PARİON ODEION’UNDAN BİR GEÇ ROMA DEFİNESİ

Yıl 2019, Sayı: 24, 189 - 208, 01.01.2019

Vedat Keleş Kasım Oyarçin

Öz

Antik Parion Kenti, Troas Bölgesi’nin kuzeyinde, günümüzde Çanakkale ili Biga ilçesi sınırları içerisindeki, Kemer Köyü’nde yer almaktadır. Parion’un, Hadrianus Dönemi’nde, ikinci kez elde ettiği koloni statüsünden sonra, kentteki mimari faaliyetlerde hızlanma olduğu tahmin edilmektedir. Bu faaliyetler çerçevesinde Odeion’un MS 2. yüzyılda inşa edildiği düşünülmektedir. 2010 yılı kazı çalışmaları sırasında Odeion’un 1375-1435 plankareli açmasında, 249 adet Geç Roma Dönemi sikkesinden oluşan bir define bulunmuştur. Odeion definesi sikkelerinin imparatorlara göre dağılımına baktığımızda göze çarpan bir konu, sikkelerin Theodosius Hanedanlığı Dönemi’nde MS 375-450 yoğunlaşmasıdır. Arcadius, Honorius ve II. Theodosius Dönemleri’ne ait çok sayıda örneğin bulunduğu define sikkeleri MS 3. yüzyılın ikinci yarısından MS 5. yüzyılın ilk yarısına kadar uzanmaktadır. En erken MS 5. yüzyılın ilk yarısında kaybedildiği düşünülen Odeion definesinin, diğer arkeolojik kalıntılar ve buluntuların da yardımıyla yapının ilk kullanımının son evresini temsil eden sikkeler olduğunu söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Troas, Parion, Odeion, Geç Roma, Sikke

A LATE ROMAN HOARD FROM PARION ODEION

Öz

The ancient city of Parion is located in Kemer village, north of the Troas region, within the boundaries of the Biga district of Çanakkale province. It is estimated that architechtural activities accelereted after city had gained colony statue for the second time during the Hadrian Period. It is thought that Odeion was also built in 2nd century AD within the framework of these activities. During the 2010 excavation, the hoard consisting of 249 Late Roman Period coins, was found at the 1375-1435 grid trench of Odeion. When we look at the distribution of Odeion hoard coins according to the emperors, a striking issue is the of coins condensation in the Theodosius Dynasty Period AD 375450 . Containing numerous examples of Arcadius, Honorius and Theodosius II periods dates back from the second half of 3rd century AD to first half of 5th century AD. Odeion hoard which was thought to be lost in the earliest first half of 5th century AD, can be assumed that the coins were the last phase of the usage of the structure with the help of other archaeological remains and finds

