Anöstrus dönemindeki Kıvırcık ırkı koyunlarda kısa ve uzun süreli progesteron uygulamalarının üreme değerleri üzerine etkileri

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 10 - 17, 30.04.2024

Sait Kırkpınar , Mehmet Bozkurt Ataman

https://doi.org/10.31797/vetbio.1329176

Öz

The effects of short and long-term progesterone applications on reproductive values in Kıvırcık sheep in the anoestrus period

Öz

Yapılan araştırmada, koyunlarda üreme mevsimi öncesi uygulamalar ile ovaryumun hormonal değerlerinin artırılabilme imkanlarının araştırılması ve uygulanan farklı yöntemlerin fertilite üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Sunulan araştırma, Trakya bölgesi Çanakkale ili Korubaşı köyünde bulunan koyunlar kullanılarak gerçekleştirildi. Materyal olarak, 2-4 yaşlı laktasyonda olmayan 210 adet Kıvırcık ırkı koyun ve fertilitesi kanıtlanmış 3-5 yaşlı 10 adet koç kullanıldı. Koyunlar EBC6 (Eazi-breed 6 gün süreli), EBC12 (Eazi-breed 12 gün süreli) ve kontrol grubu olmak üzere 3 gruba bölündü. Eazi-Breed CIDR’lar (0,33 g progesteron) koyunların anterior vaginasına grup EBC12’de 12 gün, grup EBC6’da 6 gün süre ile yerleştirildi. CIDR’ların uygulama sürelerinin tamamlanması ile birlikte 400 IU PMSG intramuskuler olarak enjekte edildi. Östrüsler, arama koçu kullanılarak CIDR’ların uzaklaştırılmasını takiben 6 gün süre ile tespit edildi. Arama koçu yardımıyla östrüste olduğu tespit edilen koyunlara elde aşım uygulandı. Kontrol grubunda ise 5 gün aralıklarla 4 kez kan örnekleri alınarak spontan ovaryum aktivitesine sahip koyunlar tespit edildi. Koyunların gebelikleri, aşımları takiben 40. günde reel-time B mod ultrason ile kontrol edildi. Östrus gösterim oranları açısından kontrol grubu ile diğer gruplar arasındaki farklılıklar önemli bulundu (p<0,05). Tekil doğum oranları açısından EBC12 ile EBC6; ikiz, çoklu doğum ve kuzu verimi oranları açısından ise EBC6 ile EBC12 grupları arasındaki farklılıklar önemli bulundu (p<0.05). Sonuç olarak, Kıvırcık ırkı koyunlarda anöstrus döneminde ovaryum aktivitesinin uyarılmasında kısa süreli progesteron uygulamalarının oldukça etkili olduğu tespit edildi.

Anahtar Kelimeler

Progesteron, CIDR, kısa süreli (5-8 gün), uzun süreli (12-14), kıvırcık, koyun.

