Din Eğitimi İçin Gelecek Perspektifi Denemesi

Yıl 2021, Sayı: 12, 43 - 64, 28.12.2021

Ali Kemal Acar

https://doi.org/10.53112/tudear.981148

Cited By: 1

Öz

Araştırmanın konusu; bugünün hakim olgu ve kavramlarından hareketle din eğitimi için bugün ve yakın geleceğe yönelik bir perspektif denemesidir. Günümüzde sosyal bilimler alanında öne çıkan kavram ve olgular ile bunların din ve din eğitimine etkileri, öne çıkacağı varsayılan ana konular çalışmanın kapsamı olarak belirlenmiştir. Literatürde din ve eğitimin geleceğine dair çalışmalar sıklık arz etmektedir. Din eğitiminin geleceği ise görece sınırlı çalışılmıştır. Ayrıca bu gelecek öngörüleri bugünün eksik görülen hususları üzerine inşa edilmiştir. Burada ise sosyal bilimler özelinde din sosyolojisi, eğitim ve gelecek öngörüleriyle din eğitiminin karşılaşabileceği hususlar ele alınmıştır. Çalışmada bugününün hakim olgu ve kavramlarının, bunların din eğitimine yansımalarının, yakın gelecekte din eğitiminde öne çıkması muhtemel konuların ve gelişmelere karşı belirlenecek duruşun tespiti amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Doküman incelemesi ile elde edilen veriler, içerik analizi yoluyla incelenmiştir. Karşılaştırma, yorum, varsayım ve değerlendirmelere gidilerek düşünce ve fikirler, eldeki veriler çerçevesinde araştırılmaya ve anlaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din, Din Eğitimi, Gelecek, Gelecekte Din, Geleceğin Din Eğitimi, Postmodernizm ve Din Eğitimi

