Yaşlıların Dijitalleşme Profili ve ‘Gri Dijital Şiddet’

Yıl 2024, Sayı: Erken Görünüm

Hatice Oğuz Özgür

https://doi.org/10.46414/yasad.1401419

Öz

Gündelik yaşamın çeşitli alanlarında birtakım ihtiyaçları gidermek amacıyla yaygın biçimde kullanı-lan dijital teknolojiler hemen her yaş grubu için farklı ve önemli işlevlere sahiptir. Bu çalışmada yaşlı bireylerin dijital teknolojileri kullanım durumları, hangi dijital teknolojileri ne amaçla sıklıkla kullandıkları üzerinden açıklanırken; bu teknolojileri kullanımları sürecinde deneyimledikleri şiddet eylemlerine açıklık getirilmeye çalışılmaktadır. Bu amaç çerçevesinde sistematik biçimde literatür taraması yapılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) da son yıllarda düzenli ola-rak yayımladığı Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması verilerinden de yararlanıla-rak mukayese yapabilmek amacıyla özellikle 2011 yılı ve sonrasındaki çalışmalardan yaşlıların dijital teknolojileri kullanımlarını ve dijital şiddet deneyimlerini konu alan araştırmalar incelenmiş-tir. Yaşlıların dijital teknolojileri, özellikle de interneti kullanımlarına dair araştırmaların son yıl-larda artmış olduğu görülmektedir. Bunlara göre yaşlıların dijital teknolojileri kullanımları her geçen yıl artmaktadır. Özellikle TÜİK’in ilgili istatistiklerinde de bu durum gözlemlenebilmektedir. Yaşlıların dijital teknolojileri kullanım amaçları genellikle aile üyeleri, arkadaşlar veya akrabalar ile iletişim kurma, sosyalleşme, bilgi edinme, resmi işlemleri (hastane randevusu alma, fatura ödeme vs.) yapma gibi ihtiyaçları gidermeyi karşılamaktadır. Bu amaçları gerçekleştirirken de son yıllarda akıllı cep telefonları, bilgisayarlar gibi internet kullanımlarına da olanak sağlayan araçları tercih etmektedirler. Bu bulgulara ek olarak, ilgili araştırmalarda, yaşlı bireylerin dijital teknolojileri kullanım yoğunluklarının artmasıyla dijital ortamda istenmeyen bazı eylemleri de deneyimledikleri açıklanmaktadır. Bu olumsuz deneyimler çalışmada ‘gri dijital şiddet’ olarak betimlenmiştir. Dijital teknolojileri kötü niyetle kullananlar tarafından, yaşlılar zaman zaman kandırma, dolandırıcılık, hakaret, aşağılama gibi eylemlere maruz bırakılmaktadır. Benzer bulguları açıklayan araştırmalar göstermektedir ki günümüzün önemli sorunlarından biri olarak nitelendirilen dijital şiddet, yalnız-ca gençlerin değil yaşlıların da dijital güvenliğini tehdit etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık dönemi, Dijital şiddet, Gri dijital şiddet, Yaşlıların dijitalleşme profili, Dijital güvenlik.

Digitalisation Profile of the Elderly and ‘Grey Digital Violence’

Öz

Digital technologies which are widely used to fulfil certain needs in various areas of daily life have different and important functions for almost every age group. In this study, the use of digital tech-nologies by elderly individuals is explained in terms of which digital technologies they use fre-quently and for what purpose, and the acts of violence they experience during the use of these technologies are clarified. In order to make comparisons, the studies on the use of digital technolo-gies and experiences of digital violence by the elderly, especially as of 2011 were examined by using the data of the Household Information Technologies Usage Survey, which has been published regu-larly by the Turkish Statistical Institute (TURKSTAT) in recent years. It is seen that research on the use of digital technologies, especially the Internet, by the elderly has increased in recent years. According to these studies, the use of digital technologies by the elderly is increasing every year. This situation can be observed especially in the relevant statistics of the TURKSTAT. The purposes of the elderly to use digital technologies generally meet their needs such as communicating with family members, friends or relatives, socialising, obtaining information, making official transactions (making hospital appointments, paying bills, etc.). While realising these purposes, in recent years, they prefer tools such as smart mobile phones and computers that allow them to use the Internet. In addition to these findings, it is voiced in the related studies that the elderly also experience some undesirable actions in the digital environment with the increase in the intensity of their use of digital technologies. These negative experiences were described as ‘grey digital violence’ in the current study. The elderly are sometimes exposed to actions such as deception, fraud, insult and humiliation by those who use digital technologies with bad intentions. The studies reporting similar findings indicate that digital violence, which is characterised as today’s one of the important problems, threatens the digital security of not only young people but also the elderly.

