CHRONO-TYPOLOGY OF RED PAINTED POTTERY IN THE EARLY BRONZE AGE ACCORDING TO ABSOLUTE DATING DATA OF KÜLLÜOBA

Yıl 2023, Sayı: 33, 23 - 38, 31.12.2023

Yusuf Tuna , Murat Türkteki

https://doi.org/10.22520/tubaar.1273869

Öz

During the excavations in Küllüoba, a group of painted pottery were found in the EBA and EBA to MBA Transition Period layers. Within the scope of the article, 19 ceramic sherds dated to the EBA I and EBA II periods found in grid-squares AG22 and U10 and published painted pottery samples dated to the EBA III and MBA Transition Period, which were studied and were examined. In the study, from a holistic perspective the origin of the tradition of painting inner surface of the vessels has been investigated by conducting a detailed formal and functional typology. As a result of the examinations and evaluations, the expansion area and chronological problems of this ceramic group were tried to be clarified. The result of the radiocarbon analyzes of the layers in which the material was placed are also presented for the first time.

Anahtar Kelimeler

Early Bronze Age, Inland Western Anatolia, Küllüoba, Ceramic, Red Paint Decoration

KÜLLÜOBA MUTLAK TARİHLEME VERİLERİNE GÖRE ERKEN TUNÇ ÇAĞI’NDA İÇİ KIRMIZI BOYA BEZEMELİ SERAMİĞİN KRONO-TİPOLOJİSİ

Öz

Küllüoba’da yapılan kazılarda ETÇ ve ETÇ’den OTÇ’ye Geçiş Dönemi tabakalarında bir grup içi boyalı seramik ele geçmiştir. Makale kapsamında AG22 ve U10 plankarelerinde bulunan ETÇ I ve ETÇ II dönemine tarihlenen 19 seramik parçası ile üzerinde çalışılmış ve yayımlanmış ETÇ III ve OTÇ’ye Geçiş Dönemi’ne tarihlenen boyalı sera¬mik örnekleri incelenmiştir***. Çalışmada bu seramik grubu bütünsel bir yaklaşımla ele alınarak; ayrıntılı bir form tipolojisi ve işlev tipolojisi yapılmış; kapların içini boyama geleneğinin kökeni araştırılmıştır****. Yapılan incele¬meler ve değerlendirmeler sonucunda bu seramik grubunun yayılım alanı ve kronolojik problemleri aydınlatılmaya çalışılmıştır. Söz konusu malzemenin ele geçtiği tabakaların radyokarbon analizleri sonuçları da ilk defa sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erken Tunç Çağı, İçbatı Anadolu, Küllüoba, Seramik, Kırmızı Boya Bezeme

