Okul Yöneticilerinin Üst-Bilişsel Farkındalık Düzeyleri

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 4, 840 - 854, 20.09.2018

Ali Baltacı

Öz

Bu araştırmada, okul
yöneticilerinin üst-bilişsel farkındalık durumlarını incelenmesi ve farkındalık
düzeylerinin cinsiyet, eğitim durumu, mesleki kıdem ve yaş bakımından
karşılaştırılması amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelinde tasarlanan bu
araştırmanın örneklem grubu, Ankara ilinde çalışmakta olan 453 okul
yöneticisidir. Örneklem grubuna, Schraw and Dennison (1994) tarafından geliştirilen Üst-bilişsel Farkındalık Envanteri
uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin orta düzeyde
üst-bilişsel farkındalığa sahip oldukları belirlenmiştir. Eğitim durumu,
mesleki kıdem ve yaş değişkenleri üst-bilişsel farkındalık ile anlamlı bir
şekilde değişmekteyken, cinsiyet değişkeni üst-bilişsel farkındalığı
yordamamaktadır. Ayrıca eğitim durumu, mesleki kıdem ve yaş üst-biliş
farkındalık düzeyleri üzerinde etkili iken; cinsiyetin böylesi bir etkisi
bulunmamaktadır. Bu çalışma okul yöneticileri örneklemi üzerinde üst-biliş
kavramını inceleyen Türk eğitim bilimleri alanyazınındaki öncü çalışma olması
bakımından önem taşımaktadır. Araştırmada elde edilen sonuçların, okul
yöneticilerinin üst-bilişsel farkındalık düzeylerinin tespit edilmesi ile daha
nitelikli yönetici yetiştirme çabalarına katkı sağlaması ve ileride yapılacak
araştırmalar için yol gösterici olması ümit edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üst-biliş, üst-bilişsel farkındalık, okul yöneticisi

School Administrators' Metacognitive Awareness Levels

Öz

The purpose of this research is to analyze school
administrators’ metacognitive awareness and to find out whether a significant
difference exists according to gender, education level, professional tenure,
and age. The sample group of
this research which designed by correlational survey model is the 453 school
administrators working in Ankara. For the sample group, the Metacognitive Awareness
Inventory developed by Schraw and Dennison (1994) was applied. According to the results of
the research, school administrators were found to have moderate cognitive
awareness. While educational
level, professional tenure and age variables were changing significantly with
metacognitive awareness, gender was not. Also, whereas education
status, professional tenure, and age were found to have an important effect on
metacognitive awareness levels, gender does not have such an effect. This study
is important in that the Turkish educational sciences studying the concept of
metacognition on the sample of school administrators is a pioneering work in
the literature. It is hoped that the
results obtained in the research will contribute to the efforts of more
qualified administrators by establishing the levels of cognitive awareness of
school administrators and to provide guidance for future research.