Destekleyen Kurum

--

Proje Numarası

--

Teşekkür

Kolay gelsin

Kaynakça

• Adler, A. (2019). İnsanı tanıma sanatı. (K. Şipal, Çev.) Ankara: Say.
• Ağçoban, S. (2020). Üniversite gençliğinde dini bireyselleşme. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Akyol, A. (2017). İslâm ahlak felsefesi: birey ve özgürlük merkezli bir inceleme. Kutadgubilig (36).
• Al, A. (2019). Medyadaki dini içerikli yayınlarla ilgili izleyici algısı araştırması. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Arslan, M. (2010). Seküler toplumlarda kutsal arayışları: geç modern dönemde büyü-din ilişkisinin sosyolojik analizi. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (1).
• Arslan, M. (2016). Kitle iletişim araçları, medya ve din ilişkisi üzerine. Birey ve Toplum (11).
• Aslan, S. vd. (2019). Geleceğin okulları. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi (2).
• Aydemir, M. A. & Tecim, E. (2012). Türk toplumunda aile ve dinin sosyal sermaye potansiyeli. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (28).
• Başdemir, H. Y. (2013). İslam ve özgürlük negatifçi ve pozitifçi yaklaşımlar. Liberal Düşünce (69-70).
• Bauman, Z. (2015). Azınlığın zenginliği hepimizin çıkarına mıdır? (H. Keser, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Bauman, Z. (2017). Cemaatler. (N. Soysal, Çev.) Ankara: Say.
• Bayer, A. (2010). Sekülerleşme din ilişkisi: kuramsal bir yaklaşım. KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi (16).
• Baytemur, K. (2020). Lise gençliğinde allah inancının gelişimi ve eğitiminde etkili olan faktörler. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Berger, P. L. (1979). The heretical ımperative: contemporary possibilities of religious affirmation. New York: Doubleday.
• Berger, P. L. (1993). Dinin sosyal gerçekliği. (A. Coşkun, Çev.) İstanbul: İnsan.
• Berger, P. L. (2003). Küreselleşmenin Kültürel Dinamikleri, Bir Küre Bin Bir Küreselleşme içinde. İstanbul: Kitap. Berger, P. L. (2006). Günümüz din sosyolojisinin problemleri. (A. Köse, Çev.), Laik Ama Kutsal içinde. İstanbul: Etkileşim.
• Bilecik, S. (2015). Din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin din okuryazarlık becerisine etkisi (üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Bilecik, S. (2019). Ziyaüddin Sardar’ın postnormal zamanlar teorisi çerçevesinde toplumsal değişim sürecinde din eğitimi üzerine bir değerlendirme, Amasya İlahiyat Dergisi (13).
• Bilgin, B. (1995). İrşadda evrensel sorumluluk. I. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri içinde. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Bilici, M. V. (2018). Tüketim toplumu, sekülerleşme ve ahlakın üç kipi. İş Ahlakı Dergisi (11).
• Bilici, M. V. (2018). Tüketim toplumunda dini yaşamak: sekülerleşme paradigmasını yeniden okumak, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Canan, S. (2019). İnsanın Fabrika Ayarları 1. Kitap. İstanbul: Tutikitap.
• Cebeci S. vd. (2019). Dini grupların birey ve toplum üzerindeki etkileri: ilahiyat fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi. (8).
• Çapçıoğlu, İ. (2017). Küreselleşme sürecinde kültürün ve dinin değişen görünümleri. İslami Araştırmalar (3).
• Çelikel, B. (2013). Dini danışmanlık: psikoterapi ile din eğitiminin buluşma noktası. Marife (3).
• Çın, A. (2019). İlk çocukluk döneminde çocuğun din eğitimi ve ailenin din eğitimine etkisi (Diyarbakır örneği), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Çınar, İ. (2009). Küreselleşme, eğitim ve gelecek. Kuramsal Eğitimbilim (1).
• Çoşkun, K. (2020). İmam hatip lisesi öğrencilerinde din anlayışı ve sosyal değerler algısı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Dal, N. E. (2017). Tüketim toplumu ve tüketim toplumuna yöneltilen eleştiriler üzerine bir tartışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (19).
• David Harvey, D. (2014). Postmodernliğin durumu: kültürel değişimin kökenleri, (S. Savran, Çev.) İstanbul: Metis.
• Dein, S. (2014). Din, maneviyat ve depresyon: tetkik ve tedavi için öneriler. (N. Kımter, Çev.) Ekev Akademi Dergisi (58).
• Demir, İ. (2019). Dini bilgi edinme kaynağı olarak sosyal medya (ilahiyat fakültesi öğrencileri örneği). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Demirezen, İ. (2010). Tüketim toplumunun oluşumu ve din ile etkileşimi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi (3).
• Demirezen, İ. (2015). Tüketim toplumu ve din. İstanbul: Ensar.
• Dereli, M. D. (2015). Dinin krizinden sekülerizmin krizine: Peter L. Berger’in din fenomenine yaklaşımı. IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı içinde. Kütahya: İLEM.
