Türkiye’de Eğitsel Nörobilim (Eğitimsel Sinirbilim) Konusunda Yapılmış Araştırmaların Analizi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 468 - 480, 31.12.2021

Yasemin Taşkıner Şereflioğlu , Didem Kılıç Mocan

Öz

Öğrenme ve öğrenmeyi etkileyen faktörlere nörofizyolojik bir bakış açısıyla yaklaşan eğitsel nörobilim, bilişsel nörobilimden aldığı verileri pedagojik verilerle bütünleştirerek eğitimcilere yepyeni kapılar açmayı hedeflemektedir. Bu çalışma ile, Türkiye’de eğitsel nörobilim çalışmalarının mevcut durumunu ortaya koymak ve araştırmaların yönelimi belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında belirlenen anahtar kelimeler doğrultusunda ulaşılan, Türkiye’de günümüze kadar yapılmış tüm eğitsel nörobilim konulu araştırmalar incelenmiştir. İlgili araştırmalara ulaşmak için doküman incelemesi yapılmıştır. Ulaşılan 21 araştırma, içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiş, dokümanlardan elde edilen veriler kodlanarak, araştırma sorularına uygun olarak belirlenmiş kategoriler halinde düzenlenmiştir. İçerik analizinde; araştırma amacı, araştırma yöntemi, veri toplama süreci, yayın türü, çalışma grubu, veri toplama aracı, konu alanı ve yayın yıllarına göre inceleme yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; Türkiye’deki çalışmaların 2013 yılından itibaren başladığı ve kuramsal çalışmaların ağırlıkta olduğu görülmüştür. Kuramsal araştırmaların çoğunlukta olmasından ötürü, araştırma yöntemi olarak nitel araştırmaların sayıca fazla olduğu ve buna bağlı olarak belgesel araştırmaların ve literatür tarama yaklaşımının daha çok kullanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Çalışılan konu içeriğine bakıldığında genel olarak eğitimi konu alan çalışmaların ağırlıkta olduğu ve çalışmaların daha çok makale yayın türünde olduğu görülmüştür. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’de eğitsel nörobilimin henüz yeni gelişmekte olduğu, ilgili araştırmaların sayısının sınırlı olduğu ve var olan araştırmaların daha çok kuramsal düzeyde kaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eğitsel nörobilim, eğitimsel sinirbilim, zihin beyin ve eğitim, nöro-eğitim

