Divan Şiirinde Hazaniye ve Bakinin Hazaniyesi

Yıl 2006, Sayı: 4, 127 - 151, 01.06.2006

Cafer Mum

Öz

Nesip bölümünde sonbahar ile ilgili unsurlara yer veren kasidelere hazarıiye adı verilmektedir. Toplam on hazaniyenin ele alındığı bu yazıda Baki'nin haziiniyesi ayrıntılı olarak, diğerleri ise ana hatlarıyla incelenerek, Divan şairlerinin sonbahar mevsimine nasıl baktıkları tespit edilmeye çalışılmaktadır. Bu incelememiz, sonbahar mevsiminin, olumsuz çağrışırnlarıyla insanı karamsar duygu ve düşüncelere sürüklemenin yanı sıra, aynı zamanda mutluluk, zenginlik, güç ve kuvvet gibi güzel imajların yaratılmasına da çok elverişli bir mevsim olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Divan Şiiri, Kaside, Sonbahar, Hazaniye, Baki

Kaynakça

• AKDOGAN, Yaşar, (1979). Ahmedi Divanı ve Dil Hususiyetleri, (e. i: Gramer- Sentaks-Sözlük. e. If: Tenkitli Metin), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkiyat Araştırma Merkezi, İstanbuL.
• AKSOYAK, İ. Hakkı, (1999). Getibolulu Ali ve Divanlarının Tenkitti Metni, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmarnış Doktora Tezi, Ankara.
• AKÜN, Ömer Faruk, (1994). "Divan Edebiyatı" maddesi, TDV İslôm Ansiklopedisi, C. 9, İstanbul, s. 389-427.
• AKYÜZ, Kenan, Süheyl Berken, Sedit Yüksel, Müjgan Cunbur, (1958). Fuzüli Divanı, Ankara.
• AMID, Hasan, (1361). Ferheng-i Amid, Telıran.
• AYDEMİR, Yaşar, (1996). "Kasidede Muhteva Unsurları", Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. I, Ankara, s. 137-159.
• BATİSLAM, H. Dilek, (2003). "Divan Şiirinde Hazan", Diriözler Armağanı, Ankara: Bizim Büro Yayınları, s. 155-174.
• CANıM, Rıdvan, (2000). Latifi Tezkiretü 'ş-Şu 'arô ve Tabsıratü 'n-Nuzamô (İnceleme-Metin), Ankara: AKM Yayınları.
• ÇAGRICI, Mustafa, (1996). "Fitne" maddesi, TDV İslôm Ansiklopedisi, C. 13, İstanbul, s. 156-159.
• ÇAVUŞOOLU, Mehmed, (1986). "Kaside", Türk Dili Dergisi Divan Şiiri Özel Sayısı, Sayı: 415-417, Temmuz-Ağustos-Eylül, Ankara: TDK Yayınları, s. 17-77.
• DİLÇiN, Cem, (1995). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: TDK Yayınları.
• ERKAL, Abdulkadir, (2001). "Divan Edebiyatında Hazaniyye ve Nev'I'nin Hazaniyye-i Latif Adlı Kasidesi", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (Prof Dr. Sadi Çöğenli Özel Sayısı), Erzurum, s. 107-152.
• ERÜNSAL, İsmail E., (1983). The Life And Works OfTiici-Ziide Ca 'fer Çelebi, With A Critica i Edition Of His Divan, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• İPEKTEN, Haluk, (1994). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergah Yayınları.
• İSEN, Mustafa, (1994). Künhü 'l-Ahbôr'ın Tezkire Kısmı, Ankara: AKM Yayınları.
• KAPLAN, Mahmut, (1996). Neşôti, Divanı, İzmir: Akademi Kitabevi.
• KORKMAZ, Ramazan, (2002). İkaros 'un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• KUTLAR, Fatma Sabiha, (2004). Arpaemini-zôde Mustafa Sômi Divôn, Ankara: Kalkan Matbaacılık.
• KUTLUK, İbrahim, (1989). Kınalı-ziide Hasan Çelebi Tezkiretü 'şuard, C. 1, Ankara: TIK Yayınları.
• KÜÇÜK, Sabahattin, (1994). Baki Divanı, Ankara: TDK Yayınları.
• KÜÇÜK, Sabahattin, (2002). Bôki ve Diviinından Seçmeler, 2. baskı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• MENGİ, Mine, (1995). Mesihi Divônı, Ankara: AKM Yayınları.
• MİRSADIKİ [Zu'l-Kadr], Meymenet (1376). Vôje-nôme-i Huner-i Şii 'iri, Çap-ı Devvum, Tehrarı: Kitab-ı Mehnaz.
• MUM, Cafer, (1999). Hôfız-ı Şirôz; ve Bôki'de Rindlik, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanınamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
• PAKALIN, Mehmet Zeki, (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 3 c., İstanbul: MEB Yayınları
• PALA, İskender, (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
• PARLATIR, İsmail, (1993). Tevfik Fikret Dil ve Edebiyat Yazıları, 2. baskı, Ankara: TDK Yayınları.
• ROBİNS, Kevin, (1999). "Imajlar Bizi Hala Çağırıyor mu?", (çev.: N. Türkoğlu), Varlık, S. 1102, Temmuz, s. 37-46.
• SAMI, Ş., (1806). Kômüsu 'l-A 'lôm, C. 3, İstanbul (Tıpkıbasım: Ankara 1996).
• [SEVÜK], İsmail Habib. (1942). Edebiyat Bilgileri, İstanbuL.
• ŞEMİssA, Sirüs, (1374). Külliyôt-ı Sebk-şinôsi, Çôp-. Sevvum, Tehran: Intişerat- 1 Firdevs.
• Tahir-ül Mevlevi, (1994). Edebiyat Lügatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.
• TANPıNAR, Ahmet Hamdi, (1992). Edebiyat Üzerine Makaleler, 3. baskı, İstanbuL. Tarama Sözlüğü, (1967). C. III, Ankara: TDK Yayınları.
• TARLAN, Ali Nihad, (1966). Ahmed Paşa Divanı, İstanbuL.
• TULUM, Mertol, M. Ali Tanyeri, (1977). Nev'i Divan Tenkidli Basım, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.