Türkiye’de ve Finlandiya’da Hizmet Öncesi Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programlarındaki Öğretmenlik Uygulamalarının Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 10 - 19, 30.08.2018

Alper Aytaç , Kemal Oğuz Er

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de ve Finlandiya’da hizmet öncesi sınıf
öğretmeni yetiştirme programlarında yer alan öğretmenlik uygulamalarının
karşılaştırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman
incelemesi kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi
kullanılmıştır. Araştırmada “yatay karşılaştırma” tekniği kullanılmıştır. Bu
kapsamda, Türkiye ve Finlandiya’daki sınıf öğretmeni yetiştirme sistemiyle
ilgili veriler genel olarak ülkelerin başta üniversiteler olmak üzere resmi
kurumlarından elde edilmiştir. Finlandiya’da Oulu Üniversitesi, Türkiye’de ise
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın internet sitelerinde yer alan bilgiler veri
kaynağı olarak kullanılmıştır. Bu kaynaklardan toplanan veriler ise,
araştırmanın alt amaçlarına göre kategorize edilmiştir. Araştırma sonucunda,
hizmet öncesi sınıf öğretmeni yetiştirme programlarındaki öğretmenlik
uygulamaları kapsamında bulunan derslerin amaçları, temel özellikleri, kredi
miktarları ve program içerisindeki yüzdelerinde çeşitli benzerlik ve
farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlik uygulamaları kapsamında
Türkiye’de üç ders bulunurken, Finlandiya’da dört ders bulunmaktadır. Türkiye’de
öğretmenlik uygulamalarının hepsi devlet okullarında gerçekleştirilmektedir. Finlandiya’da
ise öğretmenlik uygulamalarının üçü fakülte bünyesindeki uygulama okulunda gerçekleştirilirken,
biri de devlet okullarında gerçekleştirilmektedir. Öğretmenlik uygulamalarının
kredilerine bakıldığında, Türkiye’de 21 AKTS iken, Finlandiya’da 25 AKTS olduğu
görülmüştür. Öğretmenlik uygulamalarının öğretmen yetiştirme programları
içindeki yüzdelerine bakıldığında, bu yüzdenin Türkiye’de % 9 iken,
Finlandiya’da % 8 olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, öğretmenlik
uygulamalarının genel işleyişinde ise benzerlikler olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda birtakım öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik uygulaması, Karşılaştırma, Türkiye, Finlandiya

A Comparison of Teaching Practices in Pre-service Classroom Teacher Training Programs in Turkey and Finland

Öz

This study aims to
compare the teaching practices in pre-service classroom teacher training
programs in Turkey and Finland. Document analysis, a qualitative research
method was used in the study. The data was analyzed using content analysis.
“Horizontal comparison” is also used in the study. In this regard, the data
regarding the teaching practices in classroom teacher training programs in
Turkey and Finland was generally obtained from the government agencies of the
countries, particularly, the universities. The data sources were Oulu
University in Finland and the webpage of the Council of Higher Education. The
data were categorized according to the sub-aims of the study. The results
indicated various similarities and differences between the aims, basic
characteristics, credits, and the percentages of the courses offered within the
scope of the teaching practices in the teacher training programs of both
countries. Regarding teaching practices, there are three courses in the program
in Turkey, while there are four courses in the program in Finland. All of the
teaching practices in Turkey is done within state schools. In Finland, on the
other hand, three of the teaching practice courses are done within the practice
school of the university, and one is completed in state schools. Considering
the credits of the teaching practice courses, it is 21 Ects in Turkey and 25
Ects in Finland. Considering the percentage of the teaching practice courses in
the entire program, this percentage is found to be 9% for Turkey, while it is
found to be 8% for Finland. The results also indicated several similarities in
the process of the teaching practice courses. Some suggestions were made based
on these results.

