2005-2017 Yılları Arasında Basılmış Resimli Öykü Kitaplarının Duygusal Okuryazarlık Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 50 - 65, 03.07.2021

Ceren Koçak , Saniye Bencik Kangal

Öz

Bu çalışmanın amacı, Ankara ilindeki üniversitelere bağlı anaokullarında bulunan 2005-2017 yılları arasında basılmış resimli öykü kitaplarının duygusal okuryazarlık açısından incelenmesidir. Araştırmada, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada uygulandığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmı tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın nitel kısmında dökuman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ilindeki üç üniversiteye bağlı köklü anaokullarının kitap listelerinden oluşan 227 adet resimli öykü kitabı oluşturmuştur. Veriler araştırmacı tarafından literatür taraması ve uzman görüşü alınarak geliştirilen “Resimli Öykü Kitaplarını Duygusal Okuryazarlık Açısından İnceleme” formu aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler betimleyici istatistik yöntemleri ve parametrik olmayan testler ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yabancı öykü kitapları yerli öykü kitaplarına oranla duygusal okuryazarlığı daha iyi yansıtmaktadır (p<0,05). Resimli öykü kitaplarında en sık rastlanan duygu Zevk duygu kümesi iken (Mutluluk, Sevinç, Coşku, Heyecan, Eğlenme, Hoşnutluk) iken en az rastlanan duygu Öfke duygu kümesidir (Hiddet, Sinirlenme, Kızgınlık, Alınganlık, Rahatsızlık). Araştırmadan elde edilen bulguların çocuk edebiyatı alanında çalışan uzmanlara ve yeni araştırmalara yol göstereceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, resili öykü kitapları, erken çocukluk

Kaynakça

• Alper, T. (2012). Resimli kitaplardaki karakterlerin duygu durumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Alpöge, G. (2003). Okul öncesi çocuklara kitap okumanın ve masal anlatmanın önemi. S. M. Editör. Gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Alpöge, G. (2004). Çocuk Edebiyatı Projesi: Türkiye’de 1991-2000 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı. Haktanır G, Güler T, editörler. OMEP 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı; 5-11 Ekim 2003; Kuşadası. İstanbul; Ya-Pa; 2004. s. 418-433.
• Bar-On, R. (2007). How important is it to educate people to be emotionally intelligent and can it be done? 20 Mart 2017 tarihinde http://en.bookfi.net/book/837673 03.02.2018 adresinden erişildi.
• Bruce, C. (2010). Emotional Literacy İn Early Years. London: Sage Publications.
• Can D. T. (2014). Çocuk Edebiyatı Kuramsal Yaklaşım. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Caruso, D.R., & Salovey, P. (2004). The emotionally intelligent manager: How to develop and use the four key emotional skills of leadership. 3 Şubat 2018 tarihinde http://en.bookfi.net/book/491065 adresinden erişildi.
• Deutschendorf , H. (2009). The Other Kind Of Smart. 23 Şubat 2018 tarihinde http://en.bookfi.net/book/1068903 adresinden erişildi.
• Denham, S. (1998). Emotional Development In Young Children. New York: The Guilford Press.
• Fırat, H.& Güleç, H.& Şahin Ç. (2013). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik hazırlanan masal ve öykü kitaplarının korku ve şiddet öğeleri açısından incelenmesi. International Journal of Social Science, 6(5),217-241. doi:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1504
• Gallingane, C.&Han, HS. (2015). Words can help manage emotions: using research-based strategies for vocabulary ınstruction to teach emotion words to young children. Childhood Education, 91(5), 351-362. doi: 10.1080/00094056.2015.1090849
• Goleman, D. (2017). Duygusal Zeka ( 47. Basım.) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güleç, H., & Geçgel, H. (2015). Çocuk Edebiyatı Okul Öncesinde Edebiyat ve Kitap (2. Baskı.) İstanbul: Paradigma Akademi Yayınları.
• Hansen, C.C., & Zambo, D. (2007). Loving and learning with wemberly and david: Fostering emotional development in early childhood. Early Childhood Education Journal, 34( 4), 273-278.doi: 10.1007/s10643-006-0124-9
• Harper, L.J. (2016). Preschool Through Primary Grades: Using Picture Books to Promote Social-Emotional Literacy. YC Young Children,(71)3,80-86. 10 Eylül 2020 tarihinde https://www.jstor.org/stable/ycyoungchildren.71.3.80?seq=1#metadata_info_tab_contents adresinden erişildi.
• Işıtan, S., Akoğlu, G. (2016). Yazı Farkındalığı Becerilerinin Resimli Çocuk Kitabı Aracılığıyla Değerlendirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic (11)3, 1333-1352. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9111
• Kumschick, IR. (2012). Kann kinderlieratur emotionale kompetenzen fördern? 25 Şubat 2020 tarihinde https://zenodo.org/record/3725701#.X3CF3TrVLIU adresinden erişildi.
• Nikolajeva, M. (2013). Picture Books and Emotional Literacy. The Reading Teacher (67), 249–254. doi:10.1002/TRTR.1229
• Oktay, A. (2002). Yaşamın Sihirli Yılları ( 4. Baskı.). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Ripley, K., & Simpson, E. (2007). First steps to emotional literacy. 25 Aralık 2017 tarihinde http://en.bookfi.net/book/1204462 adresinden erişildi.
• Sawyer, W.E. (2004). Growing Up With Literature. (4th Edition.). Canada: Thomson Learning.
• Smith, J.T. (2014). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim Çok Kültürlü Bir Bakış Açısı. (çev. Berrin Akman) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sorin, R. (2004). Understanding children’s feelings: Emotional literacy in early childhood. 10 Eylül 2020 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED488941.pdf adresinden erişildi.
• Şimşek, T. (2016). Okul Öncesinde Çocuk Edebiyatı Ve Medya El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız Bıçakçı, M. Er, Ş., Aral, N. (2018). Etkileşimli öykü kitabı okuma sürecinin çocukların dil gelişimi üzerine etkisi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 26 (1): 1-8.