A case study on the effectiveness of local history activities on pre-service social studies teachers

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 136 - 156, 26.10.2023

Hasan Günal , Ramazan Kaya

https://doi.org/10.17497/tuhed.1369327

Öz

BBased on individuals, local history is covered in social studies/history teaching programs as a teaching method worldwide as in Turkey, due to its potential to provide students with important competencies. However, to realize its potential competencies, it is important for pre-service teachers to gain experience by performing practical activities during their undergraduate education using this method. Within this scope, this study aims to reveal the opinions of pre-service social studies teachers about the activities carried out in local history teaching. The participants of were 55 pre-service teachers studying at Balıkesir University, Necatibey Faculty of Education, Department of Social Studies Education. The study was carried out with the case study model and the data were obtained with an open-ended questionnaire, student diaries, activity evaluation forms, and researcher observation notes. The content analysis method was used to analyze the data. While the participants stated that they enjoyed the interviews the most during the local history activities, they had the most difficulty in finding resources and obtaining information. The participants stated that the activities carried out contributed to them in terms of personal/social development and the teaching profession and suggested that more guidance should be given to the students in the next applications to make the Local History Studies course and activities more effective. In line with the findings obtained as a result of the research, some suggestions were made, including providing theoretical and practical training to social studies teacher candidates, especially on teaching local history.

Anahtar Kelimeler

local history, social studies, history teaching, activity, preservice teacher

Yerel tarih etkinliklerinin sosyal bilgiler öğretmen adayları üzerindeki etkilerine yönelik bir durum çalışması

Öz

Merkezine sıradan insanı alan yerel tarih, bugün Türkiye dâhil dünya üzerindeki birçok ülkede, öğrencilere önemli yeterlilikler kazandırabilme potansiyelinden dolayı, bir öğretim yöntemi olarak sosyal bilgiler/tarih öğretimi programlarında yer almaktadır. Ancak yerel tarihin sağlayacağı yeterlilikleri gerçekleştirebilmek için öğretmen adaylarının lisans eğitimleri sırasında bu yönteme yönelik uygulamalı etkinlikler yaparak tecrübe kazanmaları çok önemlidir. Bu araştırmada; sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yerel tarih öğretimi özelinde gerçekleştirdikleri etkinliklerle ilgili görüşleri ortaya koymak istenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 55 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Durum çalışması modeliyle gerçekleştirilen araştırmanın verileri açık uçlu anket, öğrenci günlükleri, etkinlik değerlendirme formu ve araştırmacı gözlem notlarıyla elde edilerek içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Katılımcılar gerçekleştirmiş oldukları yerel tarih etkinlikleri sırasında en çok yaptıkları görüşmelerden haz aldıklarını belirtirken, en fazla zorluğu kaynak bulma ve bilgi edinme konularında yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Yaptıkları etkinliklerin kendilerine kişisel/sosyal gelişim ve öğretmenlik mesleği açısından birçok katkı sağladığını dile getiren katılımcılar, Yerel Tarih Araştırmaları dersinin ve etkinliklerinin daha etkili olarak gerçekleşebilmesi için yapılacak sonraki uygulamalarda özellikle öğrencilere daha fazla rehberlik yapılması önerisini ön plana çıkarmışlardır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarına başta yerel tarih öğretimi konusunda teorik ve uygulamalı eğitimler verilmesi olmak üzere bazı önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