Anahtar Kelimeler

Old age, Digital violence, Grey digital violence, Digitalisation profile of the older adults, Digital security

Kaynakça

• Acar, Ç. (2015). Anne ve Babaların İlkokul, Ortaokul ve Lise Öğrencisi Çocukları ille Kendilerinin Dijital Okuryazarlıklarına İlişkin Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Adler, R. P. (2002). The age wave meets the technological wave: Broadband and older Americans. http://www.seniornet.org/php/default.php?PageID=6694. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Akbuğa, F. (2023). Yaşlı bireylerin sosyal ağlardaki ‘dijital suskunluğu’. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(62), 328-345. DOI:10.29228/SOBIDER. 67696.
• Akyazı, A. (2018). Dijitalleşen ticaret: yaşlı dostu e-ticaret siteleri üzerine bir araştırma. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 8(4), 602-614.
• Anderson, M. & Perrin, A. (2017). Tech adoption climbs among older adults. Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/internet/2017/05/17/tech-adoption-climbs-among-older-adults/. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Arfi, N., & Agarwal, S. (2013). Assessment of types of cyber crime faced by elderly across residence. International Journal of Engineering and Science, 2(6), 1-3.
• Arklan, Ü., Rençber, H. ve Kartal, N. Z. (2020). Dijital Çağın Yeni Sarmalı: Sosyal Medya Bağımlılığı. H. H. Aygül ve E. Eke (Ed.), Dijital Bağımlılık ve E-Hastalıklar İçinde (s. 61- 84), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Baig, M. (2013). Elder abuse and technology. https://www.huffpost.com/entry/elder-abuse-and-technolog_b_3605646. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Bakır, A., & Kalkan, M. (2019). Siber flört istismarı, beden imgesi ve benlik saygısı arasındaki ilişki. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 52-72.
• Barındık, G. (2021). Dijitalleşen Medya ve Yarattığı Yeni Şiddet Alanı: Dijital Şiddet. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Barliskal, J., Szuster, A., & Winiewski, M. (2013). Cyber bullying among adolescent bystanders: role of the communication medium, form of violence and empathy. Journal of Community & Applied Social Psychology, 23, 37-51.
• Başpınar, A., Şengelen, M., & Aslan, D. (2020). Halk sağlığı bakış açısıyla yaşlı bireylere yönelik yaş ayrımcılığı (ageism): kavramsal çerçeve ve önleme yaklaşımları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(2), 334-345.
• Bayram, M. N., & Arıcı, A. (2021). Yaşlılıkta dijital çağı yakalamak. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21(2), 367-390. doi:10.54961/uobild.1038116.
• Binark, M., & Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Bosma, E., Giezen-Biegstraaten L., Spaltman, M., & Stephan, C. (2000). Seniors and Technology. Groningen Kittz, 16-22.
• Cangöz, B. (2009). Yaşlılıkta bilişsel ve psikolojik değişim. Türk Geriatri Dergisi, 19, 99-104.
• Chan, T. K. H., Cheung, C. M. K., Benbasat, I., Xiao, B., & Lee, Z. W. Y. (2023). Bystanders join in cyber-bullying on social networking sites: the deindividuation and moral disengagement perspectives. Information Systems Research, 34(3), 828-846.
• Çataloğlu, S. (2018). Yaşlılık, değer ve teknoloji. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(1), 27-35.
• Çetin, F. H., Uçar, H. N., Ersoy, S. A., Kılınç, K., Güler, H. A., & Türkoğlu, S. (2019). Kaygı bozukluğu olan ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyet: kontrollü bir çalışma. Çukurova Medical Journal, 44, 133-139.
• Çetin, M., & Özgiden, H. (2013). Dijital kültür sürecinde dijital yerliler ve dijital göçmenlerin twitter kullanım davranışları üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(1), 172-189.
• Çınar, Ö. (2021). Sosyal medyada şiddet. Journal of Management Theory and Practices Research, 2(1), 37-44.