Anahtar Kelimeler

Troad, Parion, Odeion, Late Roman, Coins

Kaynakça

• ARSLAN, M. 1987 “Taburabat Definesi Arcadius Devri Sikkeleri”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Yıllığı: 45-50.
• ARSLAN, M. 1989 “Taburabat Definesi Roma Devri Sikkeleri”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Yıllığı: 156-167.
• ARSLAN, M. 1999 “The Taburabat Hoard”, (Ed. C. S. Lightfoot) Recent Turkish Coin Hoards and Numismatic Studies, 43-55.
• BAŞARAN, C./KELEŞ, V./KASAPOĞLU, H./ ERGÜRER, E. 2012 “Parion 2010 Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, KST 33- 1, Ankara, 19-38.
• BAŞARAN, C./ERGÜRER, E. 2012 “Parion Odeion’u (Bouleuterion?) 2010 Çalışmaları ve Odeion’da Bulunan Seramikler”, Olba XX, 245-289.
• BAŞARAN, C./KASAPOĞLU, H. 2014 “Parion Odeionu 2010-2013”, (Ed. Hasan Kasapoğlu, Mehmet Ali Yılmaz), Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 Yılı, Ankara, 193-207.
• BURRELL, B. 2007 A Hoard of Minimi from Sardis and the Currency of the Fifth Century CE, Revue Numismatique 163, 235-282.
• COHEN VIII, HENRY C. 1892 Description Historique Des Monnaies Frappées Sous L’Empire Romain Tome Huitiéme, Londra.
• EVANS, J. D. 2013 Five Small Bronze Hoards from Sardis and Their Implications for Coin Circulation in the Fifth Century C.E., Bulletin of the American Schools of Oriental Research 369, 137-156.
• IRELAND, S. 2000 Greek, Roman, And Byzantine Coins In The Museum At Amasya: (Ancient Amaseia), Turkey, Royal Numismatic Society Special Publications, London.
• KELEŞ, V./YILMAZ, A./OYARÇİN, K. 2014 “Parion Roma Hamamı 2013 Kazıları ve Sikke Buluntuları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 147. Sayı, İstanbul, 21-36.
• KELEŞ, V./ OYARÇİN, K./YILMAZ, A. 2015 “Parion Roma Hamamı 2014 Kazıları ve Sikke Buluntuları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 150. Sayı, İstanbul, 53-66.
• KELEŞ, V./ÇELİKBAŞ, E./OYARÇİN, K. 2018 “Bir Grup Geç Roma Sikkesi Işığında Parion Yamaç Hamamının Son Kullanım Evresi Hakkında Görüşler”, Seleucia, Sayı 8, İstanbul, 269-304.
• KAYA, M. A./TAŞDÖNER ÖZCAN, K. 2016 “Roma İmparatoru Hadrianus ve Anadolu: Geziler, Eyaletler ve Kentler”, (Ed. B. Takmer – E. N. A. Arca – N. G. Özdil) Sencer Şahin Anısına Yazılar, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul, 494-513.
• KÖKER, H. 2018 “Zeugma’dan Bir Geç Roma Definesi”, SDÜ FenEdebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 44, 202-207.
• LRBC I-II, R. A. G., C./ P. V., H./ J. P. C., K. 1965 Late Roman Bronze Coinage, London.
• MAGIE, D. 1950 Roman Rule in Asia Minor to the end of Third Century after Christ I-II, Princeton University Press, Princeton.
• MORRISSON, C. 2002 Antik Sikkeler Bilimi Numismatik Genel Bir Bakış, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• OYARÇİN, K. 2017 Parion’da 2005-2014 Yılları Arasında Ele Geçen Geç Roma ve Erken Bizans Sikkeleri (MS 3.-7. Y.Y.), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• OYARÇİN, K. 2018 “A General Evaluation on the Coins from the Theater of Parion”, (Ed. Cevat Başaran – H. Ertuğ Ergürer), Roman Theater of Parion, İçdaş Yayınları, İstanbul, 165-174.
• ÖZSAİT, M. 1999 “Küçük Asya’da Roma Kolonileri”, (Ed. Nezih Başgelen), Zafer Taşlıklıoğlu Armağanı Anadolu ve Trakya Çalışmaları I, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 123-132.
• ÖZTÜRK, D. B. 2006 Troas Bölgesi Odeion Yapıları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• RIC V/I, HAROLD, M./ EDWARD A. S./ P. H., W. 1962 The Roman Imperial Coinage, Vol. V Part I, Valerian to Florian, London.
• RIC VIII, C. H. V., S./ R. A. G., C./ J. P. C., K. 1981 The Roman Imperial Coinage. Vol. VIII, The Family of Constantine I, London.
• RIC IX, HAROLD M./ C. H. V., S. / R. A. G., C. 1951 The Roman Imperial Coinage. Vol. IX, Valentian I – Theodosius I, London.
• RIC X, J. P. C., K. 1994 The Roman Imperial Coinage, Vol. X, The Divided Empire and the Fall of the Western Parts, AD 395 – 491, London.
• SANCAKTAR, H. 2012 “2011 Yılı Arykanda Kazısı TK3 Definesi: Bir Ön Değerlendirme”, Mediterranean Journal of Humanities II/2, 219-228.
• SAYAR, M. H. 2015 “Parion’da Divus Vespasianus Augustus’a Bir Sunu”, (Ed. C. Başaran – V. Keleş), Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 163- 166.
• TEK, A. 2002 Arykanda Kazılarında Bulunan Antik Sikkeler Üzerinde Yeni İncelemeler: 1971-2000 Sezonları, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• YILMAZ, A. / OYARÇİN, K. 2017 “Parion Roma Hamamı 2015 Kazıları ve Sikke Buluntuları”, Barış Salman Anı Kitabı, İstanbul, 283- 297.
• http://ww2.smb.museum/mk_pergamon/index. php?pagetype_id=3&object_id=60962&lang=en (29.05.2019)