yerel tarih, sosyal bilgiler, tarih öğretimi, etkinlik, öğretmen adayı

Kaynakça

• Aktın, K., & Tekir, H. S. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sözlü tarih yapmakla ilgili deneyimleri. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 295-310. https://doi.org/10.53444/deubefd.828001
• Aktın, K., & Karaçalı Taze, H. (2021a). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Sinop tarihi mekân ve müze gezilerinden yerel tarih keşfetme deneyimlerine ilişkin görüşleri. N. Çelik, F. Koçak ve A. İ. Kılıç (Edt.), Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi: Geçmişten Günümüze Metodoloji Çalışmaları Bildiriler Kitabı (18-20 Kasım 2021) (s.216-232). Sinop: Sinop Üniversitesi.
• Aktın, K., & Karaçalı Taze, H. (2021b). Tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilmesinde yerel tarih: Sinop tarih mekân ve müzeleri. E. Karaçar ve D. Fırıncı (Edt.), Sinop Kültür ve Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt 1 (21-24 Ekim 2021) içinde (s.63-73). Sinop: Sinop Üniversitesi.
• Aslan, E. (2000). Yerel tarihin tanımı, gelişimi ve değeri. (Yay. Haz. Zeynel Abidin Kızılyaprak), Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar. Küreselleşme ve Yerelleşme (s.195-204). İstanbul: Tarih Vakfı.
• Arslan, Y. (2012). Yerel ve sözlü tarih algısının ortaöğretim öğrencileri üzerindeki yansımaları (Tunceli merkez örneği) (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ata, B. (2015). Tarih derslerinde yerel tarih, müze ve ören yerlerinin kullanımı. M. Demirel (Ed.) Tarih öğretim yöntemleri (2. Baskı) (s.73-87). Ankara: Pegem.
• Avcı Akçalı A. (2007). Yerel tarih ve tarih eğitimine katkısı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Avcı Akçalı, A. and Aslan, E. (2007). Yerel tarih ve tarih öğretimindeki rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (21), 80-88.
• Avcı Akçalı A. (2013). Tarih öğretiminde merkeze bağımlılığın azaltılması yolunda bir çözüm önerisi: Yerel tarih (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Avcı Akçalı, A. (2015). Kuram ve uygulamada sınıf dışı tarih öğretimi algısı: Öğretmen ve aday öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 40(181), 117-137. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.4299
• Avcı Akçalı, A. , & Aslan, E. (2016). Tarih öğretiminde yerel tarih kullanımının akademik başarıya ve tarihsel düşünme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 375-397.
• Avcı Akçalı, A. (2017). Sınıf dışı tarih öğretimi. İ. H. Demircioğlu ve E. Demircioğlu (Edt.), Türkiye’de Tarih Eğitimi Araştırmaları El Kitabı içinde (s.29-56). Ankara: Pegem.
• Avcı Akçalı A. (2019). Sosyal bilgilerde okul dışı öğrenme ortamları. İ. H. Demircioğlu ve E. Demircioğlu (Edt.), Türkiye’de Sosyal Bilgiler Araştırmaları El Kitabı (s.453-472). Ankara: Pegem.
• Avcı, Y., & Dağ, M. (2021). Yerel tarih yazıcılığı: Kapsam, kaynaklar ve gelişim. Y. Beyazıt (Ed.), Denizli Çalışmaları Birikim ve Yol Haritası içinde (s.13-38). Ankara: Nobel.
• Aydın, M., Dündar, R., & Kaya, F. (2016). Yerel tarih etkinlikleriyle sosyal bilgiler öğretimi. R. Sever, M. Aydın ve E. Koçoğlu (Edt.), Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi (s.523-538). Ankara: Pegem.
• Beem, R. R. (1994). Using local history in the secondary school social studies curriculum (Unpublished doctorate dissertation). Illinois: Illinois State University, Illinois.
• Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (2022). Eğitimde nitel araştırma: Teori ve metodlara giriş. (Çev. S. Balcı ve B. Ahi). Ankara: Pegem.
• Caunce, S. (2001). Sözlü tarih ve yerel tarihçi. (Çev. B. B. Can ve A. Yalçınkaya). İstanbul: Tarih Vakfı.
• Clarke, W. Guy., & Lee, J. K. (2004). The promise of digital history in the teaching of local history. The Clearing House, 78(2), 84–87. https://www.jstor.org/stable/30197690
