2021 LGS Fen Bilimleri Sorularının Bilimsel Süreç Becerileri Bakımından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 1, 332 - 351, 17.04.2023

Mehmet Emir Ar , Serhan Sarıoğlu , Bulut Demir , Gökhan Yıldız

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1178620

Öz

Türkiye’de 2018 yılından itibaren uygulamaya giren Liselere Geçiş Sistemi merkezi sınavında öğrencilerin öğrendikleri bilgileri salt hatırlama veya ezberleme yönünden ziyade bunları beceriye dönüştürme durumlarının ölçülmesi hedeflenmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, MEB tarafından hazırlanan 2021 merkezi sınav fen bilimleri sorularının her birinin analiz edilmesi ve soruların 2018 fen müfredatında yer alan bilimsel süreç becerileri bakımından değerlendirilmesidir. Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu çerçevede 2021 merkezi sınavı fen bilimleri alt testine ait sorular doküman incelemesi yapılarak bilimsel süreç becerileri konusunda çalışmaları bulunan alan uzmanı dört akademisyen ve altı fen bilimleri öğretmeni tarafından incelenmiştir. Uzman görüşleri çerçevesinde soruların uyumu kategorik uyum kriterine göre değerlendirilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre 2021 merkezi sınavı sorularının en çok “sonuç çıkarma”, “verileri yorumlama” ve “değişkenleri belirleme” bilimsel süreç becerilerinin üzerinde yoğunlaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuca göre merkezi sınav fen bilimleri testinin bilimsel süreç becerilerini kapsaması bakımından yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda ülkemiz fen bilimleri müfredatı vizyonu ile uyumlu olarak ilköğretimden ortaöğretime geçiş uygulaması olan merkezi sınav sorularında daha fazla sayıda bilimsel süreç beceriye yer verilmesi için çalışmalar yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel süreç becerileri, LGS, merkezi sınav, doküman incelemesi

Examination of 2021 Turkish Central Exam Science Questions in Terms of Science Process Skills

Öz

In the Central Exam of the High School Entrance System (known as LGS), which has been put into practice in Türkiye since 2018, it is aimed to measure the students' ability to transform the information they have learned into skills rather than simply remembering or memorizing them. In this context, the aim of the study is to analyze each of the 2021 central exam science questions prepared by the Ministry of National Education and to evaluate the questions in terms of scientific process skills in the 2018 science curriculum. Document analysis method, one of the qualitative research methods, was used as a method in the research. In this context, the questions of the science subtest of the 2021 central exam were examined by four academicians and six science teachers, who are experts in the field, who have studies on scientific process skills. Within the framework of expert opinions, the compatibility of the questions was evaluated according to the categorical compatibility criterion. According to the findings of the research, it was concluded that the 2021 central exam questions mostly focused on the scientific process skills of “inferring”, “interpreting data” and “defining variables”. According to this result, it was concluded that the central exam science test was not sufficient in terms of covering scientific process skills. In this context, it is thought that studies should be carried out to include more scientific process skills in the central exam questions, which is the transition application from primary education to secondary education, in line with the vision of our country's science curriculum.