• Demir Erbil, D., & Hazer, O. (2021), Kuşaklararası dayanışma açısından yaşlıların dijital okuryazarlık deneyimleri üzerine nitel bir çalışma. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 271-298. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.897599.
• Dirimen Arıkan, G., Işık, I., Ayaz, V., & Can, I. (2018). Siber zorbalık ve önlenmesi. N. Sargın (Ed.), Sanal Alem/Medya Şiddeti (s. 157-187). Ankara: Hegem Yayınları.
• Duran, E., & Özen, N. (2018). Türkçe derslerinde dijital okuryazarlık. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 31- 46.
• Ekici, S. K., & Gümüş, Ö. (2016). Yaşlılıkta teknolojinin kullanımı. Ege Tıp Dergisi, 55(0), 26-30. DOI:10.19161/etd.344199.
• Erendağ Sümer, F. (2017). Sosyal medya kullanım pratikleri üzerine ampirik bir araştırma. Global Media Journal TR Edition, 8(15), s.166-181.
• Foster, S., Pangle, A., Schrader, A., Wei, J. Y., & Azhar, G. (2016). Adaptations in the age of technology in seniors. Gerontologist, 56. 528-528. DOI:10.1093/ geront/gnw162.2135.
• Francis, J., Ball, C., Kadylak, T., & Cotten, S. R. (2019). Aging in the digital age: Conceptualizing technology adoption and digital inequalities. B. B. Neves, & F. Vetere, (Eds). In Ageing and Digital Technology, (pp. 35-49). Singapore: Springer.
• Gallacher, J., & Bright, J. (2021). Hate Contagion: Measuring the Spread and Trajectory of Hate on Social Media. https://www.preprints.org/. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Gonzales, G. C., Sharma, P. N., & Galletta, D. F. (2012). The antecedents of the use of continuous auditing in the internal auditing context, International Journal of Accounting Information Systems, 13, 248-262.
• Gönül, T. (2023). Sosyal öğrenme kuramı perspektifinden ortaöğretim öğrencilerinin şiddet algılarının incelenmesi (Konya örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karatay Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya.
• Görgün Baran, A. (2008). Yaşlılıkta sosyalizasyon ve yaşam kalitesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2, 86-97.
• Görgün Baran, A. (2017). Yaşlanma ve modern toplum: Küreselleşme, kentleşme ve dijital yaşam. İ. B. Akçakaya & E. Özmete (Eds.). Türkiye Aktif ve Sağlıklı Yaşlanma Zirvesi-2017. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü ve Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (YAŞAM).
• Görgün Baran, A., Koçak Kurt, Ş., & Serdar Tekeli, E. (2017). Yaşlıların dijital teknolojileri kullanım düzeyleri üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 45, 1-24.
• Hargittai, E., & Dobransky, K. (2017). Old dogs, new clicks: Digital inequality in skills and uses among older adults. Canadian Journal of Communication, 42(2). 195-212. doi:10.22230/ cjc.2017v42n2a3176
• Hargittai, E., Piper, A. M., & Morris, M. R. (2019). From internet access to internet skills: digital inequality among older adults. Universal Access in the Information Society, 18(4), 881-890. doi:10.1007/s102 09-018-0617-5.
• Hinduja, S., & Patchin, J. W. (2015). Bullying Beyond The Schoolyard: Preventing And Responding To Cyberbullying. California: Corwin Press.
• Holmes, D. (2005). Communication Theory: Media, Technology and Society. London: Sage Publication.
• İçli, G. (2016). Sosyal statü ve rol bağlamında yaşlılık, H. Ceylan (Ed.), Yaşlılık Sosyolojisi (s.41-60), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• İnce, E. H. (2022). Erken dönem uyum bozucu şemalar ve dijital flört şiddeti arasındaki ilişkide olumlu duygu düzenleme güçlüğü ve olumsuz duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Jimoyiannis, A., & Gravani, M. (2011). Exploring adult digital literacy using learners’ and educators’ perceptions and experiences: The Case of the second chance schools in Greece. Journal of Educational Technology ve Society, 14(1), 217-227.
