Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Sözde Bilimsel Senaryolarda Bilimin Doğasını Kullanımı

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 504 - 525, 09.06.2017

Mehpare Saka , Hikmet Sürmeli

https://doi.org/10.24315/trkefd.305999

Cited By: 4

Öz

Çalışmanın amacı fen
bilgisi öğretmen adaylarının bilimi bilim olmayandan (sözdebilimden) nasıl
ayırt ettikleri ve sözde bilimsel içeriklerde karar verirken bilimin doğası
(NOS) düşüncelerini kullanıp kullanmadıklarını tespit etmektir. Araştırmanın
örneklemi bir üniversitenin fen bilgisi öğretmenliği bölümü 2. sınıfında okuyan
47 öğretmen adayından oluşmaktadır. Çalışmada iki senaryonun kullanıldığı nitel
yöntem kullanılmıştır. Her öğretmen adayı iki senaryoyu da okuyarak ilgili
sorulara cevaplar vermiştir. Ayrıca öğretmen adaylarından bir örnekle bilimi
sözde bilimden nasıl ayırt edebildiklerini açıklamaları istenmiştir. Veriler
içerik analizi yöntemiyle öğrencilerin verdiği yanıtlara göre oluşturulan tema
ve kodlarla ile gerçekleştirilmiştir. Veriler iki araştırmacı tarafından
bağımsız olarak analiz edilip kodlar ve temalar oluşturulmuş, daha sonra
benzerlik ve farklılıklar karşılaştırılmıştır. Araştırmadan elde edilen
sonuçlar, öğretmen adaylarının bilim ve sözde bilimi ayırt etmede öncelikle
kanıtlama, bilimsel yöntem, deney ve gözlem yapma kriterlerini kullandıklarını
göstermiştir. Ayrıca araştırma kapsamında sunulan ve karşılaşabilme
olasılıklarının olduğu bilimsel olmayan örnek olayları değerlendirirken
bilimsellik dışındaki faktörlerden de etkilendikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilim, Sözde bilim, Bilimin doğası