Kaynakça

• Atalay, İ., ve Mortan, K. (2017). Resimli ve Haritalı Türkiye Bölgesel Coğrafyası (7. bs). İnkilap Kitabevi.
• Ay, D. Ş. (1998). Küllüoba İTÇ I Çanak Çömleği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çongur, F. M. (2018). Bademağacı İlk Tunç Çağı Çanak Çömleği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Efe, T. (1988). Demircihöyük III: 2, Die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975-1978, Die Keramik 2, C, Die Frühebronzezeitliche Keramik der Jüngeren Phasen (ab Phase H). Philip von Zabern.
• Efe, T. (1994). 1993 Yılında Kütahya, Bilecik ve Eskişehir İllerinde Yapılan Yüzey Araştırmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, XII, 245-266.
• Efe, T. (1996). 1995 Yılında Kütahya, Bilecik ve Eskişehir İllerinde Yapılan Yüzey Araştırmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, XIV(II), 215-232.
• Efe, T. (2007). Küllüoba Kazıları ve Anadolu Tarihöncesi Araştırmalarına Katkısı. G. Umurtak, Ş. Dönmez, ve A. Yurtsever (Eds.), Refik Duru’ya Armağan (ss. 103-114). Ege Yayınları.
• Efe, T., ve Ay Efe, D. M. (2000). Early Bronze Age I Pottery from Küllüoba near Seyitgazi. Anatolia Antiqua, 8, 1-87.
• Fidan, E. (2012). Küllüoba İlk Tunç Çağı Mimarisi. Mimarlar, Arkeologlar, Sanat Tarihçileri, Restoratörler Ortak Platformu, 7, 1-44.
• Günter, A. (1991). Gordion Excavations Final Reports 3: The Bronze Age. University Museum.
• Hacızade, F. (2019). Seramiğin Kimyası. Çizgi Kitap Evi.
• Kazancı, N. (2018). Jeolojik Zamanlar ve Çizelgesi. Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni, 25, 63-66.
• Korfmann, M. (1983). Red Cross Bowl Angeblicher Leittyp für Troja V. R. Boehmer ve H. Hauptmann (Eds.), Beitriige zur Altertumskunde Kleinasiens, Festschrift fiir Kurt Bittel (ss. 291-297). Verlag Philipp Von Zabern.
• Kuru, A. (2016). Seyitömer Höyük Erken Tunç Çağ III Seramiği’nin Batı Anadolu Erken Tunç Çağı’na Katkıları [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lloyd, S., ve Gökçe, N. (1951). Excavations at Polatlı: A New Investigation of Second and Third Millennium Stratigraphy in Anatolia. Anatolian Studies, 1, 21- 75.
• Mellaart, J. (1970a). Excavations at Hacılar I. Edinburgh University Press.
• Mellaart, J. (1970b). Excavations at Hacılar II. Edinburgh University Press.
• Mellink, M. J. (1965). Excavations at Karataş-Semayük in Lycia, 1964. American Journal of Archaeology, 69(3), 241-251. http://www.jstor.org/stable/502289
• Ökse, A. T. (2012). Önasya Arkeolojisinde Çanak Çömlek Teknik Özellikler, Biçimler, Türkçe, İngilizce, Almanca ve Fransızca Terimler. Arkeoloji ve Sanat.
• Öz, S., ve Demirci, Ş. (2017). Arkeokimyaya Genel Bakış. Gazi Kitap Evi.
• Özdoğan, M. (2022). Bütüncül Bir Bakış Açısıyla İlk Tunç Çağı ya da Yerleşik Yaşamın Kurumsallaşması. M. Işıklı, E. Fidan, A. Türker, ve M. A. Yılmaz (Eds.), MÖ III. Binyılda Anadolu (s. 1-18). Ege Yayınları.
• Sarı, D. (2004). Küllüoba İlk Tunç Çağı II Çanak Çömleği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sarı, D. (2009). Late EB II Pottery Recovered in Complex II of Küllüoba. Anatolia Antiqua, 17, 89-132.
• Sarı, D. (2011). İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı’nda Batı Anadolu’nun Kültürel ve Siyasal Gelişimi [Yayınlanmış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Seeher, J. (1987). Demircihüyük III: 1, Die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975–1978, Die Keramik 1, A Die Neolithische und Chalkolithische Keramik, B Die Frühbronzezeitliche Keramik der älteren Phasen (bis Phase G). Verlag Philipp von Zabern.
• Şahin, F. (2013). Küllüoba Höyüğü Orta Tunç Çağı’na Geçiş Dönemi (Übergangsperiode): Mimari ve Çanak Çömlek: C. Unpublishe [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topbaş, A., Efe, T., ve İlaslı, A. (1998). Salvage Excavations of the Afyon Archaeological Museum, Part II: TheSettlement of Karaoğlan Mevkii and the Early Bronze Age Cemetery of Kaklık Mevkii. Anatolia Antiqua, 6, 21-94.
• Türker, A. (2008). Assur Ticaret Kolonileri Çağı’nda Acemhöyük Çanak-Çömleği [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkteki, M. (2004). Küllüoba İlk Tunç Çağı III Çanak Çömleği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkteki, M., Sarı, D., Şahin, F., Türkteki Sinem, ve Tuna, Y. (2021). Anadolu’da Bir İlk Tunç Çağı Kenti: Küllüoba, Genel Değerlendirme ve 2020 Yılı Çalışmaları. Lycus, 105-128.