• Kalınkara, V., & Sarı, İ. (2018). Yaşlıların bilgi teknolojileri kullanımı ve yaşam doyumu: Potansiyel ve engeller, ergonomik yaklaşım. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(ÖS: Ergonomi 2017), 1-13.
• Kalınkara, V., Başıbüyük G. Ö., & Ay F. (2016). Yaşlıların gerontolojik ürünleri kabule yönelik tutumları. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9(2), 1-19.
• Kaplan, G. (2022). Gençler Dijital Flört Şiddetinin Toplumsal Cinsiyet Algısı ve İnternet Bağımlılığı İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karabulut, B. (2015). Bilgi toplumu çağında dijital yerliler, göçmenler ve melezler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 11-23.
• Karasoy, G. & Yıldırım, B. (2023). Yaşlılara yönelik dijital teknolojiler ve sosyal hizmet uygulamaları geronteknolojik sosyal hizmet uygulamasını doğurabilir mi? Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(3), 727- 742. DOI: 10.33417/tsh.1084299.
• Karcı, H. D. (2020). Dijital şiddet namı diğer siber zorbalık. B. Urhan & A. Güdekli (Ed.), Şiddet. (s. 215-233). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kurniawan, S. (2006). An exploratory study of how older women use mobile phones. Lecture Notes in Computer Science, 4206, 105-122.
• Law, D., Shapka, M., Hymel, S., Olson, B. F., & Water-house, T. (2012). The changing face of bullying: an empirical comparison between traditional and ınternet bullying and victimization, Computers in Human Behavior, 28, 226-232.
• Lee, B., Chen, Y., & Hewitt, L. (2011). Age differences in constraints encountered by seniors in their use of computers and the Internet. Computers in Human Behavior, 27(3), 1231-1237. DOI:10.1016/j.chb.2011.01.003.
• Leist, A. K. (2013). Social media use of older adults: a mini-review. Gerontology, 59, 378-384.
• Lockwood, N. R. (2003). The aging workforce: The reality of the impact of older workers and eldercare in the workplace. HR Magazine, 48(2), 1-11.
• Lumsden, K., & Harmer, E. (2019). Online Othering: Exploring Digital Violence and Discrimination On The Web. Basingstoke: Palgrave MacMillan.
• Mason, K. L. (2008). Cyberbullying: A preliminary assessment for school personnel. Psychology in the Schools, 45(4), 323-348.
• McKenna, K. Y. A. (2008). Influences on the nature and functioning of online groups. A. Barak (Eds.) Psychological Aspects of Cyberspace: Theory, Research, Applications. Cambridge: Cambridge University Press. (pp.228-242). DOI:10.1017/ CBO9780511813740.011
• Meethongjana, K., & Tachpetpaiboonb, N. (2015). Competency-based training to develop basic computer skills for the elderly: a case study of the dusit community, Bangkok, Thailand. Procedia Social and Behavioral Sciences, 197, 2520-2525.
• Millward, P. (2003). The “grey digital divide”: Perception, exclusion and barriers of access to the Internet for older people. First Monday, 8(7), xx-xx. DOI:10.5210/fm.v8i7.1066.
• Moseley, J. L., & Dessinger, J.C. (2008). Older worker-learners (OWLS) are here... and they are here to stay. Performance Improvement, 47(10), 5-8.
• Murray, L., & DeVos, D. (1997). The escalating problem of elder abuse. Radiologictechnology, 68(4), 351-354.
• Neves, B. B., & Vetere, F. (2019). Ageing and emerging digital technologies. B.B. Neves & F.Vetere, (Eds.), Ageing and Digital Technology, (pp. 1-14), Singapore: Springer.
• Noiklueb C., Boonlue S., & Srikaew D. (2022). Development of cyber wellness assessment model for Thai elderly population. 2022 International Conference on Digital Government Technology and Innovation (DGTi-CON), Bangkok, Thailand.