Anahtar Kelimeler

science process skills, LGS, central exam, document analysis

Kaynakça

• Akbulut, H. İ., & Çepni, S. (2013). Bir üniteye yönelik başari testi nasil geliştirilir?: İlköğretim 7. sinif kuvvet ve hareket ünitesi *. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 18–44. http://dergi.amasya.edu.tr
• Akyürek, G. (2019). LGS ve TEOG Sınavlarının fen bilimleri dersi öğretim programı ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi [Unpublished Master’s Thesis]. Necmettin Erbakan University.
• Arı, A. & İnci, T. (2015). Sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersine ilişkin ortak sınav sorularının değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 17-50.
• Arıkan, O. & Kırındı, T. (2020). OKS, SBS, TEOG fen bilimleri testi sorularının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme becerilerine göre incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education (TUJPED), 5(2), 155-170.
• Brotherton, P. N., & Preece, P. F. W. (1995). Science process skills: Their nature and interrelationships. Research in Science & Technological Education, 13(1), 5–11. https://doi.org/10.1080/0263514950130101
• Brotherton, P. N., & Preece, P. F. W. (1996). Teaching science process skills. International Journal of Science Education, 18(1), 65–74. https://doi.org/10.1080/0950069960180106
• Burns, J. C., Okey, J. R., & Wise, K. C. (1985). Development of an integrated process skill test: TIPS II. Journal of Research in Science Teaching, 22(2), 169–177. https://doi.org/10.1002/tea.3660220208
• Carey, S., Evans, R., Honda, M., Jay, E., & Unger, C. (1989). ‘An experiment is when you try it and see if it works’: A study of grade 7 students’ understanding of the construction of scientific knowledge. International Journal of Science Education, 11(5), 514–529.
• Çepni, S. (2004). Fen ve Teknoloji Öğretimi (Kuramdan Uygulamaya). https://doi.org/10.14527/9786053186496
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D., & Turgut, M. F. (1997). Fizik öğretimi. YÖK/World Bank National Education Development Project.
• Çepni, S., & Çil, E. (2016). Fen bilimleri dersi öğretim programı ilkokul ve ortaokul öğretmen el kitabı (6th ed.). Pegem Akademi.
• Çepni, S., & Sarıoğlu, S. (2021). Beceri nedir ve neden önemlidir? In Ü. Ormancı & S. Çepni (Eds.), Kuramdan uygulamaya 21. yüzyıl becerileri ve öğretimi (pp. 1–14). Nobel Akademik. https://www.nobelyayin.com/kuramdan-uygulamaya-21-yuzyil-becerileri-ve-ogretimi-18185.html
• Chiappetta, E. L., Koballa, T. R., & Collete, A. T. (2015). Science Instruction in the Middle and Secondary Schools (4th ed). Merrill Prentice Hall.
• Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37–46. https://doi.org/10.1177/001316446002000104
• Dalak, O. (2015). TEOG sınav soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımları Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi [Unpublished Master’s Thesis]. Gaziantep University.
• Dindar, H., & Demir, M. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin fen bilgisi dersi sınav sorularının Bloom Taksonomisi’ne göre değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 87-96.
• Ermurat, D. G., Gümüş, İ., Kurt, M., & Feyatörbay, E. (2011). İlköğretim fen bilgisi dersinde sorulan sınav sorularının Bloom taksonomisine göre analizi (Erzurum örneği). Ekev Akademi Dergisi, 15(49), 261-269.
• ESCO. (2020). Skills/competences. https://ec.europa.eu/esco/portal/skill?uri=http%3A%2F%2Fdata.europa.eu%2Fesco%2Fskill%2FS&conceptLanguage=en&full=true#&uri=http://data.europa.eu/esco/skill/S
• Gabel, D. (1993). Introductory science skills (Waveland). Waveland Press.
• Germann, P. J. (1994). Testing a model of science process skills acquisition: an interaction with parents’ education, preferred language, gender, science attitude, cognitive development, academic ability, and biology knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 31(7), 749–783. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/tea.3660310707
• Gökulu, A. (2015). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile TEOG sınavlarında sorulan fen ve teknoloji sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 434-446.
• Güven, Ç., & Aydın, A. (2017). Yedinci sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim program sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisi bakımından analizi ve değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 223-233
• Hamarat, E., & Arkan, A. (2018). 2023 Eğitim vizyon belgesi’nde gelecek becerileri. Seta Perspektif, 222, 1–7. https://setav.org/assets/uploads/2018/12/222.pdf