Anahtar Kelimeler

Metacognition, metacognitive awareness, school administrators

Kaynakça

• Adams, J. D., & Mabusela, M. S. (2014). A Metacognitive Approach to Teacher Development: Supporting National Professional Diploma in Education (Npde) Students. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(15), 289.
• Agarwal, P. K., Bain, P. M., & Chamberlain, R. W. (2012). The value of applied research: Retrieval practice improves classroom learning and recommendations from a teacher, a principal, and a scientist. Educational Psychology Review, 24(3), 437-448.
• Akin, A., Abaci, R., & Çetin, B. (2007). The validity and reliability of the Turkish version of the metacognitive awareness inventory. Educational Sciences: Theory & Practice, 7(2), 671-678.
• Akturk, A. O., & Sahin, I. (2010). Analysis of community college students’ educational internet use and metacognitive learning strategies. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5581-5585.
• Anderson, D., & Walker, R. (1991). The effects of metacognitive training on the approaches to learning and academic achievement of beginning teacher education students. Australian Teacher Education Association, Melbourne.
• Aydın, F., & Coşkun, M. (2011). Geography teacher candidates’ metacognitive awareness levels: A case study from Turkey. Archives of Applied Science Research, 3(2), 551-557.
• Baker, L. (1989). Metacognition, comprehension monitoring, and the adult reader. Educational Psychology Review, 1(1), 3-38.
• Bakioğlu, B., Küçükaydın, M. A., & Karamustafaoğlu, O. (2015). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeyi, Problem Çözme Becerileri ve Teknoloji Tutumlarının İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1).
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma (7. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Baltaci, A., & Balcı, A. (2017a). Complexity Leadership: A Theorical Perspective. International Journal of Educational Leadership and Management, 5(1), 30-58.
• Baltacı, A., & Balcı, A. (2017b). Reasons for whistleblowing: A qualitative study. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi ‐ Journal of Educational Sciences Research, 7(1), 37‐51.
• Baltacı, A. (2017a). Eğitim Örgütlerinde Bilgi Uçurma Sürecinin Yönetilmesi. International Journal of Social and Educational Sciences, 4(7), 43-62.
• Baltacı, A. (2017b). Relations between Prejudice, Cultural Intelligence and Level of Entrepreneurship: A Study of School Principals. International Electronic Journal of Elementary Education, 9(3).
• Baltaci, A. (2017c). A Comparison of Syrian Migrant Students in Turkey and Germany: Entrepreneurial Tendencies and Career Expectations. European Journal of Educational Research, 6(1), 15-27.
• Baltacı, A . (2017d). Avrupa Okullarında Dini Simgelerin Yasallığı. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21 (1), 45-80.
• Baykara, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişötesi öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 80-92.
• Baysal, Z. N., Ayvaz, A., Çekirdekçi, S., & Malbeleği, F. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 68-81.
• Bedel, E.F., & Çakır, M. (2013). Okul öncesi ve biyoloji öğretmen adaylarında bilişüstü farkındalık ve epistemolojik inançların incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 84-98.
• Brown, A. L. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other more mysterious mechanisms. F. E. Weinert, R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, Motivation, and Understanding (65–116). Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Cautinho, S. A. (2007). The relationship between goals, metacognition and academic success. Educate~, 7(1), 39–47.
• Cortina, J. M., & Landis, R. S. (2009). When small effect sizes tell a big story, and when large effect sizes don’t. Statistical and methodological myths and urban legends: Doctrine, verity and fable in the organizational and social sciences, 287-308.
• Çakıroğlu, A. (2007). Üstbiliş. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 21–27.
• Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L., & İşleyen, T. (2014). Ortaöğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Üstbiliş Farkındalıklarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305-320.
• Desoete, A., & Roeyers, H. (2002). Off-line Metacognition – A Domain-specific Retardation in Young Children with Learning Disabilities. Learning Disability Quarterly. 25, 123–139.
• Dilci, T., & Kaya, S. (2012). 4. ve 5. sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin üstbilişsel farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 247-267.
• Dunlosky, J., & Metcalfe, J. (2008). Metacognition. Sage Publications.
• Fidan, T., & Balcı, A. (2016). Principal Proactivity: School Principals’ Proactive. Applied Chaos and Complexity Theory in Education, 29.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognitive and cognitive monitoring: A new area of cognitive developmental inquiry. American Psychologyst, 34, 906–911.
• Garner, R., & Alexander, P. A. (1989). Metacognition: Answered and unanswered questions. Educational psychologist, 24(2), 143-158.
• Gollwitzer, P. M., & Schaal, B. (1998). Metacognition in action: The importance of implementation intentions. Personality and Social Psychology Review, 2(2), 124-136.
• Gürşimşek, I., Çetingöz, D., & Yoleri, S. (2009, March). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin bilişüstü farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. In The first International Congress of Educational Research, 1-3 May 2009.
• İflazoğlu Saban, A., ve Saban, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel farkındalıkları ile güdülerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelen¬mesi, Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 35–58.
• Kitchner, K. S. (1983). Cognition, metacognition, and epistemic cognition. Human development, 26(4), 222-232.
• Kramarski, B., Mavarech, Z. R., & Arami, M. (2002). The Effects of Metacognitive Instruction on Solving Mathematical Authentic Tasks. Educational Studies in Mathematics, 49, 225–250.
• Maccoby, E. E., & Jacklin, C. N. (1974). The psychology of sex differences (Vol. 1). Stanford University Press.
• Martinez, M. E. (2006). What is metacognition?. Phi delta kappan, 87(9), 696-699.
• Memnun, D. S., & Akkaya, R. (2009). The levels of metacognitive awareness of primary teacher trainees. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 1919-1923.
• Metcalfe, J. E., & Shimamura, A. P. (1994). Metacognition: Knowing about knowing. The MIT Press.
• Metcalfe, J., & Kornell, N. (2007). Principles of cognitive science in education: The effects of generation, errors, and feedback. Psychonomic Bulletin & Review, 14(2), 225-229.
• Nelson, T. O. (1996). Consciousness and metacognition. American psychologist, 51(2), 102.
• Özsoy, G. (2008). Ustbilis. Turk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 713–740.
• Özsoy, G., Çakıroğlu, A., Kuruyer, H. G., & Özsoy, S. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeylerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Fırat Üniversitesi, Elazığ, Mayıs 2010.
• Özsoy, G., & Günindi, Y. (2011). Prospective preschool teachers' metacognitive awareness. İlköğretim Online, 10(2).
• Perfect, T. J., & Schwartz, B. L. (2002). Applied metacognition. Cambridge University Press.
• Rozendaal, J. S., Minnaert, A. E. M. G., & Boekaerts, M. (2003). Motivation and self-regulated learning in secondary vocational education: Information-processing type and gender differences. Learning and Individual Differences, 13(4), 273-289.
• Sarpkaya, G., Arık, G., & Kaplan, H. A. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının üst biliş stratejilerini kullanma farkındalıkları ile matematiğe karşı tutumları arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 107-122.
• Schraw, G., & Dennison, R. S. (1994) Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology 19, 460–475.
• Spence, D. J., Yore, L. D., & Williams, R. L. (1999). The effects of explicit science reading instruction on selected grade 7 students' metacognition and comprehension of specific science text. Journal of Elementary Science Education, 11(2), 15.
• Tanner, H. & Jones, S. (2000). Becoming a Successful Teacher of Mathematics. London, UK: RoutledgeFalmer.
• Tunca, N., & Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilişötesi (üst biliş) öğrenme stratejileri ile akademik öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1).
• Tüysüz, C., Karakuyu, Y., & Bilgin, İ. (2008). Öğretmen adaylarının üst biliş düzeylerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 17(2), 147-158.
• Uçkun, C. G., Demir, B., & Yüksel, A. (2013). Meslek Yüksek Okullarında Görevli Akademik Yöneticilerin Üst Bilişsel Farkındalık Düzeylerinden Kontrol Becerilerinin İncelenmesi ‘‘Kocaeli Üniversitesi Örneği’’. Yy da Eğitim ve Toplum, Eğt. Bil. ve Sos. Araş. Dergisi, ISSN, 2147-0928.
• Zhou, M., & Chua, B. L. (2016). Using Blended Learning Design to Enhance Learning Experience in Teacher Education. International Journal on E-Learning, 15(1), 121-140.