• Ocak, G., & Karakuş, G. (2018). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık özyeterliliği ölçek geliştirme çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1427-1436.
• Oğuz Özgür, H. (2022). Risk Toplumu Bağlamında Kuşaklararası Boyutta Şiddetin Değişen Yüzü: Dijital Şiddet, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Oğuz Özgür, H., & Özkul, M. (2022). Risk toplumunda kuşakların yeni şiddet deneyimi: Dijital şiddet. Turkish Studies, 17(3), 551-568. DOI:10.7827/ TurkishStudies.62045.
• Oğuz Özgür, H., & Özkul, M. (2023). Dijital şiddeti farklı kuşakların anlatıları üzerinden okumak. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 356-373. DOI:10.52642/susbed.1289590.
• Olson, K. E., O’Brien, M. A., Rogers, W. A., & Charness, N. (2011). Diffusion of technology: frequency of use for younger and older adults. Ageing International, 36(1), 123-145.
• Olweus, D. (2013). School bullying: Development and some important challenges. Annual Review of Clinical Psychology, 9(1), 51-80.
• Önür, N. & Kalaman, S. (2016). Dijital gündelik yaşam: Yeni toplumsallıklar ve dijital yabancılaşma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(35), 269-289.
• Özbek, Ç., Ulubey, Ö., Adnan, M., & Kocatürk Kapucu, N. (2023). Yaşlılara yönelik dijital yetkinlik envanterinin geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 98-122.
• Özkan, Y., & Purutçuoğlu, E. (2010). Yaşlılıkta teknolojik yeniliklerin kabulünü etkileyen sosyalizasyon süreci. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 23(23), 37-46.
• Paul, G., & Stegbauer, C. (2005). Is the digital devide between young and elderly people increasing? http://www.firstmonday.dk/ojs/index.php/fm/article/view/1286/126#author. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Pecchioni L. L., Wright K. B., & Nussbaum, J. F. (2005). Life span communication. LEA:Mahwah, NewJersey.
• Pekşen Süslü, D. (2016). Lise Öğrencilerinde Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyetin Benlik Saygısı Anne, Baba ve Akran İlişkileri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pew Research Center. (2012). https://www. pewresearch.org/internet/files/oldmedia/Files/Reports/2010/Pew%20 Intenet %20%20Older% 20Adults%20and%20Social%20Media.pdf. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Phelan A. (2018). Researching ageism through discourse. L. Ayalon & C. Tesch-Römer (Eds.) Con-temporary Perspectives On Ageism. (pp. 547-562) Berlin: Springer.
• Polat, O. (2021). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants, MCB University Press, 9(5), 1-6.
• Rosenthal, R. L. (2008) Older computerliterate women: Their motivations, obstacles, and paths to success, Educational Gerontology, 34(7), 610-626. DOI: 10.1080/03601270801949427
• Selwyn, S., Gorard, S., & Furlong, J. (2003). Older adults use of information and communications technology in everyday life. Ageing & Society, 23, 561-582.
• Shapira, N., Barak, A., & Gal, I. (2007). Promoting older adults’ well-being through internet training and use. Aging and Mental Health, 11(5), 477-484. DOI:10.1080/13607860601086546.
• Singapore Ministry of Education, (2014). 2014 Syllabus Cyber Wellness Secondary. Student Development Curriculum Division. https://libris.nie. edu.sg/sites/default/files/2014-cyber-wellness.pdf. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Sütlüoğlu, T. (2020). Orta yaş ve üzerindeki bireylerde dijital eşitsizliğin görünümleri: Erişim eşitsizlikleri ve kullanım farklılıkları. M. Fiğan & Y. Dede Özdemir (Ed.), Dijital Kültür Dijital Eşitsizlikler ve Yaşlanma (s. 215-246). Alternatif Bilişim.
• Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık Sosyolojisi Yaşlılığın Toplumsal Yörüngeleri. Bursa: Dora Yayınevi.
• Tekedere, H., & Arpacı, F. (2016). Orta yaş ve yaşlı bireylerin internet ve sosyal medyaya yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 377-392.