• Dereli, M. D. (2018). Dini kimliklerin sosyal medyada akışkanlaşması: siber-etnografik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Düzgün, Ş. A. (2017). Dini anlama kılavuzu. Ankara: Otto.
• Ergin, Y. (2020). İslam inanç esasları açısından deizm eleştirisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Erkal, M. E. (2003). Küreselleşme değişme ve dini hayat. Dini Araştırmalar (17).
• Ermiş, A. (2019). Ergenlerin deizm algısına dair sosyolojik bir araştırma (Çankaya örneği). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Erol Sungur, E. (2016). Postmodern tüketim anlayışında dindar yaşam biçimleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Faruk Turğut, F. (2017). Tarihsel süreçte aile kurumunun dönüşümü ve geleceğine yönelik çıkarımlar. Medeniyet ve Toplum (1).
• Fırat, M. (2010). Bilgi toplumunda eğitimin sürekliliği ve okulların geleceği. International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Antalya.
• Fidan, F. Z. (2013). Kadının modernlikle karşılaşması: dindarlığın kentsel gündelik yaşamdaki dönüşümleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Fukuyama, F. (2009). Büyük çözülme: insan doğası ve toplumun yeniden oluşturulması. (H. Kaya, Çev.) İstanbul: Profil.
• Furat, A. Z. (2019). Din eğitimi ekseninde Türkiye’de medya ve din araştırmaları. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (1).
• Günay, Ü. (1998). Din sosyolojisi. İstanbul: İnsan.
• Günay, Ü. (2001). Birey-toplum dikotomisinin dini tecrübe alanındaki yansımaları: dinin bireysel ve toplumsal boyutları. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (11).
• Haberli, M. (2019). Dijital çağda din ve dindarlığın dönüşümü. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (2).
• Haque, A. (2000). Psychology and religion: two approaches to positive mental health. Intellectual Discourse (1).
• Hatipler, M. (2017). Postmodernizm, tüketim, popüler kültür ve medya. Bilgi (34).
• https://www.haberturk.com/gelecekte-ya-hic-okul-olmazsa-3016892.
• İpek, D. Ş. (2021). Eğitimin geleceği – OECD gelecek senaryoları. https://tedmem.org/mem-notlari/degerlendirme/egitimin-gelecegi-oecd-gelecek-senaryolari.
• Jameson, F. (1994). Postmodernizm: ya da geç kapitalizmin mantığı. (N. Plümer, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi.
• Kalın, İ. (2013). Akıl ve erdem. İstanbul: Küre.
• Kara, F. (2016). Aynı kan farklı dünyalar: muhafazakar aile ve gençleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Karakaya, H. (2015). Türkiye’de dindar burjuva ve kadın. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Kırboğa, Z. (2016). Toplumsal tezahürleri bağlamında zihniyet değişimi ve din. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Kırık, A. M. & Sönmez, M. (2017). İletişim ve mutluluk ilişkisinin incelenmesi. İNİF E-Dergi (1).
• Kırık, A. M. (2013). Yeni medya çağı çerçevesinde Türkiye’de televizyondan internete dönüşüm ve sosyal paylaşım ağlarında gençlerin konumu. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Kırılmaz, H. & Ayparçası F. (2016). Modernizm ve postmodernizm süreçlerinin tüketim kültürüne yansımaları. İnsan & İnsan (8).
• Kirman, M. A. (2005). Dinin ekonomik modeli küreselleşme sürecinde dine yeni bir yaklaşım. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (18-19).
• Kirman, M. A. (2007). Küreselleşme sürecinde sekülerleşme ve dinin geleceği. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiriler. Ankara.
• Korkmaz, M. & Osmanoğlu, C. (2019). Küreselleşmenin birey ve toplum hayatına etkileri ve din eğitimi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi (1).
• Köroğlu, C. Z. (2012). Tüketim toplumu ve din. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi.
• Köse, A. (2002). Sekülerden kutsala yolculuk. Sekülerizm Sorgulanıyor içinde, İstanbul: Ufuk.
• Köse, A. (2019). Milenyum tarikatları. İstanbul: Timaş.
• Köylü, M. (2007). Ruh sağlığı ve din: batı toplumu açısından bir değerlendirme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (23).
• Kurt, S. (2006). Hayek’in özgürlük ve adalet teorisi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi (3).
• Küçükcan, T. (2005). Modernleşme ve sekülerleşme kuramları bağlamında din, toplumsal değişme ve İslâm dünyası. İslâm Araştırmaları Dergisi (13).
• Loo, H. V. D. ve Reijen, W. V. (2006). Modernleşmenin paradoksları (K. Canatan, Çev.) İstanbul: İnsan.
• Mahiroğulları, A. (2010). Küreselleşmenin kültürel değerler üzerine etkisi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (50).
• Maraz, H. (2020). Dinî kimlik oluşumunda sanal kitlesel iletişimin etkisi. Edebali İslamiyat Dergisi (1).
