Azot Gübrelemesinin Terede (Lepidium sativum L.) Büyüme, Verim, Nitrat ve Mineral İçeriğine Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 1, 89 - 97, 30.03.2021

Ayşegül İnne Raziye Kul , Melek Ekinci , Metin Turan , Ertan Yıldırım

https://doi.org/10.29133/yyutbd.823959

Öz

Tere, karotenoidler, C vitamini, lif, flavonoidler, selenyum, s-metil sistein, sülfoksit ve glukozinolatlar bakımından zengindir. Azot eksikliği, bitki büyümesi için sınırlayıcı bir faktördür. Bu çalışma 2013 ve 2014 yıllarında Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde tarla koşullarında yürütülmüştür. Çalışmanın amacı, farklı azot oranlarının terede (Dadaş çeşidi) bitki gelişimi, verim ve bazı kalite özellikleri üzerindeki etkilerini değerlendirmektir. Azot uygulamaları, Nmin (ekim öncesi 0–30 cm toprak tabakasındaki mineral azot dikkate alınarak; bazal azot gübrelemesi yok) (Kontrol), 50 kg N ha-1, 100 kg N ha-1ve 150 kg N ha-1 dozlarında amonyum nitrat olarak uygulanmıştır. Farklı azot dozlarının terede bitki boyu ve verimi üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. En yüksek bitki boyu ve verimi 100 kg N ha-1 dozu verilen uygulamada tespit edilmiştir. Artan azot dozları ile genellikle tere içerisindeki NO3 ve diğer elementler artmıştır. Yapılan regresyon analizi sonucunda kumlu topraklarda 82.17 kg ha-1 azot uygulamalarının Dadaş bahçe teresinde uygulanalabilirliği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tere, Bitki gelişimi, Azot, Kalite, Verim

Nitrogen Fertilization Affects Growth, Yield, Nitrate and Mineral Content of Garden Cress (Lepidium sativum L.)

Öz

Garden cress is rich in carotenoids, vitamin C, fiber, flavonoids, selenium, s-methyl cysteine, sulfoxide and glucosinolates. Nitrogen deficiency is a limiting factor for plant growth. The study was conducted in Atatürk University, in Erzurum under field conditions in 2013 and 2014. The aim of the present study was to evaluate effects of the different ratios of nitrogen on growth, yield and some quality properties of garden cress (cv. Dadaş). Treatments consisted of Nmin (mineral nitrogen in the soil layer 0–30 cm at planting; i.e. no basal nitrogen fertilization) (Control), 50, 100 and 150 kg N ha-1 doses as ammonium nitrate. The effect of different nitrogen doses on the plant height and yield in the cress was statistically significant. The highest plant height and yield was observed in 100 kg N ha-1. Generally, NO3 and the other elements in garden cress increased with increasing nitrogen doses. In conclude 82.17 kg N ha-1 can be suggested for higher yield and quality for Dadaş garden cress variety in sand soil conditions according to the regression analysis.