Kaynakça

• Abecia, J. A., Forcada, F., & González-Bulnes, A. (2011). Pharmaceutical control of reproduction in sheep and goats. Veterinary Clinics of North America: Food Animal Practice, 27(1), 67-79. https:// doi.org/10.1016/j.cvfa.2010.10.001
• Akbaş, Ö. F., & Köse, A. M. (2017). Aşım sezonunda FGA ile senkronize edilen ivesi koyunlarında PGF2α ve PMSG uygulamasının bazı reprodüktif parametreler üzerine etkisi. Eurasian Journal of Veterinary Sciences, 33(2), 107-112. https://doi.org/10.15312/ EurasianJVetSci.2017.144
• Allison, A., & Robinson, T. (1970). The effect of dose level of intravaginal progestagen on sperm transport, fertilization and lambing in the cyclic Merino ewe. Reproduction, 22(3), 515-531. https://doi.org/10. 1530/jrf.0.0220515
• Ataman, M., Aköz, M., Fındık, M., & Saban, E. (2009). Geçiş dönemi başındaki Akkaraman melezi koyunlarda farklı dozda flourogestene acetate, norgestomet ve PGF2α ile senkronize östrüslerin uyarılması. Kafkas Universitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 15(5), 801-805. https://doi.org/10.9775 /kvfd.2009.429
• Baril, G., Chemineau, P., & Cognie, Y. (1993). Manuel de formation pour l'insémination artificielle chez les ovins et les caprins. Food & Agriculture Organization, No. 83.
• Baril, G. (2003). Méthodes de controle de l'oestrus et de l'ovulation chez ruminants. Journée Scientifique de la Physio, www.tours.inra.fr/tours/prmd/ovulation.
• Carlson, K. M., Pohl, H. A., Marcek, J., Muser, R., & Wheaton, J. (1989). Evaluation of progesterone controlled internal drug release dispensers for synchronization of estrus in sheep. Animal Reproduction Science, 18(1-3), 205-218. https://doi.org/10.1016/0378-4320(89)90022-5
• Castonguay, F. (2000). Reproduction à contre-saison, Guide production ovine. Centre de référence en agriculture et agroalimentaire du Québec (CRAAQ), 5, 40-49.
• Christenson, R. (1976). Effect of short-term progestogen treatment on induction of estrus and lambing in anestrous ewes. Journal Animal Science, 43(4), 795-801. https://doi.org/10.2527/jas1976.434795x
• Cross, L. J., Cross, R. M., & Stormshak, F. .2019. Optimal dose of PG600 when given to progestogen-synchronized ewes during anestrus as affected by day of the year and temperature. Translational Animal Science, 3(1), 433-442. https://doi.org/10.1093/tas/txy092
• Çevik, M., Kocyigit, A., & Yilmazer, C. (2017). Effects of melatonin implantation on the fertility potentials of Kivircik and Charollais ewes and rams during the non-breeding season. Polish Journal of Veterinary Sciences, 20(3), 501-506. https://doi.org/10.1515/pjvs-2017-0060
• Dixon, A., Knights. M., Pate, J. L., Lewis, P., & Inskeep, E. (2006). Reproductive performance of ewes after 5‐day treatment with intravaginal inserts containing progesterone in combination with injection of prostaglandin F2α. Reproduction in Domestic Animals, 41(2), 142-148. https://doi.org/10.1111/j. 1439-0531.2006.00656.x
• Doğan, I., & Nur, Z. (2006). Different estrous induction methods during the non-breeding season in Kivircik ewes. Veterinární Medicína (Praha), 51(4), 133-138. https://doi.org/10.17221/5532-VETMED
• Fleisch, A., Piechotta, M., Bollwein, H., & Janett, F. (2013). Fruchtbarkeit nach 6-und 12-tägiger Behandlung mit Eazi-breed™ CIDR® G ausserhalb der Zuchtsaison beim Lacaune Milchschaf. Schweiz Arch Tierheilkd, 155, 391-398.
• Fukui, Y., Tabuchi, K., Yamada, A., Hayashi , N., & Tanaka, K. (1994). Effect of insertion periods of controlled internal drug release device (CIDR) on conception rate by fixed-time intrauterine insemination with frozen semen in seasonally anestrous ewes. Journal of Reproduction and Development, 40(3), 221-226. https://doi.org/10.1262/jrd.40.221
• Garoussi, M., Mavadati, O., Bahonar, M., Ragh, M. (2019). The effect of medroxyprogesterone acetate with or without eCG on conception rate of fat-tail ewes in out of breeding season. Tropical Animal Health and Production, 52, 1617-1622. https://doi.org/10.1007/ s11250-019-02159-8