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Üçüncü Basımdan Çeviri). (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal.
• Creswell, J. W. (2017). Nitel araştırmalar için 30 temel beceri. (Çev. H. Özcan). Ankara: Anı.
• Crocco, M. S., & Marino, M. P. (2017). Promoting inquiry-oriented teacher preparation in social studies through the use of local history. The Journal of Social Studies Research 41, 1–10. https://doi.org/10.1016/j.jssr.2015.11.001
• Danacıoğlu, E. (2010). Geçmişin izleri. Yanıbaşınızdaki tarih için bir kılavuz. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Danker, A.C. (2003). Multicultural social studies: the local history connection, The Social Studies, 94 (3), 111-117. https://doi.org/10.1080/00377990309600192
• Danker, A.C. (2005). Multicultural social studies: Using local history in the classroom. New York: Teachers College Press.
• Demircioğlu, İ. H. (2010). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Tarih bölümü özel öğretim yöntemleri. (3. Baskı), Ankara: Anı.
• Dere, İ. (2018). Sosyal bilgiler lisans eğitiminde sözlü tarih: Örnek bir uygulama. International Online Journal of Educational Sciences, 10(3), 243-262. https://doi.org/10.15345/iojes.2018.03.016
• Dere, İ., & Akdeniz, Ş. N. (2021). Sosyal bilgiler öğretiminde yerel tarih ve sözlü tarihin kullanımı. Y. Değirmenci, Z. Taşyürek (Edt.), Uygulama Örnekleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (Strateji-yöntem-teknik) (s.481-505). Ankara: Nobel.
• Erpulat, D. (2003). Tarih eğitiminin iyileştirilmesi çalışmaları. O. Köymen (Yay. Haz.), Tarih Eğitimine Eleştirel Yaklaşımlar (s.123-133). İstanbul: Tarih Vakfı.
• Göç, N. (2008). Yerel tarih konularının sosyal bilgiler dersinde uygulanması; Karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri (Yozgat Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Gökçe, M., & Işık, H. (2020). Konuşan sokaklar ve yerel tarih. M. Gökçe, A. Çandarlı Şahin ve A. Karadeniz (Edt.), Konuşan Sokaklar “Menteşe” (s.1-10). Ankara: Günce.
• Gökdemir O. (2011). Tarih yazımında iki yeni yaklaşım: Sözlü ve yerel tarih. A. Şimşek (Ed.), Tarih Nasıl Yazılır? Tarih Yazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji (2. Baskı) (s.199-222). İstanbul: Tarihçi.
• Gölgesiz Gedikler, H. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sözlü tarih çalışmasından edindikleri kazanımlara ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 245-265. https://doi.org/10.53444/deubefd.828001
• Harnett, P. (2009). Tarihin yerel, bölgesel, ulusal, Avrupa ve küresel boyutlarını dengeli bir şekilde ilişkilendirmek. S. Aktekin, P. Harnett, M. Öztürk ve D. Smart (Edt.), Çok Kültürlü Bir Avrupa İçin Tarih ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (s.147-160). Ankara: Harf.
• Haydn, T., Arthur, J., & Hunt, M. (1997). Learning to teach history in the secondary school. A companion to school experience. London and Ne York: Routledge.
• Işık, H. (2011). Tarih öğretimi ve yerel tarih. M. Safran (Ed.), Tarih nasıl öğretilir? Tarih öğretmenleri için özel öğretim yöntemleri içinde (s.209-219). İstanbul: Yeni İnsan.
• Kabapınar, Y. (2014) Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi. (Genişletilmiş 4. Baskı). Ankara: Pegem. Kabapınar, Y., & Karakurt, F. (2016). Yerel tarih, sosyal bilgiler/tarih öğretim programlarında yer almalı mıdır? "Malatyalı olmak" ile "Malatya’yı bilmek" aynı şey midir? Turkish History Education Journal, 5(2), 437-463.
• Kabapınar, Y., Gökdağan, İ., Küçük, S., Köroğlu, N., & Akbaş, E. (2018). Genç tarihçiler Üsküdar’ın yerel tarihini yazıyor, belgeselini çekiyor. İstanbul: Hat.
• Kabapınar, Y., & Demeter Şafak, Ö. (2021). Farklılıkların buluştuğu bir mekân olarak Kuzguncuk’u öğrencilerle duyumsamak: Bir sözlü ve yerel tarih çalışması örneği. JIRTE, 2 (2), 115-131. https://doi.org/10.29329/jirte.2021.372.2