Kaynakça

• Ansari, D., Coch, D., ve De Smedt, B. (2011). Connecting education and cognitive neuroscience: Where will the journey take us? Educational Philosophy and Theory, 43(1), 37-42.
• Ansari, D., Smedt, B. D., ve Grabner, R. H. (2012). Neuroeducation -a critical overview of an emerging field. Neuroethics, 5(2), 105-117.
• Aşkın Tekkol, İ., Başar, T., Şen, Z., ve Turan, S. (2017). Öğrenmede insanı odağa almak: Beyin araştırmaları doğrultusunda bir tartışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1187-1202.
• Beyhan, Ö., ve Ekemen, H. (2016). Anlamlı öğrenmede beyin temelli öğrenmenin önemi. Eğitim Bilimlerinden Yansımalar içinde (s. 141-151). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Brockington, G., Balardin, J. B., Ziemo Morais, G. A., Malheiros, A., Lent, R., Moura, L. M., ve Sato, J. R. (2018). From the laboratory to the classroom: The potential of functional near-ınfrared spectroscopy in educational neuroscience. Frontiers in Psychology, 9(1840), 1-7.
• Campbell, S. R. (2011). Educational neuroscience: Motivations, methodology, and implications. Educational Philosophy and Theory, 43(1), 7-16.
• Carew, T. J., ve Magsamen, S. H. (2010). Neuroscience and education: An ideal partnership for producing evidence-based solutions to guide 21st century learning. Neuron, 67(5), 685-688.
• Clark, C. A., Hudnall, R. H., ve Perez-Gonzalez, S. (2020). Children's neural responses to a novel mathematics concept. Trends in Neuroscience and Education, 20, 1-9.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative (4. b.). Boston: Pearson Education, Inc.
• Çalık, M., ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Demir, M. Ş., Usta, M. E., Yayla, A., Taşkın, N., Hastunç, Y., ve Alav, Ö. (2016). Çeşitli nöro-bilişsel ve nöro-pedagojik uygulama ve modalitelerin bilişsel becerilerin gelişimi üzerindeki etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 679-696.
• Deryakulu, D., Atal, D., ve Sancar, R. (2020). Eğitimsel sinirbilim ve eğitim teknolojisi açısından doğurguları. Eğitim Teknolojileri Okumaları içinde (s. 331-348). Ankara: Pegem Akademi.
• Dinçer, S. (2018). Eğitim bilimleri araştırmalarında içerik analizi: Meta-analiz, meta-sentez, betimsel içerik analizi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 176-190.
• Dündar-Coecke, S. (2021). Nöromodülasyon: Eğitim ve nörobilim kavşağından geleceğe bakış. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 542-567. doi:https://doi.org/10.37217/tebd.868102
• Ferrari, M. (2011). What can neuroscience bring to education. Educational Philosophy and Theory, 43(1), 31-36.
• Ferrari, M., ve McBride, H. (2011). Mind, brain, and education: The birth of a new science. Learning Landscapes, 5(1), 85-100.
• Geake, J. (2004). Cognitive neuroscience and education: Twoway traffic or oneway street? Westminster Studies in Education, 27(1), 87-98.
• Gömleksiz, M. N., ve Kan, A. Ü. (2012). Eğitimde duyuşsal boyut ve duyuşsal öğrenme. Turkish Studies, 7(1), 1159-1177.
• Howard-Jones, P. A. (2011). A multiperspective approach to neuroeducational research. Educational Philosophy and Theory, 43(1), 24-30.
• İzci, Y., ve Erbaş, C. Y. (2015). Hipokampüs: Yapısı ve fonksiyonları. Türk Nöroşürürji Dergisi, 25(3), 287-295.
• Keleş, E., ve Çepni, S. (2006). Beyin ve öğrenme. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2), 66-82.
• Keleş, E., ve Kol, E. (2015). Eğitim penceresinden beyin görüntüleme tekniklerine genel bir bakış. İlköğretim Online, 14(1), 349-363.
• Korkmaz, Ö., ve Mahiroğlu, A. (2007). Beyin, bellek ve öğrenme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 93-104.
• Koyuncu, B. (2017). Eğitimsel sinirbilim (neuroeducation): Eğitimciler neden sinirbilim verilerinden yararlanmalıdır? Türk Akademik Yayınları Dergisi, 1(1), 22-34.
• Kutluata, A. (2008). Bilişsel öğrenme kuramı ışığında türkçe dersi hedeflerine uygun olarak kullanılabilecek yöntem ve teknikler. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Metin, S. (2013). Eylem seçiminin limbik sisteme bağlı olarak dinamik sistem yaklaşımı ile modellenmesi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. New York: Sage Publications, Inc.
• Mutlu, Y., ve Akgün , L. (2016). Matematik öğrenme güçlüğü ve eğitsel nörobilim. Eğitim Bilimlerinde Yenilikler ve Nitelik Arayışı içinde (s. 1133-1145). Ankara: Pegem Akademi.
• OECD. (2007). Understanding the brain: The birth of a learning science. OECD, Paris
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özüdoğru, A. A. (2014). Zihin, beyin ve eğitim: Öğrenme ve gelişimin beliren transdisipliner bir alanı. The Journal of Neurobehavioral Sciences, 1(3), 95-96.
• Rosenberg-Lee, M. (2018). Training studies: An experimental design to advance educational neuroscience. Mind Brain And Education, 12(1), 12-22.
• Sayan, H. (2020). Nöro-eğitim. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(102), 205-217.
• Selçuk, Z. (2007). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Senemoğlu, N. (2007). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gönül Yayıncılık.
• Sousa, D. A. (2011). Mind, brain, and education: the ımpact of educational neuroscience on the science of teaching. Learning Landscapes, 5(1), 37-43.
• Soylu, F. (2020). Matematik öğrenme güçlüğünün (diskalkulinin) beyinsel ve kalıtımsal temelleri. Diskalkuli: Matematik öğrenme güçlüğü içinde (s. 37-53). Ankara: Pegem Akademi.
• Stein, Z., ve Fischer, K. W. (2011). Directions for mind, brain, and education: methods, models, and morality. Educational Philosophy and Theory, 43(1), 56-66.
• Taştan, N. S. (2020). Nöroplastisite’nin etkileri üzerine bir eğitim programı ve yeni bir teknik önerisi: Süpürme tekniği. ODÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 228-251.
• Watagodakumbura, C. (2017). Principles of curriculum design and construction based on the concepts of educational neuroscience. Journal of Education and Learning, 6(3), 54-69.
• Wortha, S. M., Bloechle, J., Ninaus, M., Kiili, K., Lindstedt, A., Bahnmueller, J., Mueller, K., ve Klein, E. (2020). Neurofunctional plasticity in fraction learning: An fMRI training study. Trends in Neuroscience and Education, 21, 1-15.
• Yıldırım, A., ve Şimşek , H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (19. b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, F., Şen, K., Duran, O., Özcan, M., ve Küçükgedik, G. (2020). Nörogenez insanlarda hayat boyunca devam eder mi? Türk Tıp Öğrencileri Araştırma Dergisi, 2(1), 1-4.