İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Uzamsal Kaygıları İle Matematik Kaygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 317 - 326, 20.09.2023

Emine Yurt , Zeynep Çakmak Gürel

https://doi.org/10.32329/uad.1218738

Öz

Bu araştırmada, ilköğretim matematik öğretmen adaylarının uzamsal kaygıları ile matematik kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, öğretmen adaylarının uzamsal ve matematik kaygıları cinsiyet, yerleşim birimi ve akademik not ortalaması değişkenlerine göre karşılaştırılarak incelenmiştir. Kolayda ulaşılabilir örnekleme yöntemi tercih edilerek 149 öğretmen adayının çalışmaya katılımı sağlanmıştır. Uzamsal Kaygı ve Matematik Kaygı Ölçekleri kullanılarak veriler toplanmıştır. Yapısal eşitlik modeli analizi, bağımsız gruplar t testi ve ANOVA uygulanarak veriler analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, uzamsal ve matematik kaygısı arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Uzamsal kaygı matematik kaygısının önemli bir oranını açıklamaktadır. Cinsiyet ve yerleşim birimine göre uzamsal kaygının farklılaştığı tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uzamsal kaygı, matematik kaygısı, öğretmen adayı, ilköğretim matematik öğretmenliği

Investigation of the Relationship Between Spatial and Math Anxiety of Pre-Service Elementary Mathematics Teachers

Öz

This study aimed to examine the relationship between spatial anxiety and mathematics anxiety of primary school mathematics teacher candidates. In addition, prospective teachers’ spatial and mathematics concerns were compared according to gender, residence, and academic grade point average variables. By choosing the easily accessible sampling method, 149 pre-service teachers participated in the study. Data were collected using Spatial Anxiety and Mathematical Anxiety Scales. Data were analyzed by applying structural equation model analysis, independent groups t-test, and ANOVA. According to the results obtained, there is a positive relationship between spatial and math anxiety. Spatial anxiety explains a significant proportion of mathematics anxiety. It has been determined that spatial anxiety differs according to gender and settlement. In light of the results obtained, some suggestions have been developed.