Anahtar Kelimeler

Teaching practice, Comparison, Turkey, Finland

Kaynakça

• Aşlamacı, İ. (2016). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşleri (İnönü Üniversitesi örneği). Uluslararası Sosyal Bilimler Araştırmalar Dergisi. 9, 43, 1361-1376.
• Atjonen, P. (2012). Student teachers' outlooks upon the ethics of their mentors during teaching practice. Scandivanian Journal of Education, 56(1), 39-53, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/00313831.2011.567395
• Aytaç, A. (2010). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında uygulama öğretim elemanlığının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• Azar, A. (2003). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin görüşlerinin yansımaları. Milli Eğitim Dergisi, 159, 180–194. Bakioğlu, A. ve Yıldız, A. (2013). Finlandiya’nın PISA başarısına etki eden faktörler bağlamında Türkiye’nin durumu. Eğitim Bilimleri Dergisi, 38, 37-53.
• Böcük, İ.Z.Ö. (2014). Eğitim fakültelerindeki okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin bir model önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Buhagiar, M. A. (2013). Mathematics student teachers’ views on tutor feedback during teaching practice. European Journal of Teacher Education, 36 (1), 55-67.
• Chong, P. V. ve Graham, L. J. (2016). Discourses, decisions, designs: ‘special’ education policy-making in New South Wales, Scotland, Finland and Malaysia, A Journal of Comparative and International Education, 47 (4), 598-615, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/03057925.2016.1262244
• Çalışma Ziyareti Raporu. (2010). Finlandiya’da eğitim ve öğretmen yetiştirme sistemi.
• Çepni, O. ve Aydın F. (2015). Coğrafya öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 285-304.
• Darling-Hammond, L. (2003). Keeping good teachers: Why it matters, ehat leaders can do? Educational Leadership, 60, 6-13.
• Durkheim, E. (2016). Eğitim ve sosyoloji. (P. Ergenekon, Ç.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Endeley, M. N. (2014). Teaching practice in Cameroon: the effectiveness of the University of Buea model and implications for quality, Australian Journal of Teacher Education, 39(11), DOI: http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2014v39n11.9
• Er, K. O. ve Atıcı S. (2016). Finlandiya ve Türkiye kimya dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10 (1), 238-259.
• Eraslan, A. (2009). Finlandiya’nın PISA’daki başarısının nedenleri: Türkiye için alınacak dersler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 238-248.
• Erbilgin E. ve Boz B. (2013). Matematik öğretmeni yetiştirme programlarımızın Finlandiya, Japonya ve Singapur programları ile karşılaştırması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (1), 156-170.
• Erdoğan, T. ve Gök B. (2011). Türkiye, Finlandiya ve İrlanda ana dili öğretim programlarının karşılaştırılması, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 1-19.
• Gökmen, Ö. F. (2015). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamasına yönelik görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 96-115.
• Gutek, G. L. (2001). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. (N. Kale, Ç.) Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Gülşen, C. ve Gündüz, H. Ç. (2016). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği ve öğretmenlik uygulamasına yönelik görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2 (3), 1077-1092.
• Hazır, O. (2015). Öğretmen etkililiği: Finlandiya modeli. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25 (1), 3-24.
• Kansanen, P. (2003). Teacher education in Finland: current models and new developments, in: B. Moon, L. Vlãsceanu, & C. Barrows (Eds) Institutional approaches to teacher education within higher education in Europe: current models and new developments (Bucharest, Unesco-Cepes). Erişim adresi: 85–108. http://www.helsinki.fi/~pkansane/Cepes.pdf
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 35, 1-2.
• Koç, C. ve Yıldız, H. (2012). Öğretmenlik uygulamasının yansıtıcıları: Günlükler. Eğitim ve Bilim, 164, 221-236.
• Koerner, M., Rust, O.C. ve Baumgartner, F. (2002). Exploring roles in student teaching placements, Teacher Education Quarterly, 29 (2), 35-58.
• Kosunen, S. ve Carrasco, A. (2016). Parental preferences in school choice: comparing reputational hierarchies of schools in Chile and Finland, A Journal of Comparative and İnternational Educatioan, A Journal of Comparative and International Education, 46 (2), 172-193.
• Kudu, M., Özbek, R. ve Bindak, R. (2006). Okul deneyimi-I uygulamasına ilişkin öğrenci algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (15), 99–109.
• Maskit D. ve Orland-Barak, L. (2015). University–school partnerships: student teachers’ evaluations across nine partnerships in Israel. Journal of Education for Teaching, 41 (3), 285-306. DOİ: http://dx.doi.org/10.1080/02607476.2015.1046265
• Meegan, S., Dunning, C., Belton, S. ve Woods, C. (2013). Teaching practice: University supervisors’ experiences and perceptions of a cooperating physical education teacher education programme, European Physical Education Review, 19 (2), 199-214. DOİ: https://doi.org/10.1177/1356336X12473521
• Mete, Y. A. (2013). Güney Kore, Japonya, Yeni Zelenda ve Finlandiya’da öğretmen yetiştirme ve atama politikaları. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (12), 859-878.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2012). 12 yıllık zorunlu eğitim: Sorular-cevaplar.