• Terkeş, N., & Bektaş, H. (2016). Yaşlı sağlığı ve teknoloji kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(4), 153-159.
• Tuna Uysal, M. (2020). Yaşlı bireylerin sosyalleşmesinde dijital teknolojinin rolü: dijital yaşlılar üzerine bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 43-59.
• Türk, B., & Şenyuva, G. (2021). Şiddet sarmalı içinden siber zorbalık: bir gözden geçirme. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 462-479. DOI:10.21733/ibad.901032
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023a). İstatistiklerle Yaşlılar 2022, https://data.tuik.gov.tr/ Bulten/Index?p=%C4%B0statistiklerle-Ya%C5%9Fl%C4%B1lar-2022-49667&dil=1#:~: text=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfus%20olarak%20kabul%20edilen,9%2C9'a%20y%C3%BCkseldi. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023b). Hane-halkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2023, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Uçak, O. (2021). Kültürlerarası iletişimde tek kültüre doğru: Dijital kültür. Communication and Technology Congress (s. 215-230). İstanbul.
• Umutlu, S., & Tekin Epik, M. (2019). Türkiye’de yaşlı nüfus ve sosyal politika uygulamaları. Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi, 11(1), 29-43.
• United Nation (UN) (2022). World Population Pros-pects 2022, https://population.un.org/wpp/. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• URL1, We Are Social, (2023). The changing world of digital in 2023, https://wearesocial. com/uk/blog/2023/01/the-changing-world-of-digital-in-2023/. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• URL2, Elder Abuse in India (2018). Changing cultural ethos and impact of technology. https://www.hel pageindia.org/wp-content/uploads/2018/ 06/ELDER-ABUSE-IN-INDIA-2018-A-HelpAge-India-report.pdf. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• URL3, Elder Abuse Prevention Program, https://www.ioaging.org/collaborations-elder-protection/elder-abuse-prevention. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• World Health Organisation (WHO). (2020) Decade of healthy ageing 2021-2030 https://cdn.who.int/ media/docs/default-source/decade-of-healthy-ageing/decade-proposal-final-apr2020-en.pdf?sfvrsn=b4b75ebc_28. Erişim Tarihi: 29.01.2024
• Yengin, D. (2019). Teknoloji bağımlılığı olarak dijital bağımlılık. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 9(2), 130-144.
• Yıldırım Becerikli, S. (2013). Kuşaklararası iletişim açısından yeni iletişim teknolojilerinin kullanımı: ileri yaş grubu üzerine bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 44, 19-31. DOI:10.17064/iüifhd.85167.
• Yıldırım, B., & Kılıç, C. (2021). Dijital okuryazarlık odağında eleştirel bir bakış (düşünme) ve değerlendirme. S. Yıldırım, D. Çakmak Karapınar & L. Bayındır (Ed.). Dijital Okuryazarlık (s. 198-211). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Yıldızaç, B., & Demir, F. (2021). Siber zorbalık üzerine nitel bir araştırma. Sosyal Sağlık Dergisi, 1(1), 116-139.
• Yorulmaz, D. S., & Karadeniz, H. (2022). Siber şiddetin önlenmesine yönelik tedbirler ve hemşirelerin rolü: geleneksel derleme. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 14(1), 232-238.
• Yüceer Kardeş, T., & Akgül Gök, F. (2020). Dijital bağımlılık ve satir yaklaşımı bağlamında iletişim. H. H. Aygül, E. Eke (Ed.), Dijital Bağımlılık ve E-Hastalıklar (s.105-124), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Zain, A. (2020). Yaşlanma dostu akıllı telefonlar: Yaşlıların akıllı telefon ‘kullanabilirliğini’ anlamak için tasarım ve kullanıcı arayüzü analizi. M. Fiğan & Y. Dede Özdemir (Ed.), Dijital Kültür Dijital Eşitsizlikler ve Yaşlanma (s. 297-313). Alternatif Bilişim.