Okul Müdürlerinin Mizah Tarzlarına İlişkin Öğretmenlerin Metaforik Algıları

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 108 - 130, 31.07.2018

Damla Ayduğ , Beyza Himmetoğlu , Coşkun Bayrak

Öz

Bu çalışmanın temel amacı; öğretmenlerin okul yöneticilerinin mizah tarzlarına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Nitel bir araştırma olan çalışmada, temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Eskişehir Tepebaşı Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı resmi okullarda görev yapan toplam 73 öğretmen oluşturmuştur. Öğretmenlerin okul müdürünün mizah tarzına ilişkin algılarını belirlemek için, öğretmenlere “Okul müdürünün mizah tarzı…….... gibidir. Çünkü…………”şeklinde bir ifadenin yazılı olduğu form verilmiş ve bu formları doldurmaları rica edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma bulgularının analizi sonucunda 60 öğretmenin okul müdürünün mizah tarzına ilişkin 53 geçerli metafor ürettikleri belirlenmiştir. Bu metaforlar 8 ayrı kategori altında gruplandırılmıştır. Bu 8 kategori; motive edici mizah, sorun çözücü mizah, iğneleyici mizah, değişken mizah, mizahi olmayan tarz, dengeli mizah, düşündürücü mizah ve yansıtıcı mizah şeklinde sıralanmaktadır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin okul müdürünün mizah tarzına yönelik en fazla metafor ürettikleri kategorilerin motive edici mizah ve sorun çözücü mizah olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin en az metafor ürettikleri kategori ise yansıtıcı mizah kategorisidir.

Anahtar Kelimeler

Mizah, mizah tarzı, okul müdürünün mizah tarzı, metafor, öğretmenler

Teachers’ Metaphorical Perceptions About School Principals’ Humor Styles

Öz

The main aim of this study is to determine teachers’ perceptions about school principals’ humor styles through metaphors. The study, which is the qualitative research, was designed as a basic qualitative research. The working group of the study was consisted of 73 teachers working at public schools in Eskisehir during 2015-2016 academic year. In order to determine teachers’ perceptions about school principals’ humor styles, the form, written the following sentence: “school principal’s humor style is like …….., because it is ……..” was given to the participants and it was requested to fill this form from participants. Data obtained has been analyzed by using content analysis. Findings of the study showed that 60 teachers produced 53 valid about the concept of school principals’ humor styles and these metaphors were grouped under 8 different categories. There categories are; motivator humor, problem-solving humor, sarcastic humor, changeable humor, nonhumor style, balanced humor, thought-provoking humor and reflective humor. According to the results of the study, it was determined teachers produced more metaphors about motivator humor and problem-solving humor styles compared with other styles. Teachers produced less metaphors about reflective humor style.