• Nayır F. ve Çınkır, Ş. (2014). Uygulama öğretmenleri, yöneticileri ve pedagojik formasyon öğrencilerinin okullarda öğretmenlik uygulamasında karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 4 (7), 71-86.
• Paker, T. (2008). Öğretmenlik uygulamasında öğretmen adaylarının uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanının yönlendirmesiyle ilgili karşılaştıkları sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (1), 132-139.
• OECD. (2003). Programme for International Student Assessment (2000 Results). Erişim adresi: http://www.oecd.org/edu/school/programmeforinternationalstudentassessmentpisa/33690591.pdf
• OECD. (2004). Programme for International Student Assessment (2003 Results). Erişim adresi: http://www.oecd.org/education/school/programmeforinternationalstudentassessmentpisa/34002216.pdf
• OECD. (2007). Programme for International Student Assessment (2006 Resılts). Erişim adresi: http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/39725224.pdf
• OECD. (2010). Programme for International Student Assessment (2009 Results). Erişim adresi: https://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/46619703.pdf
• OECD. (2014). Programme for International Student Assessment (2012 Results). Erişim adresi: https://www.oecd.org/pisa/keyfindings/pisa-2012-results-overview.pdf
• OECD. (2016). Programme for International Student Assessment (2015 Results). Erişim adresi: https://www.oecd.org/pisa/pisa-2015-results-in-focus.pdf
• Sağ, R. (2008). The expectations of student teachers about cooperating teachers, supervisors and practice schools. Eğitim Araştırmaları-Eurasion Journal of Educational Research, 32, 117–132.
• Sağ, R. (2014). The course of pre-service teachers’ expectations in school practices and the factors affecting their expectations. Creativi Education, 5, 353-371.
• Sağlam, A. Ç. ve Sağlam, M. (2004). Öğretmenlik uygulaması ve okul deneyimi derslerinin yürütülmesinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 305, 18-25.
• Simola, H. (2005). Th e Finnish miracle of PISA: historical and sociological remarks on teaching and teacher education, Comparative Education, 41(4), 455–470.
• Soh, K. (2013). Finland and Singapore in PISA 2009: similarities and differences in achievements and school management, A Journal of Comparative and International Education, 44:3, 455-471, DOİ: http://dx.doi.org/10.1080/03057925.2013.787286
• Şahin, İ., Erdoğan A. ve Aktürk, A. O. (2007). Öğretmen adaylarının okul uygulamalarından doyumlarını yordayıcı faktörler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 509–517.
• Talvitie, U., Peltokallio, L. ve Mannisto P. (2000). Student teachers' views about their relationships with university supervisors, cooperating teachers and peer student teachers, Scandinavian Journal of Education Research, 44 (1), 79-88. DOİ: http://dx.doi.org/10.1080/713696662
• Tanrıverdi, B. ve Apak, Ö. (2010). Türkiye, Finlandiya ve İrlanda ilköğretim programlarının medya okuryazarlığı eğitim açısından karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(2), 1153-1213.
• Taşdere, A. (2014). Sınıf öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine yönelik yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Studies, 9 (2), 1477-1497.
• Türkoğlu, A. (1998). Karşılaştırmalı eğitim dünya ülkelerinden örneklerle. Adana: Baki Kitabevi.
• University of Oulu. (2016a). Degree Programme in Primary Teacher Education Course Structure Diagram 2015-2016 (3 years, 180 ECTS Credits). Erişim adresi: http://www.oulu.fi/sites/default/files/ects-files/Course_Structure_Diagram_BA%28Ed%29_Primary_teacher_education_2015-2016_0.pdf
• University of Oulu. (2016b). Orientation to Work at School. Erişim adresi: https://weboodi.oulu.fi/oodi/opintjakstied.jsp?Kieli=6&Tunniste=410072P-03&html=1
• University of Oulu. (2016c). School Experience: Bachelor's Level. Erişim adresi: https://weboodi.oulu.fi/oodi/opintjakstied.jsp?Kieli=6&Tunniste=407032A&html=1
• University of Oulu. (2016d). Degree Programme in Primary Teacher Education Course Structure Diagram 2015-2016 (2 years, 120 ECTS Credits). Erişim adresi: http://www.oulu.fi/sites/default/files/ects-files/Course_Structure_Diagram_MA%28Ed%29_Primary_teacher_education_2015-2016_2.pdf
• University of Oulu. (2016e). Theme-based Practice. Erişim adresi: https://weboodi.oulu.fi/oodi/opintjakstied.jsp?Kieli=6&Tunniste=408021S&html=1
• University of Oulu. (2016f). School Experience: Masters Level. Erişim adresi: https://weboodi.oulu.fi/oodi/opintjakstied.jsp?Kieli=6&Tunniste=408020S&html=1
• Uygun, S., Ergen, G. ve Öztürk, İ., H. (2011). Türkiye, Almanya ve Fransa’da öğretmen eğitimi programlarında uygulama eğitiminin karşılaştırılması. İlköğretim Online Dergisi, 10(2), 389-405.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, D. (2015). Türkiye, Kore, Finlandiya ana dili dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Eğitim ve Bilim, 40, 89-110.
• Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (1998). Eğitim fakülteleri öğretmen yetiştirme programlarının yeniden düzenlenmesi. Erişim adresi: http://www.yok.gov.tr/web/guest/yayinlarimiz
• Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayını. Erişim adresi: http://www.yok.gov.tr/web/guest/yayinlarimiz
• Zeichner, K. (2002). Beyond tradional structures of student teaching. Teacher Education Quarterly, 29, 59-64.