• Mardin, Ş. (1999). İnsanlığın Ortak Bir Mirası Var mı? Dünya İslamiyet ve Demokrasi içinde. Ankara: Konrad Adenauer Vakfı.
• Menküç, D. (2019). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin görüşleri ışığında liselerde deizm düşüncesi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Mirza, G. A. (2014). Yeni dinselleşme eğilimleri ve maneviyat arayışları. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Naisbitt, J. & Abordene, P. (1990). Megatrends 2000 büyük yönelimler. (E. Güven, Çev.) İstanbul: Form
• Nazıroğlu, B. (2014). Din eğitiminde aile vizyonu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (32).
• Nazıroğlu, B. (2015). Din eğitiminin gerekliliği açısından dini medya okuryazarlığı. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi (2).
• Özdemir, Ö. (2019). Ailenin çocuklarının din eğitimine katkısı (İstanbul örneği). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Özel, C. (2014). Seküler zihin, devlet ve dini gruplar: seküler kesimin dini grupalgısı üzerine bir araştırma. Toplum Bilimleri Dergisi (16).
• Özel, C. (2018). Dini grupların birbirleriyle olan ilişkilerini etkileyen bazı faktörler: psikososyal bir yaklaşım, The Journal of Academic Social Science Studies (72).
• Öztaş, M. (2006). Deizm ve dini hayat. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Özyurt, C. (2002). Küreselleşme sürecinde kimlik ve farklılaşma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Robertson, R. (2003). Küreselleşme ve geleneksel dinin geleceği. (İ. Çapçıoğlu, Çev.) Dini Araştırmalar (17).
• Rorty, R. & Vattimo, G. (2009). Dinin geleceği. (R. G. Öğdül, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Saltık, İ. F. (2006). Bir marjinal grubun özgürlük anlayışı: feministler. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Savrun, M. (2020). 14-18 yaş arası lise öğrencilerinde tanrı tasavvuru (ağrı örneği). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sayar, K. (2011). Terapi: kültürel bir eleştiri. İstanbul: Timaş.
• Sayar, K. (2018). Yavaşla. İstanbul: Kapı.
• Sayar, K. (2021). Küreselleşmenin psikolojik boyutları. https://kemalsayar.com/insana-dair/kuresellesmenin-psikolojik-boyutlari.
• Schleicher, A. (2021). Scenarios for the future of schooling. https://www.weforum.org/agenda/2021/01/future-of-education-4-scenarios
• Smart, N. (2000). Dinlerin geleceği. (M. Sinanoğlu, Çev.) Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (9).
• Oğuz, O. & Oktay, A. & Ayhan, H. (2010). 21. yüzyılda eğitim ve Türk eğitim sistemi. Ankara: Pegem Akademi.
• Söylev, Ö. F. (2014). Türkiye’de dini danışma ve rehberlik –alanları, imkanları ve yöntemleri- (Diyanet İşleri Başkanlığı örneği). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Şengül, F. N. (2020). Kuramsal boyutta sekülerleşme ve din ilişkisi, Aydın İnsan ve Toplum Dergisi (2).
• Şimşek, S. (2018). Ortaöğretim öğrencileri arasında yaygınlaşan ateizm ve deizm düşüncesini önlemede din eğitiminin önemi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Şişman, N. (2020). Yeni insan. İstanbul: İnsan.
• Timur, K. (2017). Kural tanımayan bir ideoloji: postmodernizm. Hikmet Akademik Edebiyat Dergisi (7).
• Tunalı, S. & Kiraz, E. (2017). Gelecek üzerine araştırma yapma yöntemlerinin eğitim araştırmalarında kullanılması. Yaşadıkça Eğitim (2).
• Turanalp, M. F. (2016). İnternetin ergenlere olumsuz etkileri üzerine din eğitimi temelli bir yaklaşım. Marife (1).
• Twenge, J. M. (2013). Ben nesli. İstanbul: Kaknüs.
• Uğurlu, H. S. (2017). Dinî danışmanlık eğitimi: amerika örneği ve türkiye gereksinim çözümlemesi üzerine nitel bir araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Uludağ, Z. (2005). Savater’e göre eğitim ve özgürlük. Değerler Eğitimi Dergisi. (10).
• Vardı, R. (2012). İnternet ve islam: din sosyolojisi açısından dini siteler üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Yakışır, G. (2019). İletişim ve propaganda teknikleri açısından dini gruplar, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yalom, I. D. (2006). Din ve psikiyatri. (E. Ağanoğlu, Çev.) İstanbul: Merkez.
• Yamaç, M. (2020). Sosyal Medyada Dini Topluluklar, Kocaeli İlahiyat Dergisi (1).
• Yapıcı, A. (2017). Postmodern dönemde din, kimlik ve anlam problemi. Dinin Kaderi içinde. Ankara: Elis.
• Yiğit, E. (2020). 1980 sonrası İslamcı dergilerde kadının dini politik dönüşümü. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Yorulmaz, B. (2019). 21. yüzyılda ailede din eğitimine meydan okumalar ve çözüm yolları. Uluslararası İslam Eğitimi Kongresi içinde. İstanbul: YEKDER.
• Yücel, H. (2018). Gelecekte okullar evrimleşecek. https://www.aa.com.tr/tr/sirkethaberleri/egitim/gelecekte-okullar-evrimlesecek/647535.