and Behavioral Finance Deserves Your Attention. Journal Of Financial Planning.36-37.
• Hamurcu, Ç. (2015). Yatırım Kararlarının Davranışsal Finans Açısından İncelenmesi: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Sektörü Çalışanları Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış doktora tezi, Kırıkkale Üniversitesi,Kırıkkale.
• Kahneman, D. ve Tversky, A. (1979). Econometrica. Journal of The Econometric Society, 47(2), 263-291.
• Karakaya, E. (2013). Kişilik Tiplerinin Satış Performansı Üzerindeki Etkisi ve Süper Market Zincirlerinde Bir Uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Kim, K.A. ve Nofsinger, J.R. (2008). Behavioral Finance in Asia. Pacific-Basin Finance Journal, 16(2008), 1-7.
• Kojabad, A.N. (2012). Menkul Kıymetler Borsalarında Alınan Yatırımcı Kararlarına Davranışsal Finansın Etkileri: Tahran Menkul Kıymetler Borsası Örneği ve İMKB Karşılaştırması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Küden, M. (2014). Davranışsal Finans Açısından Bireysel Yatırım Tercihlerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gediz Üniversitesi, İzmir.
• McCrae, R. R. and Costa, P. T. (1987). Validation of the Five-Factor Model of Personality Across Instruments and Observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90.
• McCrae, R. R. and John, O. P. (1992). An Introduction to the Five-Factor Model and Its Applications. Journal of Personality, 60(2), 175-215.
• Merdan, E. (2013). Beş Faktör Kişilik Kuramı İle İş Değerleri İlişkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 7, 440-159.
• Mullainathan, S. and Thaler, R. (2000). Behaviorual Economics. NBER Workin Paper Online, No:7948. http://www.nber.org adresinden 12 Eylül 2017 tarihinde alınmıştır.
• Özan, M.H. (2010). İşletmelerde Alınan Finansal Kararların Yatırımcı Davranışları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ritter, J.R. (2003). Behavioral Finance. University of Florida, Pacific-Basin Finance Journal 2(2003), 429-437.
• Sevi, E. S., (2009). Psikobiyolojik Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Kuramı: Mizaç ve Karakter Envanteri (TCI) ile Beş Faktör Kişilik Envanterinin (5FKE) Karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Somer, O. (2001). Çeşitli Çalışma Alanlarının Beş-Faktör Kişilik Boyutlarıyla İlişkisi. Ege Eğitim Dergisi, 1(1), 31-40.
• Sönmez, T. (2010). Davranışsal Finans Yaklaşımı: İMKB’de Aşırı Tepki Hipotezi Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tabak, A., Basım, H. N., Tatar, İ. ve Çetin, F. (2010). İzlenim Yönetimi Taktiklerinde Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Rolü: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 10(2), 539-557.
• Taşkesen, S. (2014). Lise Öğrencilerinin Kişilik Tipleri ile Sanata Olan İlgileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.