Eğitim Fakültesinde Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Narsisizm Düzeylerinin Siber Zorbalığa Duyarlık ve İnternet Bağımlılığı Düzeylerine Etkisi

Yıl 2018, , 86 - 98, 31.10.2018

Miray Özözen Danacı , Nurdan Kavaklı , Gülşah Tıkız

https://doi.org/10.32960/uead.472842

Öz

Son yüzyılda bilgi ve iletişim teknolojilerinde görülen hızlı gelişmeler, internet kullanma oranını artırarak hayatı kolaylaştırmanın yanında birtakım riskleri de beraberinde getirmektedir. İnternetin, amacını aşan şekilde ve aşırı kullanımını ifade eden internet bağımlılığının ve bilgi ve iletişim teknolojileri kullanılarak yapılan zarar verme davranışları olarak tanımlanan siber zorbalığın da bu riskler arasında yer aldığı ifade edilmektedir. Bireyin, insanları ve yaşamı algılama ve değerlendirme biçiminde olumsuz yönde etkileyen narsisistik kişilik yapısının ise, bireylerin düşünce, davranış ve tutumlarını etkilediği bilinmektedir. Bu nedenle bu araştırmada; öğretmen adaylarının sahip oldukları narsisizm düzeylerinin siber zorbalığa duyarlık ve internet bağımlılığı düzeylerini etkileyip etkilemediği araştırılmıştır. Araştırmanın evrenini Batı Karadeniz üniversitelerinin eğitim fakültelerinde öğrenim gören temel eğitim öğretmen adayları, örneklem grubunu ise, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Temel Eğitim bölümünde öğrenim gören 142 kız ve 83 erkek olmak üzere toplam 225 öğretmen adayı oluşturmaktadır. İlişkisel tarama modelli olarak yürütülen araştırmada veri toplama araçları olarak; araştırmaya katılanların demografik bilgilerini elde etmek amacıyla araştırmacılar tarafından oluşturulan “Demografik Bilgi Formu”, Young (1996) tarafından geliştirilen ve Bayraktar (2001)’ın Türkçe’ye uyarladığı “İnternet Bağımlılık Ölçeği”, Ames ve diğ., (2006) tarafından yeniden revize edilen “Narsistik Kişilik Envanteri” (NKE) ve Tanrıkulu ve diğerleri (2011) tarafından geliştirilen, “Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Siber zorbalığın, internet bağımlılığı ve narsisizmle ile pozitif yönlü anlamlı ilişkisi bulunduğu görülmüştür. Regresyonun aracılık testine ait siber zorbalık ile internet bağımlılığı arasında narsisizm etkisine yönelik bootstrapping katsayı sonuçları, internet bağımlılığı düzeyinin siber zorbalığı BSH=.22 ve narsisizmi BSH=.41 doğrusal açıdan etkilediğini göstermiştir. Araştırmadan elde edilen verilere bağlı olarak siber zorbalığa ve internet bağımlılığına yönelik önlemsel çalışmalarda öncelikle narsisistik odaklı karakter ve kişilik yapısının kontrol altına alınması gerektiği, yordayıcı özellikler konusunda sağaltım ve terapi süreçlerinin desteklenmesi gerekliliği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