• Kızıltepe, Z. (2015). İçerik analizi. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Edt.), Nitel Araştırma: Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları. içinde (ss.253-266). Ankara: Anı.
• Korkut, P., & Kiriş Avaroğulları, A. (2018). İngilizce ve sosyal bilgiler öğretmen adayları ile yaratıcı drama: Yerel tarihimi öğreniyorum. Z. Karacagil, E. Anaz (Edt.), Sosyal Bilimlerde Güncel Tartışmalar, İnsan Çalışmaları 1 (s.105-117). Ankara: Bilgin Kültür Sanat.
• Kyvig, D. E., & Marty, M. A. (2000). Yanıbaşımızdaki tarih. (Çev. N. Özsoy). İstanbul: Tarih Vakfı.
• Marino, M. P. (2012) Urban space as a primary source: Local history and historical thinking in New York City, The Social Studies, 103(3), 107-116. https://doi.org/10.1080/00377996.2011.592166
• Marino, M. P., & Crocco, M.S. (2012). Doing local history: A case study of New Brunswick, New Jersey, The Social Studies, 103(6), 233-240. https://doi.org/10.1080/00377996.2011.630697
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara. Erişim (08.04.2023): http://mufredat.meb.gov.tr/ Program Detay. aspx? PID= 354
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Üçüncü Basımdan Çeviri) (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel.
• Miles M. B., & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi: Genişletilmiş bir kaynak kitap. (2. baskıdan çeviri). (Çeviri Edt. S. Akbaba Altun ve A. Ersoy). Ankara: Nobel.
• Oran, M. (2019). Son sınıf sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yerel tarih ile ilgili görüşleri. Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi 2(4), 299-313. https://doi.org/10.32953/abad.630266
• Öztaşçı, C. A. (2017). Yerel tarih öğretim yöntemini sosyal bilgiler dersinde uygulamaya koymak: Bir eylem araştırması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Öztaşçı, C. A, Kabapınar Y., & Tuncel, G. (2020). Yerel tarih öğretim yöntemini sosyal bilgiler dersinde kullanmak: Yanıbaşında olan geçmişi görmek ve duyumsamak. Turkish History Education Journal, 9(1), 66-88. https://doi.org/10.17497/tuhed.669015
• Paker, T. (2015). Durum çalışması. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Edt.), Nitel araştırma: Yöntem, tekniz, analiz ve yaklaşımlar içinde (s.119-134). Ankara: Anı.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem.
• Perrotta, K. A. (2017). In the eye of the beholder: Student assessments of “heroes” and historical thinking with local history research projects. Social Studies Education Review, 6 (1), 19–4.
• Stake, R. E. (2005). Qualitative case studies. In N.K. Denzin and Y.S. Lincoln (Eds.), The Sage hanbook of qualitative research. (3rd ed.) (pp.443-466). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Stradling, R. (2003). 20. yüzyıl Avrupa tarihi nasıl öğretilmeli. (Çev. A. Ünal). İstanbul: Tarih Vakfı.
• Tunç Şahin, C. (2011). Yerel tarih uygulamalarının başarıya ve öğrenci ürünlerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(16), 453-462.
• Ütkür Güllühan, N. (2020). Understanding our history: Local and oral history in social studies courses. Turkish History Education Journal, 9(2), 532-548. https://doi.org/10.17497/tuhed.788446
• Yeşilbursa, C. C. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde yerel tarih. A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Edt.), Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi (s.143-170). Ankara: Pegem.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Genişletilmiş Dokuzuncu Basım). Ankara: Seçkin.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods. (Fifth Edition). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Yuvacı, İ. (2018). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin yerel tarih ile ilgili uygulamaları ve karşılaşılan sorunlar. Sivas ili örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.