KUTADGU BİLİG NEŞRİNDEKİ BİRKAÇ KELİME HAKKINDA (Ayıŋla- ve Tak)

Yıl 2018, , 208 - 214, 20.06.2018

Erdem Uçar

https://doi.org/10.30563/turklad.417634

Öz

Kutadgu
Bilig’in
neşredilmesinin üzerinden 70 yıl geçmiştir. Bu zaman zarfında neşir ve neşrin
dizini hakkında birçok yeni okuma ve anlamlandırma teklifi sunulmuştur. Kutadgu Bilig’in ilmî neşri 1947’de
Reşit Rahmeti Arat tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu neşir, eserin üç
yazmasına dayanmaktadır. Arat, uzun bir mesainin neticesinde Kutadgu Bilig metnini hazırlamayı
başarmıştır. Arat’ın kendi neşri hakkındaki notlarının elimize ulaşmamış
olması, bizler için büyük bir talihsizlik olmuştur. Kutadgu Bilig’deki problemli her bir kelimenin açıklığa kavuşturulma
çabası takdirle karşılanmalıdır. Kutadgu
Bilig hakkında günümüze değin birçok araştırma ve monografi çalışması
hazırlanmış, ancak bu araştırmaların çok az bir kısmı eserin metni ve nüshaları
ile ilgili olmuştur. Makalede neşirdeki ayıŋla-
ve taḳ üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ayıŋla-, Taḳ, Kutadgu Bilig Neşri, Kutadgu Bilig Dizini, Kutadgu Bilig’in Yazmaları

Kaynakça

• ARAT, R. R. (1947). Kutadgu Bilig I: Metin, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• ARAT, R. R. (1959). Yusuf Has Hâcib, Kutadgu Bilig II: Tercüme, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ARAT, R. R. (1979). Kutadgu Bilig III: İndeks, İndeksi Neşre Haz. K. ERASLAN et alii, İstanbul: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• ASMUSSEN, J. P. (1965). Xwāstwānīft, Studies in Manichaeism, Copenhagen: Munksgaard.
• BROCKELMANN, C. (1917). ‘Alī’s Qiṣṣa’i Jūsuf, der alteste Vorläufter der osmanischen Literatur, Abhandlungen der königlich preußischen Akademie der Wissenschaften, Berlin.
• CLARK, L. (2013). Uygur Manichaean Texts, Volume II, Liturgical Texts: Texts, Translations, Commentary, Turnhout: Brepols Publishers.
• CLAUSON, Sir G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford: Oxford University Press.
• ÇAĞATAY, S. (1954). “Türkçede ŋ~ġ Sesine Dair”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1954: 15-30.
• DANKOFF, R. (1983). Wisdom of Royal Glory (Kutadgu Bilig): a Turko-Islamic Mirror for Princes, Chicago and London: University of Chicago Press.
• DANKOFF, R.; J. KELLY (1984). Mahmut el-Kāşгarī: Compendium of the Turkic Dialects (Dīvān Luγāt at-Türk), Part II, Harvard: Harvard University Press.
• DOERFER, G. (1965). Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen, unter besonderer Berücksichtigung älterer Neupersischer Geschichtsquellen, vor allem der Mongolen- und Timuridenszeit, Band II, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
• EKER, Ö.; A. KÖK (2017). “Kutadgu Bilig’in Mısır Nüshasının Dizini Üzerine Notlar”, Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi, 1/1: 85-116.
• ERDAL, M. (1991). Old Turkic Word Formation, a functional approach to the lexicon, Vol. I-II, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• GRØNBECH, K. (1942). Komanisches Wörterbuch: Türkischer Wortindex zu Codex Cumanicus, København: Einar Munksgaard.
• HAMILTON, J. R. (1998). Budacı İyi ve Kötü Kalpli Prens Masalının Uygurcası: Kalyāṇaṃkara ve Pāpaṃkara, Çev. E. KORKUT; İ. BERKAN, İstanbul: Simurg.
• Hüseyin Kazım Kadri (1943). Türk Lûgati, İştikaki ve Edebi Lûgatleri, C. III, İstanbul: Maarif Matbaası.
• LE COQ, von A. (1911). “Dr. Stein’s Turkish Khuastuanift from Tun-Huang, Being a Confession-Prayer of the Manichæan Auditores”, The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, 1911: 277-314.
• NADELYAYEV, V. M. et alii (1969). Drevnetyurkskiy Slovar’, Leningrad: Institut Yazıkoznaniya, Akademiya Nauk SSSR.
• PELLIOT, P. (1914). “La version ouigoure de l’histoire des princes Kalyāṇaṃkara et Pāpaṃkara”, T’oung Pao, 15/2: 225-272.
• RADLOFF, W. (1911). “Nachträge zum Chuastuanit (Chuastuanvt), dem Bussgebete der Manichäer (Hörer)”, Izviestiya Imperatorskoy Akademiy Nauk’ [Bulletin de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg], 6/12-18: 867-896.
• RÖHRBORN, K. (2010). Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial der vorislamischen türkischen Texte aus Zentralasien, Neubearbeitung, I: Verben, Band 1: ab- äzüglä-, Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
• RÖHRBORN, K. (2017). Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial der vorislamischen türkischen Texte aus Zentralasien, Neubearbeitung, II: Nomina, Pronomina, Partikeln, Band 2: aš-äžük, Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
• STACHOWSKI, M. (2008). “Some Thoughts on the Proto-Turkic Palato-Velar Nasal”, Türk Dilleri Araştırmaları, 18: 375-392.
• Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü (1993). 12 Cilt, 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• UÇAR, E. (2018). “Bilge Kagan (Doğu 41) Yazıtındaki NIńTYn İbaresi Üzerine”, Journal of Old Turkic Studies, 2/1: 67-83.
• ÜŞENMEZ, E.; E. UÇAR (2014). İslamî Dönem Türk Edebiyatının İlk Eseri: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib, Kahire Nüshası (Tıpkıbasım), İstanbul: Akademik Kitaplar.
• XIII. Yüzyıldan Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplardan Toplanan Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü (1995). 8 Cilt, 3. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• YUDAHİN, K. K. (1985). Kirgizsko-Russkiy Slovar’, 1 Kinga: A-K, Frunze: Glavnaya Redaktsiya Kirgizskoy Sovyetskoy Entsiklopedii.
• Yusuf Has Hâcib (2015a). Kutadgu Bilig B Fergana Nüshası (Taşkent Davlat Şarkşünaslik İnstituti Huzuridegi Abu Rayhan Beruniy Namli Şark Kolyazmaleri Merkezi 1809. nr.), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yusuf Has Hâcib (2015b). Kutadgu Bilig A Viyana Nüshası (Wien, ÖNB, Cod. A. F. 13), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.