Kaynakça

• Abd-El-Khalick, F. (2001). Embedding nature of science in pre-service elementary science courses: abandoning scientism, but... Journal of Science Teacher Education, 12(3), 215–233.
• Abd-El-Khalick, F., & Lederman, N. G. (2000). Improving science teachers’ conceptions of nature of science: a critical review of the literature. International Journal of Science Education, 22(7),665- 701.
• Abd-El-Khalick, F., Bell, R.L., & Lederman, N.G. (1998). The nature of science and instructional practice: Making the unnatural natural. Science Education, 82, 417–437.
• Afonso, A.S., & Gilbert, J. K. (2009). Pseudo-science: A meaningful context for assessing nature of science. International Journal of ScienceEducation. 32(3), 329-348.
• Ayvacı, H. Ş., & Bağ, H. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Bilim Sözde-Bilim Ayrımına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 539-566.
• Ayvacı, H.Ş., & Çoruhlu, Ş.N. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilim ve fen kavramları ile ilgili sahip oldukları görüşlerin araştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 29-37.
• Baran GR, Kiana MF, & Samuel SP (2014). “Chapter 2: Science, Pseudoscience, and Not Science: How Do They Differ?” . Healthcare and Biomedical Technology in the 21st Century (Springer). 19-57. doi:10.1007/978-1-4614-8541-4_2. ISBN 978-1-4614-8540-7.
• Barnes, B. (2008). T.S. Kuhn ve Sosyal Bilimler. (1. Baskı). (Çev. Hüsamettin Arslan). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Bektaşlı, B. (2013). The Effect of Medıa on Preservıce Scıence Teachers’ Attıtudes Toward Astronomy and Achıevement in Astronomy Class. The Turkish Online Journal of Educational Technology. TOJET.12(1), 139- 146.
• Bell, R. L., & Lederman, N.G. (2003). Understandings of the nature of science and decision making on science and technology based ıssues. Science Education, 87, 352-377.
• Chalmers, A. F. (1997). Bilim Dedikleri (3. Baskı). (Çev: Hüsamettin Arslan). İstanbul: Vadi Yayıncılık. (Özgün çalışma, 1976).
• Creswell, J. W. (2014). Nitel araştırma yöntemleri (Çev Edt: Bütün, M. ve Demir, S. B). Ankara: Siyasal Kitap.
• Delice, E. (2007). Aristoteles felsefesinde tasımsal tanıt ve diyalektik ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniveritesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe (Sistematik Felsefe Ve Mantık) Anabilim Dalı. Ankara.
• Driver, R., Leach, J., Millar, R., & Scott, P. (1996). Young people’s images of science. Buckingham, UK: Open University Press.
• Erdoğan, E. (2009). Platon ve Aristoteles’in Bilimlere İlişkin Sınıflamaları. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi. 7 (1),137-162.
• Greaves-Fernandez, N. (2010). Influence of views about the nature of science indecision-making about socio-scientific and pseudo-scientific issues (Unpublished doctoral dissertation). The University of York, Department of Education, United Kingdom.
• Hurd, P.D. (1998). Scientific literacy: new minds for a changing world. Science Education, 82(3), 407-416.
• Kuhn, T. S. (2014). Bilimsel Devrimlerin Yapısı (9.Baskı). (Çev: Nilüfer Kuyaş). İstanbul: Kırmızı Yayınları. (Özgün çalışma, 1962).
• Lakatos, I. (2014). Bilimsel Araştırma Programlarının Metodolojisi. (Çev. Duygu Uygun). İstanbul: Alfa Yayınları. (Özgün çalışma, 1978).
• Lambert, K., & Brittan G. G. (2011). Bilim Felsefesine Giriş. (1. Baskı). (Çev. Ed. Hüseyin Gazi Topdemir, Çev: S. Ertan Tağman).İstanbul: Nobel Yayınevi. (Özgün çalışma, 1992)
• Lederman, N.G., & Zeidler, D.L. (1987). Science teachers' conceptions of the nature of science: Do they really influence teaching behavior? Science Education. 71 (5), 721- 734.
• Lederman, N. G. (1999). Teachers’ understanding of the nature of science and classroom practice: Factors that facilitate or impede the relationship. Journal of Research in Science Teaching, 36(8), 916–929.
• Lederman, N.G. (2007). Nature of science: Past, present, and future. In S.K. Abell, & N.G. Lederman, (Editors), Handbook of research in science education (pp 831-879). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Publishers.
• Lundström, M., & Jakobsson, A. (2009). Students’ Ideas Regarding Science and Pseudo-science in Relation to the Human Body and Health. Nordic Studies in Science Education. 5(1), 3- 15.
• Martin, M. (1994). Pseudoscience, the Paranormal, and Science. Science& Education. 3, 357- 371. doi: 10.1007/BF00488452
• McComas, W. F., Clough, M. P., & Almazroa, H. (1998). The role and character of the nature of science. In W. F. McComas (Ed.), The nature of science in science education: Rationales and strategies. (pp. 3-40). Dordrecht: Kluwer.
• MEB, (2013). İlköğretim kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınevi.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Turan, S.). Ankara: Nobel Yayıncılık (Özgün çalışma, 2009).
• Metin, D., & Ertepinar, H. (2016). Inferring pre-service science teachers’ understanding of science by using socially embedded pseudoscientific context. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(4), 340-358. DOI:10.18404/ijemst.93129.
• Norris, S. P., & Phillips, L. M. (2003). How literacy in its fundamental sense is central to scientific literacy. Science Education, 87, 224–240.
• Oothoudt, B. (2008). Development of an Instrument to Measure Understanding of The Nature of Science as a Process of Inquıry in Comparison to Pseudoscience. (Unpublished Master Thesis) California State University, Department of Science Education.
• Shein, P.P., Li, Y. Y., & Huang, T. C. (2014). Relationship between scientific knowledge and fortune-telling. Public Understanding of Science. 23(7) 780– 796. DOI: 10.1177/0963662514522169.
• Solomon, J. (1992) The Classroom Discussion of Science-Based Social Issues Presented on Television: Knowledge, Attitudes and Values, International Journal of Science Education 14 (4), 431-444.
• Popper, K. R. (2005). Bilimsel araştırmanın mantığı (3.Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. (Özgün çalışma, 1986).
• Saygılı, S. (2011). Paul K. Feyerabend’in bilim anlayışı: Çoğulcu bilim kuramı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 83-94.
• Tao, P.-K. (2003). Eliciting and developing junior secondary students’ understanding of the nature of science through a peer collaboration instruction in science stories International Journal of Science Education, 25(2), 147–171.
• Tatar, E., Karakuyu, Y., & Tüysüz, C. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğası kavramları: Teori, yasa ve hipotez. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 363-370.
• Topdemir, H. G. (2002). Kuhn ve Bilimsel Devrimlerin Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme. Felsefe Dünyası, 36, 45-62.
• Turgut, H. (2009). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Bilimsel Sözde-Bilimsel Ayrımına Yönelik Algıları. Education and Science, 54(134), 50-68.
• Turgut, H., Akçay, H., & İrez, S. (2010). Bilim sözde-bilim ayrımı tartışmasının öğretmen adaylarının bilimin doğası inanışlarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 10(4), 2621-2663.
• Uslu, F. (2011). Bilimselliğin Kriteri Ve Sınırları Problemi - Bilim, Bilim Olmayan Ve Sahte Bilim - Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 110 (19), 5- 35. Yıldırım, C. (2000). Bilim Felsefesi (7.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.