Anahtar Kelimeler

Humor, humor style, school principals’ humor style, metaphor, teachers

Kaynakça

• Ada, S. (2013). Öğrencilerin matematik dersine ve matematik öğretmenine yönelik algılarının metaforlar yardımıyla belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mizah tarzları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(2), 1-8.
• Avolio, B.J., Howell, J.M. & Sosik, J.J. (1999). A funny thing happened on the way to the bottom line: Humor as a moderator of leadership style effects. The Academy of Management Journal, 42(2), 219–227.
• Ay, Ö., Gökler, R. ve Koçak, R.(2013). Mizah tarzları, yaratıcılık ve yaşan doyumu: Orta öğretim öğrencileri üzerinde bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 739-767.
• Babad, E.Y. (1974). A multi-method approach to the assessment of humor: A critical look at humor test. Journal of Personality, 42, 618-631.
• Başaran, İ. E. (1993). Eğitim yönetimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Bolat, S. (1996). Eğitim örgütlerinde iletişim: H. Ü. Eğitim Fakültesi uygulaması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 75-80.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Celep, C. (1999). Öğretmen adayı öğrencilerin sınıf içi tartışmalara katılma tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 345-357.
• Clouse, R.W. & Spurgeon, K.L. (1995). Corporate analysis of humor. Psvchology-A Quarterly Journal of Human Behavior. 32(3/4), 1-24.
• Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Göz. Geç. 2. Baskı). Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çelik, F. (2014). Ortaokul müdürlerinin mizah davranışları ile öğretmenleri etkileme düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri: Muş ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Deckers, L. & Ruch, W. (1992). The situational humor response questionnaire as a test of sense of humour: A validity study in the field of humour appreciation. Personality and Individiual Differences, 13(10),1149-1152.
• Döş, İ. (2011). Okul paydaşlarının metaforlar yardımıyla okul örgütlerini algılama biçimlerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Duncan, W.J. (1982). Humor in management: Prospects for administrative practice and research. Academy of Management Review, 7, 136–142.
• Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının kültür dil ilişkisine yönelik metaforik algıları. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 253-263.
• Guba, E. G. (1981). Criteria for assessing the trustworthiness of naturalistic inquiries. Educational Resources Infonnation Center Annual Review Paper, 29, 75-91.
• Gürbüz, R., Erdem, E. ve Yıldırım, K. (2013). Başarılı okul müdürlerinin özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 167-179.
• Halis, M. (2000). Örgütsel iletişim ve iletişim tatminine ilişkin bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 14(1), 217–230.
• Hallinger, P. & Murphy, J. (1986). The social context of effective schools. American Journal of Education, 94(5), 328-355.
• Hogler, R., Gross, M.A., Hartman, J.L. (2008). Meaning in organizational communication: Why metaphor is the cake, not the icing. Management Communication Quarterly, 21(3), 393-412.
• Janes, L.M. & Olson, J.M. (2000). Jeer pressure: The behavioral effects of observing ridicule of others. Personality And Social Psychology Bulletin, 26(4), 474-485.
• Kahyaoğlu, M. (2015). İlköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 831-846.
• Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: The assessment of truthworthiness. American Journal of Occupational Therapy, 45(3), 214-222.
• Kuiper, N. A. & Martin, R. A. (1998). Is sense of humor a positive personality characteristic? Ruch, W. (Ed.), The Sense of Humor: Explorations of a Personality Characteristic (Humor Research Series) (ss. 183-206). Berlin: Mouton de Gruyter.
• Lefcourt, H.M. (2001). Humor: The psychology of living buoyantly. New York: Kluwer Academic Publishers.
• Longman Dictionary of Contemporary English. (2004). (International Edition). England: Pearson Education Limited.
• Martin, R.A. (1998). Approaches to the sense of humor: A historical review. In W.Ruch (Ed.), The sense of humor: Explorations of a personality characteristic (ss.15–60). Berlin: Walter de Crruyter.
• Martin R. A. (2007). The psychology of humor: An integrative approach. San Diego, CA: Elsevier Academic Press.
• Martin, R.A. & Lefcourt, H. M. (1983). Sense of humor as a moderator of the relation between stressors and moods. Journal of Personality and Social Psychology, 45(6), 1313-1324.
• Martin, R. A., Puhlik-Doris, P., Larsen, G., Grey, J. & Weir, K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: Development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37(1), 48-75.
• Merriam, S.B. (2009). Qualitative reseacrh: A guide to design and implementation. San Francisco: Jossey-Bass. Miles, B. M. &
• Huberman, A. M. (1994). Qaulitative data analysis: An extended sourcebook. (2nd Edition). Thousand Oaks, California: SAGE Publications.
• Morreall, J. (1991). Humor and work. Humor: International Journal of Humor Research, 4(3-4), 359–373.
• Otrar, M. ve Fındıklı, E.B. (2014). Okul yöneticilerinin mizah tarzları ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Ataşehir örneği. Eğitim Bilimleri Dergisi, 39, 145-157.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. Baskıdan Çeviri). Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir (Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Priest, R. & Swain, J. (2002). Humor and its implications for leadership effectiveness. Humor: International Journal of Humor Research, 15(2), 169-189.
• Recepoğlu, E. (2008). Okul müdürlerinin mizah yeteneğinin öğretmenlerin iş doyumlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 33(150), 74-86.
• Recepoğlu, E. (2011). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin mizah tarzları ile öğretim liderliği davranışları ve okulun örgütsel sağlığı arasındaki ilişki. Yayınlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Romero, E. J. & Cruthirds, K.W. (2006). The use of humor in the workplace. The Academy of Management Perspectives 20(2), 58-69.
• Romero, E. & Pescosolido, A. (2008). Humor and group effectiveness. Human Relations, 61(3), 395-418.
• Ruch, W. (1996). Measurement approaches to the sense of humor: Introduction and overview Humor, 9(3/4), 239-250.
• Saban, A., Koçbeker, B.N., Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Sepetci, C. (2010). Okul yöneticilerinin mizah tarzlarının betimlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Spurgeon, K.L. (1998). Humor versus burnout: An organizational analysis of principals and teachers. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Vanderbilt University, USA.
• Williams, R.A. (1994). The perceived value of administrator humor to school climate. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Vanderbilt University, USA.
• Williams, R. A. & Clouse, R. W. (1991). Humor as a management technique: its impact on school culture and climate (Report No. EA 023 388) (Nashville, TN, Metropolitan Nashville-Davidson County Schools) (ERIC Document Reproduction Service No. ED 337 866).
• Yerlikaya, E.E. (2009). Üniversite öğrencilerinin mizah tarzları ile algılanan stres, kaygı ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2011). Okul yöneticilerinin mizah tarzlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 27-44.
• Ziegler, V., Gerald Boardman, G. & Thomas, M.D. (1985). Humor, leadership, and school climate. The Clearing House, 58(8), 346-348.
• Zillman, D. (1983). Disparagement humor. P. E. McGhee, J.H. Goldstein (Eds.), Handbook of humor research: Vol.1 Basic issues (ss. 85–107). New York: Springer-Verlag.