İnternet bağımlılığı, siber zorbalık, narsisizm

Kaynakça

• Akhtar, S. (1989). Narcissistic personality disorder. Descriptive features and differential diagnıosis. Psychiatry Clinic North America, 12, 505-530.
• Ames, D. R., Rose, P., & Anderson, P. C. (2006). The NPI-16 as a short measure of narcissism, Journal of Research in Personality, 40, 440-450.
• Anderson, T., & Sturm, B. (2007). Cyberbullying from playground to computer. Young Adult Library Services, Winter, 24-27.
• Ang, R. P., & Goh, D. H. (2010). Cyberbullying among adolescents: The role of affective and cognitive empathy, and gender. Child Psychiatry & Human Development, 41 (4), 387-397.
• Atay, S. (2009). Narsistik Kişilik Envanterinin Türkçeye Standardizasyonu. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 11 (1), 181-196.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A.
• Batıgün, A. D., & Hasta, D. (2010). İnternet bağımlılığı: Yalnızlık ve kişilerarası ilişki tarzları açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11, 213-219.
• Bayraktar, F. (2001). İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Bhat, C. S. (2008). Cyber bullying: Overview and strategies for school counsellors, guidance officers, and all school personnel. Australian Journal of Guidance & Counselling, 18 (1), 53-66.
• Büyükşahin-Çevik, G., & Çelikkaleli, Ö. (2010). Ergenlerin arkadaş bağlılığı ve internet bağımlılığının cinsiyet, ebeveyn tutumu ve anne-baba eğitim düzeylerine göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (3), 225-240.
• Campbell, M. A. (2005). Cyber bullying: An old problem in a new guise?, Australian Journal of Guidance and Counselling, 15 (1), 68-76.
• Cassidy, W., Jackson, M., & Brown, K. N. (2009). Sticks and stones can break my bones, but how can pixels hurt me?: Students’ experiences with cyber-bullying. School Psychology International, 30 (4), 383-402.
• Chibbaro, J. S. (2007). School counselors and the cyberbully: Interventions and implications. Professional School Counseling, 11 (1), 65-68.
• Dake, J. A., Price, J. H., Telljohann, S. K., & Funk, J. B. (2003). Teacher perceptions and practices regarding school bullying prevention. Journal of School Health, 73 (9), 347-355.
• Du, Y. S., Jiang, W., & Vance, A. (2010). Longer term effect of randomized, controlled group cognitive behavioural therapy for Internet addiction in adolescent students in Shanghai. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 44, 129-134.
• Ekşi, F. (2012). Narsistik kişilik özeliklerinin internet bağımlılığı ve siber zorbalığı yordama düzeyinin yol analizi ile incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (3), 1683-1706.
• Ekşi, F., & Ümmet, D. (2013). Bir kişilerarası iletişim problemi olarak internet bağımlılığı ve siber zorbalık: psikolojik danışma açısından değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11 (25), 91-115.
• Elliot, A. J., & Thrash, T. M. (2001). Narcissism and motivation. Psychological Inquiry, 12, 216-219.
• Griffiths, M. (1998). Internet addiction: Does it really exist. In J. Gackenbach (Ed.), Psychology and the Internet: Intrapersonal, interpersonal, and transpersonal implication (pp. 61-75). New York: Academic Press.
• Hinduja, S., & Patchin, J. W. (2008). Cyberbullying: An exploratory analysis of factors related to off ending and victimization. Deviant Behavior, 29 (2), 129-156.
• Hoff, D. L., & Mitchell, S. N. (2009). Cyberbullying: causes, effects, and remedies. Journal of Educational Administration, 47 (5), 652-665.
• Horzum, M. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36, 159, 56-68.
• Juvonen J., & Gross E.F. (2008). Extending the school grounds?Bullying experiences in cyberspace. Journal of School Health, 78 (9), 496-505.
• Kahn, J. H. (2006). Factor analysis in counseling psychology research, training, and practice: Principles, advances and applications. The Counseling Psychologist, 34 (5), 684-718.
• Karaaziz, M., & Erdem Atak, İ. (2013). Narsisizm ve narsisizmle ilgili araştırmalar üzerine bir gözden geçirme. Nesne Psikoloji Dergisi, 1 (2), 44-59.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. 27.Basım, Ankara: Nobel.
• Kernberg, O. (1975). Borderline conditions and pathological narcissism. New York: Jason Aronson.
• Kowalski, R. M., & Limber, S. (2007). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41, 22-30.
• Li, Q. (2007). Bullying in the new playground: Research into cyberbullying and cyber victimisation. Australasian Journal of Educational Technology, 23 (4), 435-454.
• Li, Q., Cross, D., & Smith, P.K. (2012). Cyberbullying in the global playground: Research from international perspectives, Q. Li, D. Cross & P.K. Smith (Eds.), Blackwell Publishing Lt.
• Maruyama, G. (1998). Basics of structural equation modeling. California: Sage.
