ÖĞRETMEN ADAYLARININ STRES DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN ANALİZİ

Yıl 2013, Sayı: 21, 229 - 241, 01.12.2013

Burhan Akpınar

Öz

Bu araştırmada amaç, öğretmen adaylarının stres düzeylerini bazı demografik değişkenler çerçevesinde incelemektir. Toplam 1587 öğretmen adayının katıldığı araştırmada, Akın ve Çetin (2007) tarafından Türkçeye uyarlanmış olan “Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, t-testi, varyans analizi ve scheffe test teknikleri kullanılmıştır. Analiz sonuçları; öğretmen adaylarının stres düzeylerinin ‘genelde stresli’ durumda olduğu ve bu stres düzeylerinin cinsiyet, aile, sigara ve alkol kullanma, barınma durumu ve öğrenim görme durumu değişkenlerine göre farklılaşmadığını göstermiştir. Ancak öğretmen adaylarının stes düzeylerinin, atanma kaygısı, bölümü tercih şekli, öğretim elemanlarının dersteki tavırları ve gelir durumu değişkelerine göre anlamlı şekilde farklılaştığı bulgularına ulaşılmıştır. Araştırmada bu bulgular, literatür çerçevesinde ele alınıp, tartışılarak bazı sonuçlara ulaşılmış ve buna göre birtakım öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Stres, Öğretmen adaylarının stres düzeyi, Öğretmen yetiştirme

Analysis of Candidate Teachers’ Stress Level in Terms of Different Variables

Öz

The purpose of this study is to examine the stres level of candidate teachers in terms of some demographic variables. In this study which has been carried out with the participation of total 1587 candidate teachers ’’Scale of Depression, Anxiety and Stress’’ is used which is translated to Turkish by Akın and Çetin (2007). In analysis of data, arithmetic mean, t-test, variance analysis and Scheffe test techniques were used. Analysis results show that stress level of candidate teachers doesn’t differentiate according to gender, family, smoking and alcohol, accomodation and education variables. However, it is found that the stress level of candidate teachers differentiates meaningfully according to variables such as; worry of appointment, the way of choosing the department, the lecturers’ attitude during the lesson and income. In this study, a deduction has been made by evaluating and discussing all findings within the scope of literature, and some proposals have been suggested.