• Harl A. W. (2014). Comparison of short-term vs. long-term estrous synchronization protocols using CIDR devices in sheep and goats during and outside the natural breeding season, Kansas State University.
• Jackson, C. G., Neville, T., Mercadante, V., Waters, K., Lamb, G., Dahlen, C., & Redden, R. (2014). Efficacy of various five-day estrous synchronization protocols in sheep. Small Ruminant Research, 120(1), 100-107. https://doi.org/10.1016/j.smallrumres.2014.04.004
• Júnior, D. F. L., Barreto, J. V. P., Sterza, F. D. A. M., Souza-Cáceres, M. B., Pontes, V. P., Zundt, M., & Castilho, C. (2019). Effectiveness of a low-dose Norgestomet ear implant in short-term protocols to induce estrus in ewes during the non-breeding season in Brazil. Revista Brasileira de Zootecnia, 48, e20190062. https://doi.org/10.1590/rbz4820190062
• Kaya, A. (1996). Anöstrüs dönemindeki koyunlarda melatonin ve koç etkisi uygulamalarının bazı üreme parametrelerine etkileri [Doktora Tezi], Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Omontese, B. O., Rekwot, P. I., Rwuaan, J. S., Ate, I. U., & Makun, H. J. (2014). Induction of oestrus in Nigerian Ouda ewes with different oestrus synchrony protocols. Revue de Médecine Vétérinaire, 165(7/8), 240-244.
• Öztürkler, Y., Çolak A., Baykal, A., & Güveni, B. 2003. Combined effect of a prostaglandin analogue and a progestagen treatment for 5 days on oestrus synchronisation in Tushin ewes. The Indian Veterinary Journal, 80, 917-920.
• Özyurtlu, N., Küçükaslan, I., & Çetin, Y. 2010. Characterization of oestrous induction response, oestrous duration, fecundity and fertility in Awassi ewes during the non‐breeding season utilizing both CIDR and intravaginal sponge treatments. Reproduction in Domestic Animals, 45(3), 464-467. https://doi.org/10.1111/j.1439-0531.2008.01246.x
• Pinna, A., Brandão, F., Cavalcanti, A., Borges, A., Souza, J., & Fonseca, J. (2012). Reproductive parameters of Santa Inês ewes submitted to short-term treatment with re-used progesterone devices. Arquivo Brasileiro de Medicina Veterinária e Zootecnia, 64(2), 333-340.https://doi.org/10.1590/S0102-09352012000 200012
• Santos, I. W., Binsfeld, L.C., Weiss, R.R., & Kozicki, L. E. (2010). Fertility rates of ewes treated with medroxyprogesterone and injected with equine chorionic gonadotropin plus human chorionic gonadotropin in anoestrous season. Veterinary Medicine International, 2010, 978520. https://doi.org/10.4061/2010/978520
• Shahneh, Z., Sadeghipanah, A., Barfourooshi, H. J., & Emami-Mibody, M. (2008). Effects of equine chorionic gonadotropin (eCG) administration and flushing on reproductive performance in Nadooshan goats of Iran. African Journal of Biotechnology, 7(18), 3373-3379.
• Tajaddodchelik, A., Toruno, O., & Ergün, Y. (2017). Effects of implementing CIDR at different on sheep reproductive traits in out of mating season, The 16th international symposium. Prospects for the 3rd Millennium Agriculture 28th-30th September 2017, Cluj-Napoca, Romania.
• Ungerfeld, R., & Rubianes, E. (1999). Effectiveness of short-term progestogen primings for the induction of fertile oestrus with eCG in ewes during late seasonal anoestrus. Animal Science, 68(3), 349-353. https://doi.org/10.1017/S1357729800050347
• Wei, S., Chen, S., Wei, B., Liu, Z., Bai, T., & Lin, J. (2016). Estrus synchronization schemes and application efficacies in anestrus Lanzhou fat-tailed ewes. Journal of Applied Animal Research, 44(1), 466-473. https://doi.org/10.1080/09712119.2015.1091350
• Vilariño, M., Rubianes, E., & Menchaca, A. (2011). Re-use of intravaginal progesterone devices associated with the short-term protocol for timed artificial insemination in goats. Theriogenology, 75(7), 1195-200. https://doi.org/10.1016/j.theriogenology.2010.11.030