Anahtar Kelimeler

Spatial anxiety, mathematics anxiety, pre-service teacher, mathematics

Kaynakça

• Ağdacı, A. Y. (2021). Sekizinci sınıf matematik kaygısı yaşayan öğrencilerin kaygılarının sebeplerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi).
• Akçakın, V., Cebesoy, Ü. B., & İnel Y. (2015). İki boyutlu matematik kaygısı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. GEFAD, 35(2), 283-301.
• Alkan, V. (2011). Etkili matematik öğretiminin gerçekleştirilmesindeki engellerden biri: Kaygı ve nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 89-107.
• Ameen, E. C., Guffey, D. M., & Jackson, C. (2002). Evidence of teaching anxiety among accounting educators. Journal of Education for Business, 78(1), 16-22.
• Ashcraft, M. H. & Faust, M. W. (1994). Mathematics anxiety and mental arithmetic performance: An exploratory investigation. Cognition and Emotion, 8, 97-125
• Baloğlu, M. (2001). Matematik Korkusunu Yenmek. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 1(1), 59-76
• Bayırlı, H., Geçici, M. E., & Erdem, C. (2021). Matematik kaygısı ile matematik başarısı arasındaki ilişki: Bir meta-analiz çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-23.
• Bekdemir, M. (2009). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin ve başarılarının değerlendirilmesi. Erzincan University Journal of Science and Technology, 2(2), 169-189.
• Bekdemir, M., & Başıbüyük, A. (2011). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği programı öğrencilerinin matematik başarı ve kaygı düzeylerinin coğrafya başarısını yordaması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 459-477.
• Betz, N. E. (1978) Prevalence, Distribution, and Correlates of Math Anxiety in College Students. Journal of Consulting Psychology, 2, 151–157.
• Browne, M.W. & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: K.A. Bollen & J.S. Long, (Eds.) Testing Structural Equation Models. Sage.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Carlmines, E. G., & McIver, J. (1981). Analysing models with unobserved variables: Analysis of covariance structure. Social Management: Current Issues, 1(1), 65-115.
• Cüceloğlu, D. (2012). Yeniden insan insana. İstanbul: Remzi.
• Çınar, M., & Merç, A. (2022). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematik Kaygıları ve Problem Çözmeye İlişkin İnançlarının İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3),197-222.
• Dağdelen, M., & Yıldız, A. (2022). The relationship between the secondary school students’ mathematics anxiety and mathematical literacy self-efficacy. Journal of Computer and Education Research, 10(20), 636-655.
• Dede, Y., & Dursun, Ş. (2008). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 295-312.
• Dew, K. M. H., Galassi, J. P. ve Galassi, M. D. (1984). Math Anxiety: Relation With Situational Test Anxiety, Performance, Physiological Arousal, and Math Avoidance Behavior. Journal of Counseling Psychology, 31, 580–583.
• Doruk, M., Öztürk, M., & Kaplan, A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematiğe yönelik öz-yeterlik algılarının belirlenmesi: kaygı ve tutum faktörleri. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 283-302.
• Dowker, A. (2019). Mathematics anxiety and performance. In Mathematics Anxiety (pp. 62-76). Routledge
• Dursun, Ö. (2010). The relationships among preservice teachers’ spatial visualization ability, geometry self-efficacy, and spatial anxiety. (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Eldemir, H. H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kaygısının bazı psiko-sosyal değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Erdoğan, A., Kesici, Ş., & Şahin, İ. (2011). Lise öğrencilerinin başarı güdülerinin ve sosyal kıyaslama düzeylerinin matematik kaygılarını yordaması. Elementary Education Online, 10(2), 646-652.
• Erkek, Ö., & Işıksal-Bostan, M. (2015). Uzamsal Kaygı, Geometri Öz-Yeterlik Algısı ve Cinsiyet Değişkenlerinin Geometri Başarısını Yordamadaki Rolleri. İlköğretim Online, 14(1), 164-180.
• Erkek, Ö., Işıksal, M., & Çakıroğlu, E. (2017). Öğretmen adaylarının uzamsal görselleştirme yetenekleri ve uzamsal kaygıları üzerine bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 33-50.
• Ferguson, A. M., Maloney, E. A., Fugelsang, J., & Risko, E. F. (2015). On the relation between math and spatial ability: The case of math anxiety. Learning and Individual Differences, 39, 1-12.
• Geary, D. C. (2022). Sex, mathematics, and the brain: An evolutionary perspective. Developmental Review, 63, 101010
• Gunderson, E. A., Ramirez, G., Beilock, S. L., & Levine, S. C. (2013). Teachers’ spatial anxiety relates to 1st- and 2nd-graders’ spatial learning. Journal Compilation, 7(3), 196-199.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Education Limited
• Hannafin, R. D., Truxaw, M. P., Vermillion, J. R., & Liu, Y. (2008). Effects of spatial ability and instructional program on geometry achievement. The Journal of Educational Research, 101(3), 148-157.
• Hlalele, D. (2012). Exploring rural high school learners’ experience of mathematics anxiety in academic settings. South African Journal of Education, 32(3), 255-266.