• Harlen, W. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills. https://doi.org/10.1080/09695949993044
• Harlen, Wynne. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills. International Journal of Phytoremediation, 21(1), 129–144. https://doi.org/10.1080/09695949993044
• Huppert, J., Lomask, S., & Lazarowitz, R. (2002). Computer simulations in the high school: Students’ cognitive stages, science process skills and academic achievement in microbiology. International Journal of Science Education, 24, 803–821. https://doi.org/10.1080/09500690110049150
• İz, H. (2021). Ortaöğretime geçiş sınavlarındaki fen bilgisi sorularının MNE kazanımlarına, PISA yeterlik seviyelerine ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi [Unpublished Master’s Thesis]. Dicle University.
• Kaşıkçı, Y. (2018). Ortaöğretime geçiş sınavları üzerine bir araştırma; Fen bilimleri örneği [Unpublished Master’s Thesis]. Amasya University.
• Ministry of National Education (MNE). (2005). 2005 fen ve teknoloji öğretim programı. https://ridvansoydemir.wordpress.com/2005-fen-ve-teknoloji-ogretim-programi/
• Ministry of National Education (MNE). (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar).
• National Research Council. (1996). National science education standards. National Academy Press.
• OECD. (2019). Fostering science and innovation in the digital age. https://www.oecd.org/sti/inno/fostering-science-and-innovation.pdf
• Padilla, M. J. (1990). The science process skills: Research matters. NARST. https://narst.org/research-matters/science-process-skills
• Paine, A. R. (2020). Students’ use of science process skills in introductory level biology lab [Unpublished PhD Thesis]. The University of Colorado.
• Polat, M. & Bilen, E. (2022). TEOG ve LGS merkezi sınav fen sorularının bilişsel süreç boyutunun yenilenmiş bloom taksonomisi ile değerlendirmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Egitimi, 7(1), 45-72. 10.37995/jotcsc.1041329
• Rezba, R. J., Sprague, C., Fiel, R. L., & Funk, H. J. (1995). Learning and assessing science process skills. Kendall/Hunt.
• Rubin, R. L., & Norman, J. T. (1992). Systematic modeling versus the learning cycle: Comparative effects on integrated science process skill achievement. Journal of Research in Science Teaching, 29(7), 715–727. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/tea.3660290708
• Saat, R. M. (2004). The acquisition of integrated science process skills in a web-based learning environment. Research in Science and Technological Education, 22(1), 23–40. https://doi.org/10.1080/0263514042000187520
• Sezer, A. (2018). Fen Bilimleri dersi sınav soruları ve merkezi sınav sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisi, TIMSS ve PISA açısından analizi (Kırıkkale ili örneği) [Unpublished Master’s Thesis]. Kırıkkale University.
• Smith, K. (1995). Science process assessments for elementary and middle school students. Science Process Assessments. http://scienceprocesstests.com/
• Smith, M. U., & Scharmann, L. C. (1999). No defining versus describing the nature of science: A pragmatic analysis for classroom teachers and science educators. Science Education, 83(4), 493–509.
• Social Environmental and Scientific Education [SESE]. (1999). Primary School Curriculum. http://www.curriculumonline.ie/getmedia/346522bd-f9f6-49ce-9676-49b59fdb5505/PSEC03c_Science_Curriculum.pdf
• Tan, M., & Temiz, B. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89–101.
• Taşkın, G., Aksoy, G., & Daşdemir, İ. (2019). 2019 LGS fen bilimleri sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Paper presented at International Symposium on Active Learning (ISAL 2019).
• Tolan, Y. (2011). Seviye Belirleme Sınavı (SBS) sorularının fen ve teknoloji dersi öğretim programına uygunluğu ve Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi [Unpublished Master’s Thesis]. Atatürk University.
• Traynor, A., Li, T., & Zhou, & S. (2020). Applied measurement in education gauging uncertainty in test-to-curriculum alignment indices. https://doi.org/10.1080/08957347.2020.1732387
• Webb, N. (1997). Criteria for alignment of expectations and assessments in mathematics and science education. Research Monograph No. 6. National Institute for Science Education (NISE) Publications.
• Webb, N. (2005). WAT web alignment tool. Wisconsin Center for Education Research. https://nanopdf.com/download/downloading-wat-web-alignment-tool_pdf
• Webb, N. (2007). Issues related to judging the alignment of curriculum standards and assessments. Applied Measurement in Education, 20(1), 1–20. papers3://publication/uuid/E9DC4B5A-EC59-42D2-9029-08CA97172A48