Anahtar Kelimeler

Stress, the stres level of candidate teachers, teacher training

Kaynakça

• Açıkgöz, Ü. K. (2003). Etkili Öğrenme ve Öğretme, İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Akın, A. ve Çetin, B. (2007). Depresyon, Anksiyete, Stres Ölçeği (DASÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Educational Sciences: Theory & Practice, 7(1), 241-268.
• Arabacı, R. (2006). Okulda stres ve başa çıkma teknikleri. [Online]: Retrieved on 02-February- 2013, at URL: http://www.kisiselbasari.com/Yazi.asp?ID=386.
• Avşaroğlu, S. (2007). “Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve Stresle Başa Çıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi.” Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Avşaroğlu, S. ve Üre, Ö. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve Stresle Başaçıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 85-100.
• Aydın, A. (1998). Eğitim fakültelerinin yeniden yapilandirilmasi ve öğretmen yetiştirme sorunu. [Online]: http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman. on
• Baloğlu, M. ve Bardakçı, S. (2010). Güncellenmiş Öğrenci Yaşamı Stres Envanteri’nin Türkçeye Uyarlanması, Dil Geçerliği ve Ön Psikometrik İncelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (33), 57-70.
• Bozkurt, N.(2004). İlköğretim Öğretmenlerinde, Stres Yaratan Yaşam Olayları ve Stresle Başaçıkma Tarzlarının Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Caine, R.N and Caine, G. (2002). Beyin Temelli Öğrenme (Çev: Gülten Ülgen), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Çermik, H., Doğan, B. ve Şahin, A. (2010). Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğini Tercih Sebepleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (2), 201-212.
• Deveci, S. E., Çalmaz, A. ve Açık, Y. (2012). Doğu Anadolu’da Yeni Açılan Bir Üniversitenin Öğrencilerinde Kaygı Düzeylerinin Sağlık, Sosyal ve Demografik Faktörler İle İlişkisi, Dicle Tıp dergisi, 39 (2),189-196.
• Dost, T. M. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumunun Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 132-142.
• Durmuş, L. ve Aşçıoğlu, M. (2005). The Effect of Social Isolation Stress on Learning in Male Juvenile Rats, Journal of Health Sciences, 14(1) 52-56.
• Durna, U. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Stres Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (1), 319-343.
• Göçet, E. (2006). “Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Zeka Düzeyleri İle Stresle Başaçıkma Tutumları Arasındaki İlişki.” Yayımlanmamış yükseklisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Gözütok, F. D. (2000). Öğretmenliğimi Geliştiriyorum, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gündoğar, D., Gül, S. S., Uskun, E., Demirci, S. ve Keçeci. D. (2007). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordayan Etkenlerin İncelenmesi, Klinik Psikiyatri,10,14-27
• Gündüz, B.,Çapri, B.ve Gökçakan, Z. (2012). Examining of the Burnout Level of University Students, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 38-55.
• Hacıömeroğlu, G. ve Taşkın, Ş. Ç. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. [Online]: Retrieved on 17-February-2013, at URL: http://www.eab.org.tr.
• http:// www.ogretmenatama.com. (Erişim: 26.06.2012).
• Kara, D. (2009).The Factors Causing Stress in Education Life and The Study of Students’ Attitudes in Coping With Stress According to Their Families’ Features, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 255-263.
• Kızılçaoğlu, A. (2003). Necatibey Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Profili. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 88-105.
• Koç, H. E. (2006). “Üniversite Öğrencilerinin Utangaçlık Düzeylerine Göre Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin İncelenmesi.” Yayımlanmamış yükseklisans tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Kumral, O. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğretim Elemanlarının Davranışlarına Yönelik Algıları, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1) 25, 92-102.
• Nalçacıoğlu, İ. (2010). Öğrenmede Beyinsel İncelikler. İlkadım dergisi, Sayı 268. [Online]: Retrieved URL:http://www.ilkadimdergisi.net/taxonomy/term/56. 01 January -2013, at
• Naylor, C. (2001). Teacher workload and stress: an ınternational perspective on human costs and systemic failure. bctf research reports section III. [Online]: Retrieved on 24-July- 2006, at URL: http://www.bctf.ca/ResearchReports.
• Oktar, İ. ve Bulduk, S. (2005). Ortaöğretim kurumlarinda çalişan öğretmenlerin davranişlarinin değerlendirilmesi. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/medergi/19.htm. Retrieved on
• February-2013, at URL
• Oral, B. (2004). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları, Eğitim Araştırmaları, 15 (4), 88-98.
• Otacıoğlu, S. G. (2008). Müzik Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15),103–116.
• ÖEİMG Raporu, (2013). Öğretmen eğitimi, istihdamı ve mesleki gelişimi, ön komisyon raporu. [Online]: ankara.meb.gov.tr/teftis/images/stories/.../ura_18_n_rapor_ttkb.doc. on
• Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen Adaylarında Tükenmişlik. Muğla Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 16.
• Özbek, R. (2007). Ögretmen Adaylarının Ögretmenlik Meslegini Tercih Etmelerinde Kisisel, Ekonomik Ve Sosyal Faktörlerin Etkililik Derecesine İliskin Algıları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 145-159.
• Özdemir, E. ve Üzel, D. (2010). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Öğretim Elemanı Özelliklerine Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (20), 122 – 152.
• Pehlivan, B. K.(2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyo-kültürel Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Çalışma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2),151-168.
• Sarıtaş, M. (2009). Öğretmen Adaylarının Stres Kaynakları ve Stres Yönetiminde Başvurdukları Yöntemler. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1-3 Ekim Ege Üniversitesi, İzmir.
• Satisfaction of teacher candidates waiting for Assignment, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23): 257 – 271.
• Selek, F. (2012). Atanamayan öğretmene psikolojik destek verilsin. [Online]: Retrieved on 13- January-2013, http://www.turkiyegazetesi.com/makaledetay.aspx?ID=545094. at URL
• Şar, A.H., Işıklar, A. ve Aydoğan, İ. (2012). Atama Bekleyen Öğretmen Adaylarının Yaşam Doyumunu Yordayıcı Değişkenlerin İncelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 257 – 271.
• Şen, H. Ş. ve Erişen, Y. (2002). Öğretmen Yetiştiren Kurumlarda Öğretim Elemanlarının Etkili Öğretmenlik Özellikleri, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 99-116.
• Şişman, M. (1999). Öğretmenliğe Giriş, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tarhan, N. (2012). Stres zekânın ve öğrenmenin düşmanı. [Online]: Retrieved on 27-January- 2013, at URL:http://www.haberler.com.
• Taşpınar, M. (2011). Öğretmen Adaylarının, Öğretim Elemanı İletişim Becerilerine Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi (Gazi Üniversitesi Örneği). 20.Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunulmuş bildiri, Mehmet Akif Üniversitesi, Burdur.
• Temel, E., Bahar, A. ve Çuhadar, D. (2007). Öğrenci Hemşirelerin Stresle Başetme Tarzları ve Depresyon Düzeylerinin Belirlenmesi, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2 (5),107-118.
• Torun, A. (1996). Stres ve Tükenmişlik İçinde Endüstri ve Örgüt Psikolojisi(Ed.Tevruz, S. P.) İstanbul: Türk Psikologlar Derneği ve Kalder Yayınları.
• Tutar, H. (2007). Katı Olan Her İş Sanallaşıyor veya İşgörenin Artan Yalnızlığı Üzerine: Kuramsal Bir Yaklaşım, İş, Güç; Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 9 (2),117-141.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen Aadaylarının Türk Eğitim Sisteminin Sorunlarına İlişkin Görüşleri, Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1).
• Yöndem, Z. D. ve Bıçak, B. (2008). Öğretmen Adaylarının Öfke Düzeyi ve Öfke Tarzları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (2),1-15.