Anahtar Kelimeler

Garden cress, Growth, Nitrogen, Quality, Yield

Kaynakça

• Albayrak, S., & Çamaş, N. (2006). Yem şalgamı (Brassica rapa L.) çeşitlerinin azotlu gübrelemeye karşı performansları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1), 44-48.
• Amin, G. H. (2005). Medicinal Plants of Iran, Tehran University Publication, p. 106.
• Balanza, V., Martinez, J. A., Conesa, E., Egea-Gilabert, C., Niñirola, D., López-Marín, J., González, A., & Fernández J.A. (2011). Effect of PGPR application and nitrogen doses on baby leaf lettuce grown in a floating system (abstract only). International Symposium on Advanced Technologies and management Towards Sustainable Greenhouse Ecosystems: Greensys. http://www. actahort.org/books/952/952_86.htm (accessed 15 May 2014).
• Boroujerdnıa, M., & Ansari, N.A. (2007). Effect of different levels of nitrogen fertilizer and cultivars on growth, yield and yield components of romaine lettuce (Lactuca sativa L.). Middle Eastern and Russian Journal of Plant Science and Biotechnology, 1, 47-53.
• Castellanos, J. Z., Uvalle-Bueno, J. X., Aguilar-Santelises, Y. A. (2000). Manual de interpretación de análisis de suelos, aguas agrícolas, plantas ECP. 2ª ed. INIFAP, Chapingo, México.
• Cavarianni, R. L., Cecílio Filho, A. B., Cazetta, J. O., May, A., & Corradi, M. M. (2008). Nutrient contents and production of rocket as affected by nitrogen concentrations in the nutritive solution. Scientia Agricola, 65(6), 652-658.
• Ceylan, Ş., Mordoğan, N., Yoldaş, F., & Yağmur, B. (2001). Azotlu gübrelemenin domates bitkisinde verim, azot birikimi ve besin element içeriği üzerine etkisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 38(2-3), 103-110.
• Corre, W. J, & Breimer, T. (1979). Nitrate and nitrite in vegetables. Wageningen, p. 85. Geyer, B. (1978). Untersuchungen zur wirkung hoher stickstoffgaben auf den nitratgenalt von freiland gemüse arch. Gartenbau, 26, 1-13.
• Güler, S. (2004). Dünya'da ve Türkiye'de Gübre Tüketiminde Yaşanan Gelişmeler. In: Karaman, M.R., & Brohi, A. R. (eds). Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım- Sanayi-Çevre, 11-13 Ekim 2004, Tokat, 47-54.
• Lee, S. K., & Kader, A. A. (2000). Preharvest and postharvest factors influencing vitamin C content of horticultural crops. Postharvest Biology and Technology, 20(3), 207-220.
• Liu, C. W., Sung, Y., Chen, B. C., & Lai, H. Y. (2014). Effects of nitrogen fertilizers on the growth and nitrate content of lettuce (Lactuca sativa L.). International Journal of Environmental Research and Public Health, 11(4), 4427-4440.
• Maynard, D. N., Barker, A. Y., Minotti, P. L., & Peck, N. H. (1976). Nitrate accumulation in vegetables. Analysis in Agronomy, 28, 71.
• Mccollum, J. P. (1992). Vegetable Crops. Danville: Interstate Publishers, Inc. Mengel, K. (1991). Available nitrogen in soils and its determination by the nmin-method and by electro ultrafiltration (EUF”). Fertilizer Research, 28, 251-262.
• Mordoğan, N., Ceylan, S., Çakıcı, H., & Yoldaş, F. (2001). Azotlu gübrelemenin marul bitkisindeki azot birikimine etkisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 38(1), 85-92.
• Miceli, A., & Miceli, C. (2014). Effect of nitrogen fertilization on the quality of Swiss chard at harvest and during storage as minimally processed produce. Journal of Food Quality, 37, 125-134.
• Mozafar, A. (1993). Nitrogen fertilizers and the amount of vitamins in plants: A review, Journal of Plant Nutrition, 16(12), 2479-2506, doi: 10.1080/01904169309364698.
• Nadkarni, K. M., & Nadkarni, A. K. (1954). Lepidium sativum Linn. In: The Indian Medica with Ayurvedic, Unani and Home Remedies, Bombay, India, Popular Prakashan, 3rd edn: 736-737.
• Özgen, Ş. (2009). Sebzelerde nitrat birikimi, insan sağlığı açısından önemi ve ihracattaki yeni düzenlemeler. Hasad-Bitkisel Üretim Dergisi, 239, 64-66.
• Özkan, C. F., Asri, F. Ö., Demirtaş, E. I., & Arı, N. (2013). Örtüaltı biber yetiştiriciliğinde organik ve kimyasal gübre uygulamalarının bitkinin beslenme durumu ve bitki gelişimi üzerine etkileri. Toprak Su Dergisi, 2 (2), 96-101.
• Petridis, A., Gasparatos, D., Haidouti, C., Paschalidis, C., & Zamanidis, P. (2013). Effects of nitrogen and boron fertilization on lettuce mineral nutrition in a calcareous soil. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 44, 733-740.
• Roorda van Eysinga, J. P. N. L. (1984). Nitrate in vegetables under protected cultivation. Acta Horticulturae, 145, 251-256
• Smatanova, M., Richter, R., & Hulisek J. (2004). Spinach and pepper response to nitrogen and sulphur fertilization. Plant, Soil and Environment, 50(7), 303-308.
• Şalk, A., Arın, L., Deveci, M., & Polat, S. (2008). Özel Sebzecilik. Tekirdağ, 485 s. Tekeli, E., & Daşgan, H. Y. (2013). Sera biber yetiştiriciliğinde organik azot beslemesinin optimizasyonu. Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, (29)2, 49-57.
• Topçuoğlu, B., & Yalçın, S. R. (1996). Azotlu ve fosforlu gübrelemenin ıspanak bitkisinin (Spinaceae oleraceae L.) bazı makro ve mikro besin maddesi içerikleri üzerine etkisi, Tarım Bilimleri Dergisi, 2(2), 39-48.
• Tuncay, Ö., Eşiyok, D., Yağmur, B., & Okur, B. (2011). Yield and quality of garden cress affected by different nitrogen sources and growing period. African Journal of Agricultural Research, 6(3), 608-617.
• Turan, M. (2002). Farklı Azotlu Gübrelerin Erzurum Yöresinde Yetiştirilen Beyaz Lahana (Brassica olerecea var. capitate)'nın Verim, Nitrat Birikimi, Toprak ve Bitkisel Özelliklerine Etkisi. (PhD), Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Anabilim Dalı, Erzurum.
• Venter, F. (1978). Untersuchungen uberden nitrat gehalt in gemuse. Der Stickstoff, 12, 13-38.
• Yağmur, B., Okur, B., Tuncay, Ö., & Eşiyok, D. (2019). Farklı ekim zamanı ve azotlu gübre uygulamalarının tere (Lepidium sativum L.) bitkisinin azot fraksiyonları ve bitki besin maddesi içeriğine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 29(3), 388-396. doi: 10.29133/yyutbd.564237.
• Yadav, L. R., Choudhary, S., Keshwa, G. L. & Sharma, O. P. (2013). Garden cress (Lepidium sativum) growth, productivity and nutrient uptake under different sowing dates, row spacing and nitrogen levels. Journal article : Indian Journal of Agriculture, 58(1), 114-118.
• Yanmaz, R., Yıldırım, E., & Koyuncu, D. (2010). Ülkemiz için yeni bir tere (Lepidium sativum var. sativum) çeşit adayı: Dadaş. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(2), 91-95.
• Yildirim, E., Güvenç, İ., Turan, M., & Karataş, A. (2007). Effect of foliar urea application on quality, growth, mineral uptake and yield of broccoli (Brassica oleracea L. var. italica). Plant, Soil and Environment, 53 (3), 120-128.
• Yildirim, E., Cil, B., Ekinci, M., Turan, M., Dursun, A., Gunes, A., Kul, R., Kitir, N. (2020). Effects of intercropping system and nitrogen fertilization on land equivalent ratio, yield and mineral content of broccoli. Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus, 19(3), 101-109. doi: 10.24326/asphc.2020.3.9.
• Ziarati, P., Tamaskani, Z. M., Shirkhan, F., Mostafidi, M., & Hochwimmer, B. (2018). Potential health risks and concerns of high levels of nitrite and nitrate in food sources. SciFed Pharmaceutics Journal, 1, 1-13.