• Mason, K. L. (2008). Cyberbullying: A preliminary assessment for school personnel. Psychology in the Schools, 45 (4), 323-348.
• Patchin, S., & Hinduja, J.W. (2008). Cyberbullying: An exploratory analysis of factors related to offending and victimization. Deviant Behavior, 29 (2), 129-156.
• Penney, L. (2002). Workplace Incivility and Counterproductive Workplace Behavior Cwb): What Is The Relationship And Does Personality Play A Role, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Psychology College of Arts and Sciences University of South Florida.
• Peker, A. (2014). Ergenlerin siber zorbalıkla başa çıkma davranışlarının cinsiyet ve sınıf düzeyi açısından incelenmesi, Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 1 (1), 18-32.
• Popper, M. (2002). Narcissism and attachment patterns of personalized and socialized charismatic. Leaders. Journal of Social and Personal Relationships, 19 (6), ss.798–809.
• Raskin, R. N., & Hall, C. S. (1979). A narcissistic personality inventory. Psychological Reports, 45, 590.
• Raskin, R. N., & Terry, H. (1988). A principal components analysis of the Narcissistic Personality Inventory and further evidence of its construct validity. Journal of Personality and Social Psychology, 54, 890-902.
• Rivers, I., & Noret, N. (2010). ‘I h 8 u’: Findings from a five-year study of text and email bullying. British Educational Research Journal, 36 (4), 643–671.
• Rivers, I., & Noret, N. (2010). Participant roles in bullying behavior and their association with thoughts of ending one's life. Crisis, 31 (3), 143-148.
• Sertbaş G., Çuhadar, D., & Demirli, F. (2004). Gaziantep üniversitesi sağlık yüksekokulu hemşirelik bölümü öğrencilerinde aile ve arkadaşlardan algılanan sosyal destek ile anksiyete düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi, 42-8.
• Smith, P. K., Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S., & Tippett, N. (2008). Cyberbullying: Its Nature and impact in secondary school pupils. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49, 376-385.
• Strom, P. S., & Strom, R. D. (2005). Cyberbullying by adolescents: A Preliminary assessment. The Educational Forum, 70 (1), 21-36.
• Şehribanoğlu, S. (2005). Yapısal eşitlik modelleri ve bir uygulaması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Tanrıkulu, T., Kınay, H., & Arıcak, O. T. (2013). Siber zorbalığa ilişkin duyarlılık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (1), 38-47.
• Temel, D. (2008). The role of perceived social problem solving, narcissim, self esteem and gender in predicting aggresive behaviors of high school students. A Thesis Submitted to the Graduate School of Social Scıence of Middle East Technical University.
• Terasa, F., & Holmbeck, N. G. (1995). A contextual moderator analysis of emotional autonomy and adjustment in adolescence, Child development, 66(3),793-811.
• Terbaş, Ö. (2004). Kendilik psikolojisi kuramına göre kendilik bozukluklar: Bir olgu sunumu. Türk Psikiyatri Dergisi, 15 (1), 70-76.
• Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26, 277–287.
• Tutgun, A., Deniz, L., & Moon, M. (2011). A comparative study of problematic internet use and loneliness among Turkish and Korean prospective teachers. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 10 (4), 14-30.
• Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2010). Asrın vebası: Narsisizm illeti. (çev. Ö. Korkmaz). İstanbul: Kaknüs.
• Vandebosch ,H., & Clemput, K.V. (2008) Defining cyberbullying :A Qualitative research into the perceptions of youngsters. Cyberpsychology and Behavior, 11 (4) , 499-503.
• Vandebosch, H., & Cleemput, K.V. (2009). Cyberbullying among youngsters: Profiles of bullies and victims. New Media & Society, 11 (8), 1349-1371.
• Varjas, K., Henrich, C. C., & Meyers, J. (2009). Urban middle school students’ perceptions of bullying, cyberbullying, and school safety. Journal of School Violence, 8 (2), 159-176.
• Walrave, M., & Heirman, W. (2011). Cyberbullying: Predicting victimisation and perpetration. Children. & Society, 25 (1), 59-72.
• Wang, C.-W. (2015). Lipid droplets, lipophagy, and beyond. Biochim. Biophys. Acta-Molacular Cell Biology Lipids, 1861, 793–805.
• Willard, N. (2007). Cybersafe kids, cyber-savvy teens: Helping young people learn to use the Internet safely and responsibly. California: Jossey-Bass.
• Yaman, E., Eroğlu, Y., & Peker, A. (2011). Başa çıkma stratejileriyle okul zorbalığı ve siber zorbalık. İstanbul: Kaknüs.
• Yılmaz, V., Çelik, H. E., & Yağızer, C. (2009). Çevresel duyarlılık ve çevresel davranışın ekolojik ürün satın alma davranışına etkilerinin yapısal eşitlik modeliyle araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 1-14.
• Young, K. S. (1996). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1, 237-244.