• Honicke, T. & Broadbent, J. (2016). The influence of academic self-efficacy on academic performance: a systematic review. Educational Research Review, 17, 63-84.
• İlhan, M., & Sünkür, M. Ö. (2012). Matematik kaygısı ile olumlu ve olumsuz mükemmeliyetçiliğin matematik başarısını yordama gücü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 178-188.
• Karçiç, A., & Çetin, M. (2015). Yabancı dil Türkçe öğreniminde konuşma becerisinin gelişimini engelleyen kaygılar üzerine (Bosna Hersek örneğinde). Turkish Studies, 10(11), 971-986.
• Kargar, M., Tarmizi, R. A., & Bayat, S. (2010). Relationship between mathematical thinking, mathematics anxiety and mathematics attitudes among university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 8, 537-542.
• Katrancı, M., & Kuşdemir, Y. (2015). Öğretmen adaylarının konuşma kaygılarının incelenmesi: Sözlü anlatım dersine yönelik bir uygulama. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 415- 445
• Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling, in Williams, M. and Vogt, W.P. (Eds), Handbook of Methodological Innovation in Social Research Methods, Sage, London, pp. 562-589.
• Koçer, Z. (2019). Lise öğrencilerine özgü matematik kaygısı ve matematik kaygısı ölçeğinin (MKÖ)’nin uygulanmasına dair bir değerlendirme. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 19-35.
• Lawton, C. A. (1994). Gender differences in way-finding strategies: relationship to spatial ability and spatial anxiety. Sex Roles, 30(11/12), 765-779.
• Lawton, C. A. (1996). Strategies for indoor wayfinding: The role of orientation. Journal of Environmental Psychology, 16, 137-145.
• Lawton, C., & Kallai, J. (2002). Gender differences in wayfinding strategies and anxiety about wayfinding: A cross-cultural comparison. Sex Roles, 47, 389-401.
• Lazarus, M. (1974). Mathophobia: Some Personal Speculations. National Elementary Principal, 53, 16–22.
• Medikoğlu, O. (2020). İlkokul öğrencilerinin matematik öz yeterlik kaynakları ile matematik kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 35-52.
• Poçan, S., Açıkgül, K., & Şad, S. N. (2020). Uzamsal kaygı ölçeğinin Türkçeye uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34), 64-83.
• Rafi, A., Samsudin, K. A., & Said, C. S. (2008). Training in spatial visualization: The effects of training method and gender. Educational Technology & Society, 11(3), 127-140.
• Ramirez, G., Gunderson, E. A., Levine, S. C., & Beilock, S. L. (2013). Math anxiety, working memory, and math achievement in early elementary school. Journal of Cognition and Development, 14(2), 187-202.
• Ramirez, G., Gunderson, E.A., Levine, S. C., & Beilock, S. L. (2012). Spatial anxiety relates to spatial abilities as a function of working memory in children, The Quarterly Journal of Experimental Psychology, 65(3), 474-487.
• Richardson, F. C., & Suinn, R. M. (1972). The Mathematics Anxiety Rating Scale: Psychometric Data. Journal of Counseling Psychology, 19, 551–554.
• Saban, A. (2002). Çoklu zekâ teorisi ve eğitim. (İkinci Baskı). Ankara: Nobel Yayınları
• Sarı, M. H. (2016). Uzamsal beceri ve uzamsal kaygı arasındaki ilişki: Sınıf öğretmeni adayları üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 7(3), 646.
• Selçuk, Z. (1999). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Suinn, R. M., & Edwards, R. (1982). The measurement of mathematics anxiety: The mathematics anxiety rating scale for adolescents—MARS‐A. Journal of Clinical Psychology, 38(3), 576-580.
• Taşdemir, C. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin incelenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi , 5 (1), 1-12.
• TDK. (2010). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Terlecki, M. S., Newcombe, N. S., & Little, M. (2008). Durable and generalized effects of spatial experience on mental rotation: Gender differences in growth patterns. Applied Cognitive Psychology, 22(7), 996-1013.
• Tobias, S. (1976). Math anxiety: Why is a smart girl like you counting on your fingers. Ms, 5(1), 56-59.
• Tokar, L. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin yön bulma stratejileri ile uzamsal kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Toptaş, V., & Gözel, E. (2018). Türkiye’de matematik kaygısı ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin içerik analizi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(3), 136-146.
• Üldaş, İ. (2005). Öğretmen ve öğretmen adaylarına yönelik matematik kaygı ölçeği (MKÖ-Ö)’nin geliştirilmesi ve matematik kaygısına ilişkin bir değerlendirme (Doktora Tezi, Marmara Universitesi, Türkiye).
• Yurt, E. (2022). Mathematics self-efficacy as a mediator between task value and math anxiety in secondary school students. International Journal of Curriculum and Instruction, 14(2), 1204-1221.
• Yurt, E., & Sünbül, A. M. (2014). A Structural Equation Model Explaining 8th Grade Students’ Mathematics Achievements. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(4), 1642-1652.
• Yurt, E., & Şahin, I. (2015). An investigation of the relationships between secondary school students’ motivational beliefs and mathematics anxieties through canonical correlation analysis. Journal of Theory and Practice in Education,11(4), 1106-1123.